Το iefimerida.gr συνάντησε από κοντά την ιδρύτρια και διευθύντρια του οργανισμού «Διαβάζω για τους άλλους».
Στη περιοχή του Νέου Κόσμου βρίσκεται η έδρα του οργανισμού «Διαβάζω για τους άλλους» που εδώ και εφτά χρόνια επιτελεί ένα πολύ σημαντικό έργο. Εκπαιδευμένοι εθελοντές αναγνώστες ηχογραφούν ακουστικά βιβλία και πραγματοποιούν ζωντανές αναγνώσεις σε άτομα που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, όπως ηλικιωμένους που ζουν μόνοι ή σε μονάδες φροντίδας, ασθενείς σε νοσοκομεία.
Επιπλέον, μέσα από ένα πλήθος δράσεων που πραγματοποιούνται ο οργανισμός ενημερώνει και ευαισθητοποιεί παιδιά και ενήλικες σχετικά με τη μη ισότιμη πρόσβαση των τυφλών στα βιβλία και γενικότερα τη γνώση.
Πώς ξεκίνησε το «Διαβάζω για τους άλλους»
Η ιστορία του οργανισμού «Διαβάζω για τους άλλους» γεννήθηκε, το 2015, μετά από μια λογοτεχνική συζήτηση που είχε η Αργυρώ Σπυριδάκη με τον καλό της φίλο, Θοδωρή Τσάτσο, ο οποίος είναι εκ γενετής τυφλός. Ένα βιβλίο ενός αγαπημένου τους συγγραφέα που ο Θοδωρής δεν έβρισκε στην ακουστική βιβλιοθήκη προβλημάτισε ιδιαίτερα την Αργυρώ μιας και η ίδια μέχρι τότε θεωρούσε πως όλα τα βιβλία που κυκλοφορούν υπάρχουν για τους μη βλέποντες.
Η σκέψη της να ηχογραφήσει ένα βιβλίο για να υπάρχει ως παρακαταθήκη για τους μη βλέποντες την οδήγησε στο να δημιουργήσει, αρχικά, μια σελίδα στα social media ως «Διαβάζω για τους άλλους». Λίγους μήνες μετά γεννήθηκε ένας νέος οργανισμός με πίστη, όραμα και σοβαρό σκοπό.
Ο καθένας μπορεί να γίνει μέλος της οργάνωσης «Διαβάζω για τους άλλους» και έπειτα εθελοντής με την προϋπόθεση της ετήσιας συνδρομής (μόλις 10ευρώ). Πέρα από τους εθελοντές δράσης και οργάνωσης ο κάθε πολίτης μπορεί να γίνει ανάδοχος βιβλίου ή να κάνει μια δωρεά.
Πριν λίγες ημέρες επισκέφτηκα το «Διαβάζω για τους άλλους», συνομίλησα με την ιδρύτρια, πρόεδρο και διευθύντρια του οργανισμού, Αργυρώ Σπυριδάκη και είδα από κοντά το στούντιο που πραγματοποιούνται οι ηχογραφήσεις των ακουστικών βιβλίων.
Μέσα σε μία ώρα που διήρκησε η συζήτηση μας η κυρία Σπυριδάκη μου μίλησε για το σημαντικό έργο που επιτελεί ο οργανισμός και πώς μέσα από την προσπάθεια των εθελοντών το όραμα μεγαλώνει, ενώ ο κόσμος ευαισθητοποιείται για τον συνάνθρωπο που χρειάζεται πραγματική τη βοήθεια του.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το «Διαβάζω για τους άλλους»;
Πάρα πολύ απλοϊκά, έπειτα από μια συζήτηση που είχα με τον καλό μου φίλο, Θοδωρή Τσάτσο, ο οποίος είναι τυφλός εκ γεννητής. Ένα κυριακάτικο μεσημέρι εκεί που πίναμε τον χυμό μας, σε ένα μαγαζί στο κέντρο της Αθήνας, συζητούσαμε για λογοτεχνικά βιβλία και αγαπημένους συγγραφείς. Θυμάμαι του είχα προτείνει το βιβλίο «Το σπίτι του ύπνου», του Coe Jonathan, και μου απάντησε πως δεν υπήρχε στην ακουστική βιβλιοθήκη. Σοκαρίστηκα πολύ! Γιατί πριν 7 χρόνια νόμιζα πως όλα τα βιβλία που υπάρχουν για μας βγαίνουν και σε μορφή Braille. Ήμουν σίγουρη πως η πολιτεία είχε προβλέψει για του μη βλέποντες και όταν μιλάμε για ισότητα υπάρχει και στον πολιτισμό.
Το αρχικό μου σοκ ο Θοδωρής το διαχειρίστηκε πολύ άψογα ρωτώντας με αν επιθυμώ να του διαβάσω το βιβλίο. Επιστρέφοντας στο σπίτι μου, πήρα το βιβλίο να δω πόσες σελίδες είναι για να ξέρω πόσες μέρες θα μας πάρει με την ανάγνωση. Μιλήσαμε τηλεφωνικά και του πρότεινα να πάμε ένα Σαββατοκύριακο στο Αγκίστρι για να του διαβάσω ολόκληρο το βιβλίο. Εκείνος μου απάντησε πως δεν τον νοιάζει ο τρόπος αρκεί να το κάνω.
Έτσι άρχισα να σκέφτομαι πως αν εγώ ήμουν διατεθειμένη να διαβάσω ένα βιβλίο για έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να δει μήπως να το ηχογραφήσω για να μείνει παρακαταθήκη στην ακουστική βιβλιοθήκη. Έπειτα αναρωτήθηκα μήπως κι άλλοι άνθρωποι θέλουν να κάνουν το ίδιο και αυτό να έχει ως αποτέλεσμα να εμπλουτιστεί ακόμα περισσότερο η ακουστική βιβλιοθήκη των τυφλών.
Με αυτή τη λογική δημιούργησα μια σελίδα στο facebook, η ίδια που έχουμε μέχρι σήμερα, «Διαβάζω για τους άλλους». Συστήθηκα στο διαδικτυακό κοινό και έγραψα την ιδέα μου: το όραμα για να ηχογραφούμε βιβλία έτσι ώστε να εμπλουτίσουμε την ακουστική βιβλιοθήκη των τυφλών. Πραγματικά είχε μεγάλη ανταπόκριση.
Οπότε όλα ξεκίνησαν από μια σελίδα στα social media. Πώς κατάφερε να αναπτυχθεί αποκτώντας τους δικούς του εθελοντές;
Με την σελίδα που δημιούργησα έγινε πανικός. Όλη ημέρα μιλούσα στο τηλέφωνο και απαντούσα σε μηνύματα με κόσμο που τον ενδιέφερε η ιδέα μου. Σύντομα συνειδητοποίησα πως δεν γίνεται να μιλάω ατομικά, οπότε αναγκαστικά έπρεπε να γίνει μια πρώτη συνάντηση με όσους ενδιαφέρονταν πραγματικά. Αν θυμάμαι καλά, η πρώτη συνάντηση εθελοντών έγινε 15 ημέρες μετά τη δημιουργία της σελίδας στα social.
Μάλιστα, εκείνη η συνάντηση έγινε Σάββατο απόγευμα με πολύ κρύο, Ιανουάριο του 2015, στο καφέ «Μύρτιλλο». Το διοικητικό συμβούλιο του καφέ έκανε έκτακτη συνάντηση και καθυστερήσαμε μία ώρα να μπούμε μέσα στην αίθουσα περιμένοντας υπομονετικά απ έξω. Θέλω να σου πω πως παρέμειναν όλοι και κανείς δεν σηκώθηκε να φύγει. Για μένα, αυτή η στάση μου έδειξε πολύ το «θέλω» τους.
Προσωπικά πήγα πολύ οργανωμένη καθώς είχα φτιάξει ένα βασικό οργανόγραμμα για να χωριστούμε σε ομάδες εθελοντών και ο καθένας να αναλάβει συγκεκριμένο κομμάτι για να γίνει μια αρχή. Έτσι ξεκίνησε να χτίζεται το «Διαβάζω για τους άλλους». Όλο εθελοντικά.
Για μένα ήταν κάτι θεαματικό για τα ελληνικά δεδομένα. Ξεκίνησε με 45 εθελοντές, στη δεύτερη συνάντηση ήρθαν 90 άτομα, στην τρίτη 150 και φτάσαμε στην έκτη συνάντηση που εκείνη την ημέρα ήταν το δημοψήφισμα του 2015 με καύσωνα και κλειστές στάσεις μετρό να είμαστε στον Ιανό 350 άτομα.
Αν είχαμε ξεκινήσει διαφορετικά με έμμισθες θέσεις εργασίας θα μπορούσαμε να απορροφήσουμε πολύ πιο αποτελεσματικά τους εθελοντές. Ξεκινήσαμε όλοι εθελοντικά. Από την αρχή που το έστησα το αγάπησα πολύ.
Πριν ασχοληθείς με τον συγκεκριμένο οργανισμό ποιος ήταν ο επαγγελματικός σου προσανατολισμός;
Σπούδασα Πολιτικές Επιστήμες και παράλληλα εργαζόμουν για κάποια χρόνια ως δημοσιογράφος. Ακριβώς πριν ξεκινήσω το «Διαβάζω για τους άλλους» εργαζόμουν σε ένα Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης. Ο κύκλος μου είχε κλείσει και έψαχνα ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα μου. Έτσι βρήκα χρόνο για να ασχοληθώ εθελοντικά με την συγκεκριμένη δράση. Από την άλλη θέλω να διευκρινίσω πως δεν δημιουργήθηκε ο συγκεκριμένος οργανισμός για να κάνω κάτι, ήρθε η ροή των πραγμάτων έτσι που με απορρόφησε ολοκληρωτικά.
Όλοι οι εθελοντές απορροφούνται σε κάποια δράση;
Υπάρχουν ακόμα εθελοντές που παραπονιούνται γιατί θέλουν να κάνουν πράγματα, αλλά δεν μπορούμε να τους απορροφήσουμε. Δεν είναι απαραίτητο πως όλα τα μέλη μας θα γίνουν και εθελοντές. Για να γίνεις εθελοντής στον δικό μας οργανισμό υπάρχουν πολλοί παράγοντες. Καταρχήν, πρέπει το κάθε μέλος να επιλέξει τι εθελοντής θα γίνει: δράσης ή οργάνωσης. Για τους εθελοντές οργάνωσης έχουμε περισσότερες θέσεις για να απορροφηθούν. Όσοι θέλουν να γίνουν εθελοντές δράσης θα πρέπει αναγκαστικά να κατοικούν στην Αθήνα ή στην Κρήτη γιατί σε κανένα άλλο μέρος δεν υπάρχει στούντιο ηχογράφησης.
Τα δύο τελευταία χρόνια οι δράσεις έμειναν πίσω;
Αντιμετωπίσαμε κάποια προβλήματα. Οι ηχογραφήσεις των βιβλίων δεν επηρεάστηκαν καθόλου, συνεχίστηκαν με κανονικούς ρυθμούς. Όμως, έμειναν πίσω οι αναγνώσεις που κάναμε σε οίκους ευγηρίας και οι δράσεις στα σχολεία. Είχαμε εθελοντές που πήγαιναν κάθε βδομάδα σε γηροκομεία και διάβαζαν λογοτεχνικά βιβλία σε ηλικιωμένους και τώρα δεν έχουμε που να τους απορροφήσουμε. Μάλιστα, είχαμε ψάξει για χρηματοδότηση προκειμένου αυτή η δράση να συνεχιστεί διαδικτυακά.
Θα ήθελα να μου πεις για τους εθελοντές που διαβάζουν βιβλία σε ηλικιωμένους. Τι σου μεταφέρουν; Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση;
Οι εθελοντές μας εκπαιδεύονται για να προσεγγίσουν τους ηλικιωμένους και φυσικά για να κάνουν τη σωστή επιλογή βιβλίων ανάλογα το επίπεδο των ανθρώπων που έχουν απέναντι τους.
Η συγκεκριμένη δράση είχε μεγάλη ανταπόκριση. Στην εβδομαδιαία συνάντηση οι ηλικιωμένοι φορούσαν τα καλά τους για να κατέβουν στο χώρο της ανάγνωσης. Μάλιστα, οι κοινωνικοί λειτουργοί μας είχαν αναφέρει περιστατικά ηλικιωμένων που δεν έβγαιναν από το δωμάτιο και άρχισαν να έρχονται στις αναγνώσεις με αποτέλεσμα να κοινωνικοποιούνται.
Επιπλέον, είχαμε εθελοντές που διάβαζαν σε ηλικιωμένους μέσα στο δωμάτιο τους γιατί είχαν κινητικά προβλήματα και δεν μπορούσαν να βρίσκονται στο χώρο της ανάγνωσης. Από την άλλη, οι εθελοντές μας ένιωθαν πολύ καλά που πήγαιναν σε μονάδες ηλικιωμένων- ακόμα και όταν διάβαζαν σε άτομα με άνοια. Εμείς ανησυχούσαμε γιατί αυτά τα περιστατικά ήταν δύσκολα και δεν τα διαχειρίζεσαι εύκολα μιας και δεν υπάρχει η ίδια ανταπόκριση. Θυμάμαι, μια εθελόντρια μου είχε πει πως θέλει να πάει και σε μια άλλη μονάδα, αλλά να μην αφήσει τους ηλικιωμένους με άνοια αν και δεν κάνει πολλά πράγματα εκεί: τους κρατάει το χέρι και τους διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία.
Προσωπικά πήγαινα πολύ συχνά στη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων και όταν τους έβλεπα με τα καλά τους ρούχα να απολαμβάνουν όλη τη διαδικασία και να μας ευχαριστούν που τους κάναμε παρέα έπαιρνα μεγάλη χαρά. Όταν είσαι σε μια μονάδα με μια επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα χάνεις την αίσθηση του χρόνου και μερικές φορές ο χρόνος καθοριζόταν από το απόγευμα της Δευτέρας που πήγαινε ο εθελοντής για την ανάγνωση.
Υπάρχει κάποια αξιολόγηση για τους εθελοντές που ηχογραφούν βιβλία;
Οι εθελοντές δεν είναι μόνιμοι. Ένας εθελοντής ηχογραφεί ένα βιβλίο, έχει συμβεί να ηχογραφήσει και δεύτερο, αλλά για να φτάσουν ως εκεί υπάρχουν κάποια στάδια. Αξιολογείται η φωνή του να δούμε αν κάνει, τι είδους βιβλία θα ηχογραφήσει (λογοτεχνικά, εφηβικά, παραμύθια, πανεπιστημιακό δοκίμιο) και φυσικά υπάρχει εκπαίδευση. Πλέον, θα αλλάξουν κάποια πράγματα στην εκπαίδευση προκειμένου να έχουμε καλύτερη ποιότητα ηχογραφήσεων και γιατί μετά από 7 χρόνια θέλουμε να κάνουμε το επόμενο βήμα.
Με τη διαδικασία που ακολουθείτε οι εθελοντές βλέπουν και τα προβλήματα που υπάρχουν. Εκτός από εσάς υπάρχουν και άλλοι φορείς σωστά;
Δεν ηχογραφούμε μόνο εμείς βιβλία. Υπάρχει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών και ο Φάρος Τυφλών. Μάλιστα, ο πρώτος φορέας υπάρχει πάρα πολλά χρόνια και εμείς καταθέτουμε ακουστικά βιβλία εκεί.
Το «Διαβάζω για τους άλλους» ακούστηκε περισσότερο γιατί χρησιμοποιούμαι εθελοντές αναγνώστες. Για παράδειγμα, θα έρθεις εσύ θα σε εκπαιδεύσουμε και θα μπεις στο στούντιο να ηχογραφήσεις βιβλία. Ο στόχος μας δεν ήταν μόνο να παράξουμε περισσότερα βιβλία, αλλά οι εθελοντές να βιώσουν όλη τη διαδικασία για να δουν και τα προβλήματα που υπάρχουν. Βιώνεις ο ίδιος την κατάσταση και μετά μπορείς να πεις στον κόσμο τι γίνεται. Άρα πολλαπλασιάζουμε τους πυρήνες που μπορούν να συζητήσουν για το συγκεκριμένο θέμα. Υπάρχει ακόμα κόσμος που δεν ξέρει πως υπάρχει πρόβλημα. Για να καταλάβεις εσύ έχεις να επιλέξεις ανάμεσα σε 10.000 βιβλία που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και εκείνοι έχουν μόνο 10.000 βιβλία.
Συνεργάζεστε με εκδοτικούς οίκους;
Η φιλοσοφία μας είναι εξ΄ αρχής όλοι μαζί μπορούμε να συν-δημιουργήσουμε τον κόσμο για τον οποίο επιλέγουμε να ζούμε. Οπότε με αυτή την λογική από την αρχή πήγαμε στους εκδότες για να τους ενημερώσουμε τι ακριβώς κάνουμε. Πλέον υπάρχουν συνεργασίες που έχουν εξελιχτεί. Εμείς πάντα τους ενημερώνουμε για τα βιβλία που θέλουμε να ηχογραφήσουμε και αν έχουμε αρνητική απάντηση το σεβόμαστε απόλυτα. Δεν είναι ωραίο να μεταφέρεται πως ο εκδοτικός οίκος δεν μας επέτρεψε να ηχογραφήσουμε βιβλία.
Άρα έχετε πάρει αρνητική απάντηση από εκδοτικό.
Έχει υπάρξει και τέτοιο περιστατικό. Ευτυχώς, μια φορά όλα αυτά τα χρόνια με συγκεκριμένο βιβλίο. Πρέπει όλοι μας να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το βιβλίο στη ζωή μας.
Κάποιοι εκδότες μας έχουν αγκαλιάσει και από μόνοι τους μας στέλνουν βιβλία για να τα χρησιμοποιήσουμε και στο κομμάτι των podcast. Σίγουρα η συνεργασία μας με τους εκδοτικούς μπορεί να διευρυνθεί στο μέγιστο βαθμό -ακόμα και τα audio books έχουν πλέον μεγάλη ζήτηση.
Ο Θοδωρής που σε ενέπνευσε για να ξεκινήσεις το «Διαβάζω για τους άλλους» τι λέει για όλα όσα έχετε καταφέρει αυτά τα 7 χρόνια;
Θέλω να σου πω πως είναι ο Αντιπρόεδρος του Οργανισμού. Αν τον ρωτούσες το πρώτο καιρό θα σου απαντούσε πως «είναι πολύ φιλόδοξο σχέδιο για να προχωρήσει» και «αυτά δεν γίνονται». Σκέψου πως από το άγχος μου στη πρώτη συνάντηση εθελοντών ξέχασα να τον καλέσω, ενώ στη δεύτερη δεν μπορούσε ο ίδιος να έρθει. Στην τρίτη συνάντηση που ήρθε ενθουσιάστηκε γιατί άκουγε ανθρώπους να μιλάνε σοβαρά και να λένε τι έχουν υλοποιήσει και ποια είναι τα επόμενα βήματα. Τότε αναρωτήθηκε «λες να πετύχει»; Ουσιαστικά, από πολύ νωρίς αναγκαστήκαμε να κάνουμε νομική μορφή για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε δράσεις. Έχουμε ακόμα εθελοντές από τις πρώτες συναντήσεις, ενώ δύο μέλη μας είναι από την πρώτη συνάντηση.
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο εθελοντισμός;
Διαμορφώνει ολόκληρη την κουλτούρα. Όταν ξεκινήσαμε πριν 7 χρόνια εκπαιδεύσαμε κόσμο για το τι θα πει να είσαι ενεργός εθελοντής. Αν ένας εθελοντής μου πει εγώ μπορώ να δεσμευτώ να έρχομαι μία φορά το μήνα θα βρω κάτι που να μπορεί να κάνει. Σίγουρα δεν μπορώ να τον βάλω σε δράση με ηλικιωμένους γιατί μετά από ένα μήνα ο ηλικιωμένος θα τον έχει ξεχάσει- εκεί χρειαζόμαστε πιο συχνή επαφή. Το πρώτο διάστημα ερχόταν κόσμος και μας έλεγε με τον Θοδωρή πως όταν έχει χρόνο θα μας πάρει τηλέφωνο για να κάνει κάποια δράση, μόνο που εμείς δεν θέλαμε κάτι τέτοιο. Με την σειρά μας κι εμείς εκπαιδευόμαστε από τα μέλη- εθελοντές μας. Ένα πράγμα που έχω διαπιστώσει είναι πως οι άνθρωποι εμπνέονται με τα μεγάλα οράματα και είναι κάτι που λείπει από την Ελλάδα.