Το «Άγιο Δισκοπότηρο των Ναυαγίων» βρίσκεται ακόμα κάτω από το νερό. Το ίδιο και ο θησαυρός του, αξίας 15 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η εξερεύνηση του ναυαγίου του «San Jose» και των πολύτιμων μεταλλικών νομισμάτων που σκορπίστηκαν σε βάθος περίπου 600 μέτρων κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού, ανοικτά των ακτών της Κολομβίας, επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για το πλουσιότερο ναυάγιο στον κόσμο.
Θεωρούμενο ως το «Άγιο Δισκοπότηρο» όλων των ναυαγίων, η ισπανική γαλέρα «San Jose» ανατινάχθηκε και βυθίστηκε το 1708 από τα βρετανικά κανόνια, παίρνοντας μαζί της θησαυρό, που οι ειδικοί εκτιμούν σε 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε σημερινή αξία, κυρίως σε μορφή νομισμάτων. Το ναυάγιο εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2015.
Άγνωστος αριθμός νομισμάτων στον βυθό της θάλασσας
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε προ ημερών στο περιοδικό Antiquity, έδειξε πώς η χρήση τηλεχειριζόμενων οχημάτων επέτρεψε στους ερευνητές να πλησιάσουν και να επιβεβαιώσουν ότι το ναυάγιο -για το οποίο ξεκίνησε μια μάχη για την «κηδεμονία» του μεταξύ της Κολομβίας και της Ισπανίας- είναι πραγματικά το πολυαναζητημένο «San Jose» με έναν άγνωστο αριθμό νομισμάτων που εξακολουθούν να βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας.
«Μεταξύ των σημαντικότερων ευρημάτων είναι χειροποίητα, ακανόνιστου σχήματος νομίσματα -γνωστά ως cobs στα αγγλικά και macuquinas στα ισπανικά-, που χρησίμευαν ως κύριο νόμισμα στην Αμερική για περισσότερο από δύο αιώνες» έγραψε η κύρια συγγραφέας της μελέτης, Daniela Vargas Ariza, για τα νομίσματα που συχνά κόβονταν από ράβδους χρυσού ή αργύρου.
Η Ariza είναι θαλάσσια αρχαιολόγος στη Ναυτική Ακαδημία Almirante Padilla της Κολομβίας στην Καρταχένα και στο Κολομβιανό Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας και Ιστορίας στην Μπογκοτά.
Ο ακριβής αριθμός των νομισμάτων που είναι ορατά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί λόγω της φύσης του υποβρύχιου χώρου, αλλά τα cobs που αναγνωρίστηκαν σε φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης που τραβήχτηκαν από το ROV δείχνουν ότι έχουν μέση διάμετρο 1,3 ίντσες και ζυγίζουν 27 γραμμάρια.
Με εκτιμώμενο βάρος 200 τόνων χρυσού, αργύρου και ακατέργαστων πολύτιμων λίθων, πρόκειται για έναν τεράστιο πλούτο που βρίσκεται στο βυθό της θάλασσας.
Οι φωτογραφίες συνέβαλαν στην προσθήκη ορισμένων λεπτομερειών σε όσα είναι γνωστά για τον θησαυρό του ναυαγίου.
Η μία πλευρά των νομισμάτων φέρει έναν Σταυρό της Ιερουσαλήμ -έναν μεγάλο σταυρό με τέσσερις μικρότερους σταυρούς- μαζί με μια ασπίδα με ένα κάστρο και λιοντάρια μέσα σε ένα διακεκομμένο περίγραμμα. Στην άλλη πλευρά, το κεντρικό σχέδιο απεικονίζει τους Στύλους του Ηρακλή [το σημερινό Γιβραλτάρ] πάνω από τα κύματα της θάλασσας. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το σχέδιο των κυμάτων αποτελεί στοιχείο αναγνώρισης των νομισμάτων που προέρχονται από το νομισματοκοπείο της Λίμα.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα νομίσματα βοηθούν στην τεκμηρίωση της μακροχρόνιας υπόθεσης ότι αυτό το ναυάγιο είναι πράγματι το «San Jose».
«Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει την αξία των νομισμάτων ως βασικών χρονολογικών δεικτών για την ταυτοποίηση ναυαγίων, ιδίως εκείνων του στόλου Tierra Firme», έγραψε η Ariza.
Η βύθιση του πλοίου σε αυτό το σημείο πρέπει να συνέβη μετά το 1707, το έτος κοπής των νομισμάτων. Αυτό, σε συνδυασμό με την παρουσία κινεζικής πορσελάνης από την περίοδο Kangzi (1662-1722 μ.Χ.) και τις επιγραφές στα κανόνια που χρονολογούνται στο 1665, υποδηλώνει ότι το πλοίο βυθίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα.
Τα χαρακτηριστικά των νομισμάτων βοήθησαν επίσης στον προσδιορισμό της διαδρομής που ακολούθησε το βυθισμένο σκάφος, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα κέρματα πιθανότατα προήλθαν από ορυχεία του Περού (η κοπή χρυσών νομισμάτων ξεκίνησε στο Νομισματοκοπείο της Λίμα το 1696).
Υπάρχει επίσης ένα ιστορικό πλαίσιο που είναι σημαντικό για την ταυτοποίηση του ναυαγίου. Το 1706, ο Ισπανός αντιβασιλέας Marques de Castelldosrius έφτασε στο Περού για να επαναφέρει τη λειτουργία της εμπορικής έκθεσης του Portobello και να στείλει τους συσσωρευμένους φόρους μιας δεκαετίας στην Ιβηρική Χερσόνησο. Σύμφωνα με τη μελέτη, στα τέλη του 1707, Περουβιανοί έμποροι και αξιωματούχοι ταξίδεψαν στο Puerto Perico, στην ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού του Παναμά.
«Η γαλέρα ''San Jose''», γράφουν οι συγγραφείς, «είναι το μόνο πλοίο που ταιριάζει με αυτά τα χαρακτηριστικά».
Τα κέρματα cobs ήταν ο κύριος τρόπος με τον οποίο οι Ισπανοί μετέφεραν μεγάλες ποσότητες πλούτου από την Αμερική στην Ευρώπη, οπότε αυτά τα θησαυροφυλάκια πιθανότατα αποτελούσαν μέρος του βασιλικού θησαυρού που έστειλε ο Castelldosrius από το Περού.
Όταν ο στόλος των 18 πλοίων έφυγε από την Καρταχένα με προορισμό την Ισπανία, στις 8 Ιουνίου 1708, δέχτηκε επίθεση από πέντε βρετανικά πολεμικά πλοία, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ισπανικής Διαδοχής. Η ναυμαχία είχε ως αποτέλεσμα την έκρηξη των αποθεμάτων πυρίτιδας του «San Jose», με συνέπεια το ναυάγιο του πλοίου.