«Ξενάγηση» στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών και από εκεί, μέσα λίγα λεπτά, στην Αρχαία Ολυμπία, μπορεί να κάνει κάποιος αυτή την περίοδο, από το κέντρο της Θεσσαλονίκης στο περίπτερο του ΥΠΠΟ στη ΔΕΘ.
Στο ενδιάμεσο μπορεί να βρεθεί στο Διάστημα και να δει πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος μέσα από βραβευμένη ταινία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ στο τέλος μπορεί να παρακολουθήσει παράσταση όπερας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Αυτή την ολοκληρωμένη διαδραστική εμπειρία πολιτισμού έχει τη δυνατότητα να βιώσει ο καθένας, με την επίσκεψή του στο περίπτερο του υπουργείου Πολιτισμού Culture Tech, στην 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Με συνολικά 12 σταθμούς σε διαφορετικά περιβάλλοντα, θα νιώσει την παρουσία του ΥΠΠΟ στην Έκθεση.
Το βιωματικό περίπτερο του ΥΠΠΟ στη ΔΕΘ
«Ουσιαστικά θέλαμε να μεταμορφώσουμε το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε μέσα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, σε ένα περιβάλλον κουλτούρας, ανταλλαγής απόψεων και πρακτικών τεχνογνωσίας, σμίλευσης ιδεών, γνωριμιών, εργασίας και να δημιουργήσουμε μια "αγορά", στην οποία ο κόσμος θα μπορεί πρώτα απ' όλα να αντιλαμβάνεται, να αισθάνεται διαφορετικά και να διαδρά» δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο διοργανωτής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών της Ελλάδας Athens Digital Arts Festival Ηλίας Χατζηχριστοδούλου, η εταιρεία παραγωγής του οποίου έχει υλοποιήσει για λογαριασμό του ΥΠΠΟ το concept με το περίπτερο Culture Tech.
Κάθε σταθμός είναι βιωματικός. «Μεγάλου μεγέθους προβολές, μνημειακών διαστάσεων, 5,5x3,5μ., εμβυθιστικές, καταφέρνουν να βάζουν τον επισκέπτη μέσα σ' αυτές. Αφού τις παρακολουθήσει, μπορεί να πάει στον εκάστοτε σταθμό εργασίας και να διαδράσει με τον πιο εκπληκτικό τρόπο ώστε να γίνει όχι μόνο κοινωνός του μηνύματος, αλλά ο άνθρωπος που εξελίσσει το περιεχόμενο» συμπληρώνει ο κ. Χατζηχριστοδούλου.
Καλωσόρισμα από έναν Εφηβο, συλλεκτικά αντικείμενα
Με την είσοδό του, ο επισκέπτης στο culture tech, στο περίπτερο 7 της ΔΕΘ, θα δει να τον… καλωσορίζει ο Έφηβος των Αντικυθήρων και συγκεκριμένα ένα αντίγραφο του γνωστού χάλκινου αγάλματος της ελληνιστικής περιόδου, ύψους 1,94 μέτρων.
«Γνωρίζουμε ότι τα κλασικά αντίγραφα γίνονται με χύτευση και άλλες διαδικασίες με το χέρι. Πλέον όμως ο ΟΔΑΠ (Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων) έχει αποκτήσει 3D εκτυπωτές μεγάλης κλίμακας, οι οποίοι μπορούν να βγάλουν πολύ μεγάλα μεγέθη σε αντίγραφα. Οπότε μειώνεται ο χρόνος παραγωγής και στη συνέχεια μπαίνει και το ανθρώπινο χέρι για να κάνει τη σμίλευσή τους» τονίζει ο κ. Χατζηχριστοδούλου, δείχνοντάς μας κάποια παράγωγα του εκτυπωτή, που μοιάζουν με γύψινα αλλά δεν είναι. Κάποια από τα αντίγραφα είναι στη διάθεση του κοινού προς πώληση, δίπλα σε «εμπνευσμένα» από αυτά αντικείμενα, όπως κούπες, φουλάρια, γραβάτες, κονκάρδες και μπλουζάκια, υψηλής αισθητικής αξίας.
Πριν ολοκληρωθεί η επίσκεψη στον πρώτο σταθμό του Culture Tech, ο επισκέπτης συναντά τους αυτόματους πωλητές εισιτηρίων για περισσότερα από 25 μουσεία, μνημεία ή ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα. «Αυτά τα μηχανήματα βρίσκονται στα μουσεία, σιγά-σιγά θα αρχίσουν να επεκτείνονται και σε άλλους χώρους, ενώ πλέον είναι πραγματικότητα η ιστοσελίδα hhticket.gr, όπου μπορείς να κλείσεις το εισιτήριό σου online με την κάρτα σου, ένα σύστημα το οποίο φέρνει ανακούφιση στο ευρύ κοινό» εξηγεί ο Ηλίας Χατζηχριστοδούλου.
Οργανισμοί της Θεσσαλονίκης, οι πρώτοι σταθμοί στο Culture Tech
Από την «καρδιά» της Θεσσαλονίκης και από έναν χώρο που αποτελεί μία από τις έδρες του, το MOMus, ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, δεν θα μπορούσε να μην είναι ένας από τους πρώτους σταθμούς του Culture Tech.
Στο κλίμα των τεχνολογικών εφαρμογών που θα δει στη συνέχεια, εισάγει τον επισκέπτη ένα βίντεο, σε μία οθόνη δίπλα από έργα νέων δημιουργών που έχουν σχέση με την τεχνολογία. Εικαστικοί καλλιτέχνες που πραγματεύονται με τα νέα μέσα, γλυπτά με κίνηση, πίνακες φτιαγμένοι όχι από άνθρωπο, αλλά από αλγόριθμο μέσω τεχνητής νοημοσύνης και βίντεο εγκαταστάσεις συνθέτουν έναν από τους τέσσερις σταθμούς του.
Τρία έργα από τη συλλογή Κωστάκη που φιλοξενούνται στο MOMus - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης - Συλλογή Κωστάκη στη Μονή Λαζαριστών στην έκθεση «50+1 ιστορίες από τη συλλογή Κωστάκη», έχουν δίπλα τους QR code, το οποίο σκανάρει ο επισκέπτης και παίρνει περισσότερες πληροφορίες γι' αυτά.
Την έκθεση «Οργανική Τέχνη. Η Πρωτοπορία στο Πέτρογκραντ» μπορεί κάποιος να τη δει σε 360°, ενώ ταυτόχρονα, με απλές κινήσεις των χεριών του, που αναγνωρίζονται από την κάμερα που βρίσκεται μπροστά του, έχει τη δυνατότητα μέσα από μία εφαρμογή να παίξει theremin, το πρώτο όργανο ηλεκτρονικής μουσικής στον κόσμο, που είχε εφευρεθεί το 1920. Τέλος, μέσα από γυαλιά εικονικής πραγματικότητας, ο επισκέπτης γνωρίζει τη δύσκολη δεκαετία του '40 στην Ελλάδα.
Εμπειρία 13 λεπτών με ειδική μάσκα
Μία ταινία που «σπάει» τις δύο διαστάσεις και «ζει» και σε μία τρίτη, προσφέρει στους επισκέπτες της ΔΕΘ λίγα μέτρα πιο κάτω, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο τα τελευταία δύο χρόνια έχει αρχίσει να ενσωματώνει στο πρόγραμμά του ταινίες VR και AR.
Φορώντας μια ειδική μάσκα, ο επισκέπτης μπορεί να ζήσει μια εμπειρία διάρκειας 13 λεπτών, παρακολουθώντας τη βραβευμένη ταινία Genesis, που έχει να κάνει με τη γέννηση του κόσμου. Ο θεατής βλέπει διαφορετικές εικόνες ανάλογα με το πού στρέφει το κεφάλι του, και από το αρχικό χάος οδηγείται στη δημιουργία του Γαλαξία και στη συνέχεια στη δημιουργία της ζωής…
Προσβασιμότητα στον πολιτισμό και στο ρομπότ Ιντι
Τεχνολογικές εφαρμογές προσβάσιμες για όλους, παρουσιάζονται στην επόμενη ενότητα του Culture Tech. Το κλασικό έργο του γλύπτη Taki, ένας ηλεκτρομαγνήτης από ξύλο έχει δίπλα του μια μικρογραφία, για να μπορούν να τη βιώσουν και άτομα με μειωμένη πρόσβαση.
Οι κατάλογοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου είναι τυπωμένοι σε γραφή Μπράιγ, ενώ το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης παρουσιάζει το διαδραστικό σύστημα ξενάγησης στην ελληνική νοηματική γλώσσα, όπου άτομα από την κοινότητα των κωφών και βαρηκόων παρακολουθούν βίντεο στη νοηματική κατά την ξενάγησή τους, ενώ μπορούν να απευθύνουν ερωτήσεις μπροστά από μια κάμερα στη νοηματική γλώσσα και σε ελάχιστο χρόνο να λάβουν τη σχετική απάντηση.
Από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης στη ΔΕΘ όμως «μετακόμισε» και ο Ίντι, το ρομπότ που μέσω τεχνητής νοημοσύνης ξεναγεί τους επισκέπτες στα εκθέματα του μουσείου και συμμετέχει ενεργά στα εκπαιδευτικά προγράμματα, για να συνομιλήσει με μικρούς και μεγάλους επισκέπτες της Έκθεσης.
Προσφορά στη ΔΕΘ για δωρεάν παραστάσεις της Λυρικής
Τη δυνατότητα να γνωρίσουν τις ψηφιακές εφαρμογές της Εθνικής Πινακοθήκης, αλλά και να «κινηθούν» τους χώρους της, έχουν επίσης οι επισκέπτες της ΔΕΘ. Στο σχετικό σημείο υπάρχει ένα ψηφιακό τραπέζι και -μεταξύ άλλων- στον φορητό υπολογιστή που είναι στη διάθεση του κοινού μπορούν να ανοίξουν τους διαδραστικούς πίνακες βλέποντάς τους προσεκτικά και να μάθουν πληροφορίες γι' αυτούς και για τους καλλιτέχνες που τους φιλοτέχνησαν. Ταυτόχρονα, υπάρχει και επιλογή ηχητικής περιγραφής.
Παραστάσεις όπερας, μουσικού θεάτρου, χορού, μπαλέτου και γενικότερα παραγωγές που φιλοξενεί η Εθνική Λυρική Σκηνή για όλες τις ηλικίες μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η οποία παρουσιάζεται στην Έκθεση. Κάποιες από αυτές είναι δωρεάν και κάποιες με εισιτήριο, ενώ υπάρχει και η επιλογή της ετήσιας συνδρομής. Ωστόσο, οι επισκέπτες της 87ης ΔΕΘ που θα κάνουν εγγραφή κατά την επίσκεψή τους στο Culture Tech, δικαιούνται να βλέπουν για ένα μήνα δωρεάν παραστάσεις.
Δελφοί, Αρχαία Ολυμπία και... Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο
Μια 3D περιήγηση - ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών μέσω μιας εφαρμογής που θυμίζει google earth και με την ιδιαιτερότητα ότι επιλέγοντας επιγραφές και λεζάντες αυτές «ανοίγουν» για να τις διαβάσεις, προσφέρει ακόμα η επίσκεψη στο Culture Tech. Για όσους ενδιαφέρονται για ακόμη πιο βιωματική εμπειρία, μπορούν να πάρουν στα χέρια τους μια κονσόλα gaming και σε ένα πρόγραμμα που θυμίζει παιχνίδι εξερευνούν σημεία ενδιαφέροντος των Δελφών. Επίσης, βλέπουν σενάρια για κάποιες αβεβαιότητες, όπως για παράδειγμα τι προσανατολισμό είχε η Σφίγγα των Ναξίων και πώς στοιχειοθετείται η κάθε από τις υποθέσεις.
Η Αρχαία Ολυμπία, από την άλλη, παίρνει τη μορφή που είχε πριν από αιώνες και μέσα από εφαρμογή που έγινε σε συνεργασία του ΥΠΠΟ με τη Microsoft, ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί εσωτερικά και εξωτερικά και να δει από κοντά εκθέματα.
Έναν χάρτη που περιέχει όλα τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα τοπία φυσικού κάλλους, τους ιστορικούς τόπους, ακόμα και ζώνες προστασίας, περιλαμβάνει η ιστοσελίδα της Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, παρουσιάζοντας στην ουσία ένα αρχαιολογικό… κτηματολόγιο. Δίνεται επίσης η δυνατότητα επιλογής κάποιου από αυτά στον χάρτη, ώστε να προβληθούν πληροφορίες για το όνομά του, τη γεωγραφική περιοχή στην οποία ανήκει, τον τύπο προστασίας του, ακόμη και φωτογραφίες.
Εκθέματα και χώροι που ζωντανεύουν μπροστά στο κοινό
Την εφαρμογή που ζωντανεύει τα μνημεία που βρίσκονται πάνω στο βράχο της Ακρόπολης αλλά και κάποια από τα εκθέματα του Μουσείου της Ακρόπολης, μέσα από τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας, παρουσιάζει η COSMOTE CHRONOS, μια δωρεάν εφαρμογή που έχει δημιουργηθεί με τη σε συνεργασία της Cosmote και του υπουργείου Πολιτισμού.
Για τον χρήστη που βρίσκεται στο σημείο ενδιαφέροντος, μάλιστα, χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη ως βοηθός και μέσω δικτύου 5G για να μπορεί να συνομιλεί μαζί της. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορεί να παρακολουθεί μια προκαθορισμένη ξενάγηση και να παρατηρήσει από κοντά ό,τι τον ενδιαφέρει.
Αντίστοιχη εφαρμογή χρησιμοποιείται και στη στάση στο Τατόι, όπου τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί στα βασιλικά ανάκτορα έχουν σαρωθεί με 3D scanner, εμφανίζονται στις φορητές συσκευές με λεπτομέρεια και ηχητική περιγραφή. Μάλιστα οι επισκέπτες της ΔΕΘ φορώντας μία μάσκα θα δουν να …ζωντανεύει μπροστά τους το Άγαλμα του Δαβίδ.
Ένα βίντεο, το οποίο είναι φτιαγμένο από την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και δείχνει την υλοποίηση της αναστήλωσης και της συντήρησης μνημείων και αρχαιοτήτων, που έχει ξεκινήσει από το 1975 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, προβάλλεται στη μεγάλη οθόνη. Ο επισκέπτης βλέπει τις πολύ πιο εξειδικευμένες μεθόδους και ψηφιακές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σήμερα, όπως laser για τον καθαρισμό των επιφανειών.
Τέλος, το Aylon Lyceum, που αποτελεί συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος και φιλοξενείται στο Ωδείο Αθηνών, παρουσιάζει τις διαδραστικές εκθέσεις πολιτισμού που σχεδιάζονται και υλοποιούνται και έχουν περιεχόμενο από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε ο κ. Χατζηχριστοδούλου