Το 2017 ο Giorgio Balestrieri εντάχθηκε στην Tesla, με πίστη ότι εντασσόταν σε μια εταιρεία με σαφή οικολογική αποστολή. Όμως ο ενθουσιασμός εκείνων των ημερών έχει σβήσει. Οριστικά και αμετάκλητα.
Μετά από οκτώ χρόνια στην Tesla, ο μηχανικός αλγορίθμων Giorgio Balestrieri αποφάσισε να αποχωρήσει, αφήνοντας πίσω του όχι απλώς ένα κενό στο τμήμα του αλλά και μια δημόσια δήλωση που προκάλεσε αίσθηση.
Σε ανάρτησή του στο LinkedIn, ο μέχρι πρότινος βασικός άνθρωπος της πλατφόρμας Autobidder, ενός συστήματος που επιτρέπει σε επιχειρήσεις και ιδιώτες να κερδίζουν χρήματα από την ενέργεια που αποθηκεύουν σε μπαταρίες - δεν αρκέστηκε να πει «αντίο».
Αντίθετα, έστρεψε τα βέλη του ευθέως στον ίδιο τον Elon Musk, καταγγέλλοντας τον τρόπο που ηγετεύει την εταιρεία αλλά και τον ρόλο του στη δημόσια σφαίρα.
H ηγεσία του Musk φαίνεται «σοβαρά συμβιβασμένη»
«Πρέπει να μιλήσω για τον ελέφαντα στο δωμάτιο: ο βασικός λόγος που φεύγω είναι ότι πιστεύω πως ο Elon έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά στην αποστολή της Tesla, αλλά και στην υγεία των δημοκρατικών θεσμών σε πολλές χώρες», έγραψε, προσθέτοντας με αιχμηρό τόνο ότι η ηγεσία του Musk φαίνεται «σοβαρά συμβιβασμένη».
Ο Balestrieri, που εντάχθηκε στην Tesla το 2017, πίστευε στη δυναμική της ενεργειακής μετάβασης μέσω των τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας και των αλγορίθμων που τη στηρίζουν. Για εκείνον, οι μπαταρίες και τα συστήματα λογισμικού δεν ήταν απλώς προϊόντα: ήταν το κλειδί για ένα μέλλον με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα και για τη μετάβαση σε δίκτυα με ανανεώσιμες πηγές.
Όμως, όπως κατήγγειλε στην ανάρτησή του, ο Musk δεν δείχνει πλέον πρόθυμος να υπερασπιστεί με ειλικρίνεια αυτήν τη μετάβαση. Δεν επρόκειτο μόνο για απλές διαφορές, αλλά - όπως έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης - για «ψέματα προς το κοινό, χειραγώγηση της δημόσιας συζήτησης, στοχοποίηση μειονοτήτων και υποστήριξη αρνητών της κλιματικής αλλαγής και δυνάμεων που ευθυγραμμίζονται με τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Η κριτική αυτή αγγίζει την καρδιά της αντίφασης που περιβάλλει τον Musk. Από τη μία πλευρά, έχτισε τη φήμη του πάνω σε μια «πράσινη» υπόσχεση: ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, οι μπαταρίες και τα ηλιακά πάνελ της Tesla θα μπορούσαν να βγάλουν την ανθρωπότητα από την κλιματική καταστροφή. Από την άλλη, οι πολιτικές του επιλογές και οι δηλώσεις του τον έφεραν κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ, έναν πρόεδρο που αποδείχθηκε άκρως εχθρικός προς την κλιματική επιστήμη.
Ο Τραμπ, ήδη από τις πρώτες μέρες της θητείας του, υπέγραψε διατάγματα που ενίσχυαν τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων, αποδυνάμωσαν κανονισμούς προστασίας του περιβάλλοντος και απέσυραν τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Επέστρεψε αργότερα σε ανάλογες κινήσεις, παγώνοντας δισεκατομμύρια δολάρια που προορίζονταν για δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής και ακυρώνοντας ερευνητικά προγράμματα μόνο και μόνο επειδή περιείχαν τη λέξη «climate».
Ο Musk δεν κράτησε πάντα την ίδια στάση. Το 2017, όταν οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν για πρώτη φορά από τη Συμφωνία του Παρισιού, είχε αποχωρήσει θεαματικά από τα συμβουλευτικά όργανα του Λευκού Οίκου και είχε δηλώσει δημοσίως στο Twitter ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική και ότι η αποχώρηση δεν είναι καλή ούτε για την Αμερική ούτε για τον κόσμο.
Ήταν η χρονιά που ο Balestrieri εντάχθηκε στην Tesla, με πίστη ότι εντασσόταν σε μια εταιρεία με σαφή οικολογική αποστολή. Όμως ο ενθουσιασμός εκείνων των ημερών έχει σβήσει. Η σημερινή εικόνα του Musk, όπως την περιγράφει ο πρώην συνεργάτης του, είναι αυτή ενός ηγέτη που ξοδεύει περισσότερη ενέργεια στο να επιτίθεται σε κυβερνήσεις, να στήνει καυγάδες στα κοινωνικά δίκτυα και να ενθαρρύνει ακραίες φωνές παρά στο να προωθεί μια πράσινη ατζέντα.
Η αποχώρηση του Balestrieri αποκτά ιδιαίτερο βάρος και για έναν ακόμα λόγο: συμβαίνει σε μια περίοδο που η Tesla σχεδιάζει να δώσει στον Musk πακέτο μετοχών αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο ίδιος ο μηχανικός σχολίασε πως δεν μπορεί πια να πείσει τον εαυτό του ότι αυτό είναι το σωστό πλαίσιο για να συνεχίσει να εργάζεται. Η αίσθηση του συμβιβασμού απέναντι στην αποστολή της εταιρείας ήταν για εκείνον αξεπέραστη.
Η υπόθεση φέρνει στο προσκήνιο ένα ευρύτερο ερώτημα: μπορεί μια εταιρεία που γεννήθηκε για να υπηρετήσει την ενεργειακή μετάβαση να παραμείνει πιστή στον σκοπό της όταν ο ιδρυτής της δείχνει να παρασύρεται από προσωπικές πολιτικές συγκρούσεις;
Οι εργαζόμενοι που μένουν πίσω καλούνται να συνεχίσουν σε έναν δρόμο που δεν είναι πια ξεκάθαρος. Ο ίδιος ο Balestrieri, πάντως, ευχήθηκε το καλύτερο για όσους παραμείνουν στην Tesla και την Tesla Energy, εκφράζοντας την ελπίδα να συνεχίσουν να επιταχύνουν τη μετάβαση σε βιώσιμη ενέργεια.
Η έξοδος ενός έμπειρου στελέχους ίσως να μην αλλάξει δραματικά την πορεία μιας κολοσσιαίας εταιρείας, όμως οι λέξεις με τις οποίες αποχώρησε λειτουργούν σαν καμπανάκι. Όχι μόνο για την Tesla, αλλά και για την αντίληψη που έχουμε για τον Elon Musk: από ήρωας που υποσχέθηκε να σώσει τον κόσμο από την κλιματική κρίση, σε μια αμφιλεγόμενη φιγούρα που πολλοί κατηγορούν ότι έχει απομακρυνθεί από τον αρχικό του σκοπό.
Για κάποιους, αυτή η ιστορία είναι ακόμη μία απόδειξη ότι οι μεγάλες υποσχέσεις της Silicon Valley δεν αντέχουν πάντα στη δοκιμασία της πραγματικότητας. Για άλλους, είναι απλώς ένα κεφάλαιο στη συνεχιζόμενη σύγκρουση ανάμεσα στον Musk και το κοινό που τον ακολουθεί ή τον αμφισβητεί. Σε κάθε περίπτωση, η φωνή του Balestrieri προστίθεται στον αυξανόμενο χορό επικριτών που δεν βλέπουν πια τον Musk ως αδιαμφισβήτητο οραματιστή, αλλά ως έναν άνθρωπο που ίσως να έχει χάσει την πυξίδα του.