Τριάντα χρόνια μετά τη γέννησή της, η Άμπιγκεϊλ παραμένει «η γυναίκα που δεν υπάρχει». Κουβαλά μια στοίβα χαρτιά που μαρτυρούν την ύπαρξή της, κι όμως τίποτα από αυτά δεν της χαρίζει το δικαίωμα να ονομάζεται επίσημα πολίτης.
Δεν έχει ταυτότητα, δεν έχει πιστοποιητικό γέννησης, δεν έχει κανένα επίσημο έγγραφο που να αποδεικνύει ότι ήρθε ποτέ σ’ αυτόν τον κόσμο. Δεν μπορεί να παντρευτεί νόμιμα, να οδηγήσει, να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό, να νοσηλευτεί όπως πρέπει. Κι όμως, η Άμπιγκεϊλ Κολόν ζει, αναπνέει, μεγαλώνει την κόρη της, περιμένει το δεύτερο παιδί της. Υπάρχει σε κάθε ανθρώπινη έννοια της λέξης - εκτός από τα χαρτιά. Για την πολιτεία του Κολοράντο, η Άμπιγκεϊλ «επίσημα» δεν υπήρξε ποτέ. Και η ιστορία της δεν είναι απλώς ένα νομικό αδιέξοδο· είναι μια υπενθύμιση ότι η γραφειοκρατία μπορεί, έτσι απλά, να σβήσει μια ανθρώπινη ύπαρξη.
Γεννημένη το 1994 σ’ ένα σπίτι μαίας κοντά στο Κολοράντο Σπρινγκς, με οικογένεια που συνειδητά επέλεξε να μη δηλώσει τη γέννησή της, η Άμπιγκεϊλ μεγάλωσε χωρίς εκείνο το λεπτό, εύθραυστο έγγραφο που για τους περισσότερους μοιάζει αυτονόητο: το πιστοποιητικό γέννησης. Η έλλειψή του την ακολουθεί σαν κατάρα. Δεν μπορεί να παντρευτεί νόμιμα, να αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης, να βγάλει κοινωνική ασφάλιση, να γραφτεί σε πανεπιστήμιο, να περάσει από έναν έλεγχο ταυτότητας σ’ ένα ξενοδοχείο. Όλα όσα συνθέτουν τη στοιχειώδη συμμετοχή στον δημόσιο βίο της αρνούνται επειδή το κράτος δεν αναγνωρίζει πως υπάρχει.
Η ιστορία ξεκινά από τις ιδεοληψίες του πατέρα της
Κι όμως, όλοι ξέρουν ότι υπάρχει. Η οικογένειά της κρατάει μια παλιά Βίβλο, όπου με μελάνι έχει γραφτεί η ημερομηνία και ο τόπος της γέννησής της. Αδέλφια, συγγενείς, ακόμη και παιδικές υπηρεσίες στη Φλόριντα, καταγράφουν την παρουσία της. Όμως το Κολοράντο, επικαλούμενο έναν κανονισμό που απαιτεί έγγραφα των πρώτων δέκα χρόνων ζωής, αρνείται να της δώσει καθυστερημένο πιστοποιητικό. Το πρώτο χαρτί που βρέθηκε για εκείνη είναι στα έντεκα της χρόνια - πολύ αργά για το γράμμα του νόμου. Σαν να έπρεπε η ίδια να επιστρέψει στον χρόνο και να διορθώσει τις αποφάσεις των γονιών της. Η αδιαλλαξία της πολιτείας τη μετατρέπει σε νομικό φάντασμα, σε πολίτη που δεν μπορεί να αποδείξει την ιδιότητά του.
Η ιστορία ξεκινά από τις ιδεοληψίες του πατέρα της, Άλφρεντ Κολόν, γιου Κουβανών μεταναστών που γνώρισε τον αυταρχισμό από πρώτο χέρι, μα ύστερα βυθίστηκε σε έναν ευαγγελικό φονταμενταλισμό. Στα μάτια του, οι αριθμοί κοινωνικής ασφάλισης ήταν το χάραγμα του θηρίου, τα νοσοκομεία παγίδες του κράτους, τα πιστοποιητικά σύμβολα σκλαβιάς. Έτσι, όλα τα παιδιά του γεννήθηκαν εκτός συστήματος, σε σπίτια μαίων, σε λεωφορεία μετασκευασμένα σε κατοικίες, με γιατρούς να καθοδηγούν από το τηλέφωνο. Ούτε σχολεία, ούτε εμβόλια, ούτε έγγραφα. «Μια παρέα φαντασμάτων που περιφέρονταν έξω από την κοινωνία», θα πει αργότερα ο αδελφός της Ντάνιελ.
Όταν η Άμπιγκεϊλ ήταν έφηβη, συγκρούστηκε με τον πατέρα της και βρέθηκε να περπατά 13 μίλια ως το κοντινότερο στρατολογικό κέντρο. Εκεί έμαθε τι σημαίνει να μην υπάρχεις: ο υπάλληλος ζήτησε πιστοποιητικό γέννησης, κοινωνική ασφάλιση, υπογραφή γονέα. Εκείνη δεν είχε ιδέα τι ήταν όλα αυτά. Το σοκ ήταν βαρύ, κι ας την ξαναπήραν οι γονείς της προσωρινά στο σπίτι. Από τα είκοσί της χρόνια έμεινε μόνη, έβρισκε δουλειές «μαύρες», κοιμόταν σε τροχόσπιτα φίλων, έτρωγε ταπεινώσεις από την ίδια την αορατότητά της. Χωρίς χαρτιά δεν μπορούσε να νοικιάσει σπίτι, να πάρει δάνειο, να νοσηλευτεί κανονικά σε ένα νοσοκομείο. Κι όμως επέμενε, παλεύοντας με τη γραφειοκρατία, ακούγοντας κάθε φορά το ίδιο «απορρίπτεται».
Η ζωή της βρήκε κάποιο φως όταν γνώρισε τον Ίθαν ΜακΚίνον μέσω Instagram. Εκείνος την αγάπησε, πάλεψε δίπλα της, έπαιρνε τηλέφωνα στο γραφείο καταγραφών κάθε μήνα, απαιτούσε απαντήσεις. Παντρεύτηκαν θρησκευτικά, έκαναν παιδιά, όμως μπροστά στον νόμο δεν είναι καν ζευγάρι. Το όνομά του δεν αναγράφεται στο πιστοποιητικό της κόρης τους, γιατί για το κράτος η μητέρα δεν υφίσταται. Όταν η Άμπιγκεϊλ χρειάστηκε επείγουσα ιατρική φροντίδα μετά τον τοκετό, στο νοσοκομείο δεν μπορούσαν να τη βρουν στο σύστημα: χωρίς ταυτότητα, χωρίς ασφάλιση, δεν είχε καν δικαίωμα σε άμεσο ραντεβού. Η ζωή της κρεμόταν σ’ ένα κενό.
Οι δικαστικές της μάχες άρχισαν με τη βοήθεια οργανώσεων και νομικών που μιλούν για «καταπατημένα ανθρώπινα δικαιώματα». Στην πράξη, η Αμερικανίδα που γεννήθηκε σε αμερικανικό έδαφος δεν απολαμβάνει τίποτε από τα δικαιώματα του πολίτη. Το παράδοξο φτάνει ως τον γενικό εισαγγελέα του Κολοράντο, που ενώ αντιστέκεται πανεθνικά στην κατάργηση του jus soli, στο δικό της δικαστήριο υπερασπίζεται τον κρατικό μηχανισμό που την κρατά εγκλωβισμένη. Ο νόμος ορίζει ότι έχει όλα τα δικαιώματα της ιθαγένειας, μα το κλειδί που ξεκλειδώνει αυτά τα δικαιώματα - ένα φύλλο χαρτί με μια ημερομηνία και ένα όνομα - της το αρνούνται.
Στην καθημερινή φάρσα της αμερικανικής γραφειοκρατίας, η Άμπιγκεϊλ γελά καμιά φορά με τον Ίθαν για την παράλογη κατάσταση που βιώνβει. Άλλες φορές όμως η απελπισία ξεχειλίζει, όταν νιώθει βάρος στους άλλους: δεν μπορεί να οδηγήσει το παιδί της στον γιατρό, εξαρτάται από συγγενείς, δεν μπορεί να αγοράσει ούτε ένα απλό φάρμακο χωρίς τη βοήθεια κάποιου που έχει «κανονική» ταυτότητα.
Τα αδέλφια της είχαν διαφορετική τύχη. Ο Ντάνιελ και ο Τζέσι, γεννημένοι σε άλλες πολιτείες, κατάφεραν με δικαστικές αποφάσεις να αποκτήσουν πιστοποιητικά. Μόνο το Κολοράντο παραμένει αμετακίνητο, το πιο αυστηρό στην Αμερική, αρνούμενο να αφήσει δικαστές να κρίνουν τα στοιχεία ανεξάρτητα. Εκεί το γραφείο καταγραφών είναι ο απόλυτος κριτής. Ούτε καν ισχυρίζονται πως η Άμπιγκεϊλ ψεύδεται για την ταυτότητά της· το μοναδικό τους επιχείρημα είναι πως το πρώτο επίσημο χαρτί βρέθηκε όταν ήταν έντεκα κι όχι εννιά. Ένα τεχνικό εμπόδιο, μια αυθαιρεσία που όμως καθορίζει ολόκληρη τη ζωή μιας γυναίκας.
Κι έτσι, τριάντα χρόνια μετά τη γέννησή της, η Άμπιγκεϊλ παραμένει «η γυναίκα που δεν υπάρχει». Κουβαλά μια στοίβα χαρτιά που μαρτυρούν την ύπαρξή της, κι όμως τίποτα από αυτά δεν της χαρίζει το δικαίωμα να ονομάζεται επίσημα πολίτης. Ετοιμάζεται να φέρει στον κόσμο το δεύτερο παιδί της και περιμένει ακόμη την απόφαση του εφετείου. Αν δικαιωθεί, θα πάρει τα χαρτιά της ταυτόχρονα με το νεογέννητό της - σαν να ξαναγεννιέται μαζί με το ίδιο της το παιδί. Αν όχι, θα συνεχίσει τον αγώνα.
Η υπόθεση της Άμπιγκεϊλ αποκαλύπτει πόσο εύθραυστος είναι ο ορισμός της ύπαρξης στην οργανωμένη κοινωνία. Δεν αρκεί να αναπνέεις, να πονάς, να αγαπάς, να γεννάς. Πρέπει να έχεις και το χαρτί που το επιβεβαιώνει. Χωρίς αυτό, το κράτος μπορεί να σε αγνοήσει. Η ίδια λέει πως το μόνο που θέλει είναι μια κανονική ζωή: να πετάξει με αεροπλάνο και να δει τα σύννεφα, να σπουδάσει, να ψαρέψει με άδεια, να χορέψει σε μια αίθουσα χωρίς να εξηγεί την ιστορία της στον πορτιέρη.
Η Άμπιγκεϊλ Κολόν υπάρχει. Την βλέπεις να χαμογελά, να κρατάει τα παιδιά της, να παλεύει με την καθημερινότητα. Υπάρχει στη μνήμη των συγγενών, στα δάκρυα των φίλων, στις σελίδες μιας φθαρμένης οικογενειακής Βίβλου. Κι όμως, η χώρα της την αρνείται. Μέχρι το σημείο που θα πάψει να το κάνει αυτό...