Από το ραδιόφωνο, όπου διαμόρφωσε γενιές ακροατών, μέχρι μια ανυπέρβλητη δισκοθήκη 250.000 δίσκων και CD ο Γιάννης Πετρίδης επιλέγει την Αθήνα και τη Στέγη για να στεγάσει τη μουσική μνήμη μιας ζωής -αν και θα μπορούσε να πλουτίσει πουλώντας τη συλλογή του. Το δύσκολο καλοκαίρι που έζησε φέτος.
Μεγαλώσαμε με τη φωνή του με έναν τρόπο σαν να κοινωνούσαμε την αλχημιστική μαγεία της μουσικής, δηλαδή με έναν τρόπο τελετουργικό μέσα από τις εκπομπές του. Ο Γιάννης Πετρίδης μιλούσε όπως αναπνέει, χωρίς στόμφο, χωρίς παύση, φέρνοντας νέα από μουσικές που μόλις που μπορούσαμε να προφέρουμε.
Ροκ, σόουλ, τζαζ, ήχοι άλλων ζωών. Ελληνικά, από τα ρεμπέτικα μέχρι τα τελευταία καλά τραγούδια της εποχής. Κάποια απογεύματα μπορούσες να πιστέψεις ότι ο ήχος ενός δίσκου δεκατριών ιντσών μπορούσε να αλλάξει το σχήμα μιας χώρας. Πριν η λέξη παγκοσμιοποίηση γίνει μόδα.
Σήμερα, ο άνθρωπος που έμαθε σε ολόκληρες γενιές πώς να ακούν χαρίζει το ίδιο το σύμπαν που τον διαμόρφωσε.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, ανακοίνωσε πως η ιδιωτική του συλλογή -μια αργή, εξηντάχρονη αποθησαύριση 250.000 βινυλίων και CD- θα στεγαστεί σε νέο, ειδικά διαμορφωμένο δημόσιο χώρο για ακρόαση και έρευνα. Ετοιμάζεται μάλιστα και ένα ειδικό ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Γιώργου Τελτζίδη, γιατί ακόμη και η αφοσίωση χρειάζεται το δικό της αρχείο.
Το δύσκολο καλοκαίρι του 2025 για τον Γιάννη Πετρίδη
Στην παρουσίαση του προγράμματος της Στέγης για τη σεζόν, ο ίδιος ο Γιάννης Πετρίδης σηκώθηκε όρθιος, πήρε το μικρόφωνο, και εκεί, στον ανανεωμένο χώρο της Μάντρας, όπου μουσικές και αφηγήσεις έκαναν ένα αχτύπητο αθηναϊκό χαρμάνι, μας μίλησε όπως μας έχει μάθει. Ευθύβολα και χωρίς περιττές λέξεις.
«Το καλοκαίρι που πέρασε ήταν από τα πιο δύσκολα της ζωής μου», ήταν η πρώτη του φράση. «Όσα συντρόφευαν την καθημερινότητά μου πάνω από εξήντα χρόνια έφυγαν από κοντά μου. Βλέπω ακόμη τα πρώτα δισκάκια που αγόρασα στις αρχές της δεκαετίας του ’60 -την Πολιτεία του Μίκη Θεοδωράκη, μερικά τραγούδια του Bobby Darin. Εκεί άρχισε το πάθος της συλλογής, η ανάγκη να ακούω τα πάντα. Από τα πρώτα ρεμπέτικα μέχρι τις πιο σύγχρονες αναζητήσεις, κάθε δίσκος ήταν ένας τρόπος να αφουγκράζομαι τον χρόνο».
«Όταν η Αφροδίτη Παναγιωτάκου και η ομάδα της Στέγης ήρθαν στο σπίτι μου για να παραλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της Συλλογής, τους είδα να αγγίζουν τους δίσκους με προσοχή, με σεβασμό. Όπως εγώ έβγαζα κάθε μέρα τον δίσκο για την εκπομπή. Ακόμα πιο προσεκτικά. Πριν από χρόνια μια αμερικανική πρωτοβουλία μού πρόσφερε ένα απίστευτο ποσό για να αγοράσει τη συλλογή. Είναι ένα πρότζεκτ που θα ανακοινωθεί σύντομα και περιλαμβάνει πλήθος συλλογών, ένα τεράστιο αρχείο. Δεν το έκανα. Ήθελα να παραμείνει αυτόφωτη. Τώρα ανήκει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Θα έχει το δικό της σπίτι».
Γιατί ο Γιάννης Πετρίδης είναι σπουδαίος
Η κλίμακα αυτού που δημιούργησε είναι δύσκολο να συλληφθεί. Περίπου 250.000 δίσκοι βινυλίου και CD: τζαζ, ποπ, ροκ, σόουλ, σάουντρακ, έθνικ, όλα τα είδη της ελληνικής μουσικής. Η μεγαλύτερη ιδιωτική μουσική συλλογή στον κόσμο.
Αλλά οι αριθμοί είναι μόνο η επιφάνεια. Ο Πετρίδης είναι ζωντανό αρχείο της σύγχρονης μουσικής, ο άνθρωπος που έκανε την τέχνη των άλλων ακουστή σε μια χώρα της περιφέρειας της Ευρώπης. Είναι ο πρώτος Έλληνας δημοσιογράφος με δικαίωμα ψήφου στο Rock & Roll Hall of Fame και μέλος της επιτροπής των βραβείων Grammy. Το 1978 ίδρυσε και για είκοσι χρόνια διηύθυνε το περιοδικό «Ποπ και Ροκ», θέτοντας τα θεμέλια της ελληνικής μουσικής δημοσιογραφίας.
Υπήρξε διευθυντής δισκογραφικής εταιρείας, κυκλοφόρησε βιβλία και ανθολογίες τραγουδιών που χαρτογράφησαν ολόκληρες εποχές. Και πάνω απ’ όλα, από το 1975 έως το 2019 παρουσίασε καθημερινά τις «Μουσικές Περιπλανήσεις», τη μακροβιότερη καθημερινή μουσική εκπομπή στον κόσμο, συστήνοντας στο ελληνικό κοινό τους Led Zeppelin, την Aretha Franklin, τον Barry White, τους Pixies και αμέτρητους ακόμη.
Μαθήματα πιάνου με τις Ιταλίδες θείες στη Ζήνωνος
Η δική του διαδρομή είναι ένα αθέατο χρονικό της μεταπολεμικής Αθήνας. Γεννημένος το 1949 στην οδό Ζήνωνος, μεγάλωσε ανάμεσα σε μαθήματα πιάνου που παρέδιδαν οι Ιταλίδες θείες του. Ένα ραδιόφωνο-δώρο τον έφερε παιδί ακόμη σε επαφή με το Radio Luxembourg, το BBC, τους αμερικανικούς σταθμούς.
Στην εφηβεία κατέβαινε στην Ομόνοια για ξενόγλωσσα περιοδικά, όπως το Hit Parader (1942-2008), μαθαίνοντας μόνος του να ξεχωρίζει τον ήχο από τον θόρυβο.
Διατήρηση της συλλογικής μνήμης
Έχτισε τη συλλογή όπως άλλοι χτίζουν μια ζωή: Σαββατοκύριακα στο Μοναστηράκι, παζάρια Αμερικανών στρατιωτών στη Γλυφάδα, ταξίδια στο Πορτομπέλο του Λονδίνου και στις αγορές του Παρισιού και της Ρώμης.
Η απόφαση του Ιδρύματος Ωνάση να στεγάσει αυτή τη συλλογή δεν είναι απλώς διάσωση βινυλίων και ταινιών. Είναι διατήρηση μιας συλλογικής μνήμης: των απογευμάτων που μια πόλη άκουγε μαζί, όταν η ανακάλυψη ήταν κοινή εμπειρία.
Ο χώρος που θα ανοίξει σύντομα στην Αθήνα θα είναι κάτι περισσότερο από βιβλιοθήκη. Θα είναι υπενθύμιση ότι η μουσική -όπως και η μνήμη- επιβιώνει επειδή κάποιος επιμένει να βάζει τον επόμενο δίσκο.
