Η ιστορία του Πρωτομάστορα στην Ελλάδα του 17ου που το βράδυ με τη γυναίκα του γκρέμιζε όσα έχτιζαν το πρωί, παρουσιάζεται σε συναυλιακή μορφή, στο Δημοτικό θέατρο Ολύμπια.
Βασισμένο στην ομότιτλη τραγωδία του Νίκου Καζαντζάκη, «Ο Πρωτομάστορας» αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα γραφής του Μανώλη Καλομοίρη. Ο «Πρωτομάστορας» σε συναυλιακή μορφή, παρουσιάζεται την Παρασκευή 27 Ιανουαριου στο Ολύμπια, Δημοτικό μουσικό θέατρο Μαρία Κάλλας.
Εμποτισμένο με ισχυρούς συμβολισμούς σε πολιτικό, πολιτισμικό και ιδεολογικό επίπεδο, το έργο αυτό πρωτοπαρουσιάστηκε το 1916 και αντανακλά την ταραγμένη ιστορική περίοδο κατά την οποία γράφτηκε. Ταυτόχρονα, συμπυκνώνει το όραμα του Καλομοίρη για τη δημιουργία της Εθνικής Μουσικής Σχολής.
Μία μουσική τραγωδία σε δύο μέρη και ένα ιντερμέδιο, σε συναυλιακή μορφή με την Συμφωνική Ορχήστρα, τη Χορωδία και τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων και πρωταγωνιστή, στον ρόλο του «Πρωτομάστορα» τον μονωδό, τενόρο, Κωνσταντίνο Κληρονόμο.
Ο πολύπειρος πρωταγωνιστής του Λυρικού θεάτρου Κωνσταντίνος Κληρονόμος μιλά στο iefimerida για το έργο, τις προκλήσεις, τα μηνύματα που περνά και το λυρικό θέατρο στην Ελλάδα του 2023.
«Μία πρόκληση είναι το ίδιο το κείμενο του Καζαντζάκη, το οποίο είναι πανέμορφο μεν, άγνωστο προς τους σύγχρονους νεοέλληνες, εμάς δηλαδή, γιατί τα ιδιώματά του, όχι μόνο τα κρητικά, αλλά και οι λέξεις που ο ίδιος έχει δημιουργήσει στην ελληνική γλώσσα, θέλουν μια προσοχή ως προς τη μελέτη του κειμένου. Μετά είναι και το μουσικό κείμενο του Καλομοίρη, το οποίο έχει πανέμορφες δομές για όλους τους ρόλους κι αυτό δε το συναντάς σε πολλές όπερες».
«Ήταν γενναιόδωρος με όλους τους ρόλους, σε κάποιους ίσως λίγο παραπάνω. Αλλά και δύσκολος ταυτόχρονα ως προς την κατανόηση της μουσικής της ίδιας. Θέλει μια παραπάνω μελέτη, να πάει κάποιος στο βάθος και μουσικά για να τον κατανοήσει γιατί λόγω του μείγματος των δύο αυτών ρευμάτων, του δημοτικού τραγουδιού των λίγο πιο ανατολίτικων χρωμάτων της μουσικής με τον δυτικό ρομαντισμό, είναι ηχοχρώματα που κάποια μπορεί να είναι γνώριμα σε μας λόγω του δημοτικού τραγουδιού, αλλά τα αρμονικά, το χαλί το αρμονικό που υπάρχει κάτω από αυτό δεν είναι τόσο γνωστό στο αυτί το δικό μας. Θέλει μια εμβάθυνση».
«Είναι πρωταθλητισμός το τραγούδι στον Καλομοίρη»
«Επίσης και το φωνητικό σκέλος υπάρχει πρόκληση. Μιλάμε για μια τεράστια ενορχήστρωση, με πολύ πλούσιο ήχο που πρέπει ο σολίστ να ανταπεξέλθει ως προς την ένταση του τραγουδιού της φωνής, χωρίς να χάσει την ελαστικότητα, γιατί χρειάζεσαι και τις γλυκές στιγμές, τις πιο εσωτερικές, και το σκληρό ηχόχρωμα. Κι επίσης για τις σοπράνο, κυρίως για την Μαριτίνα Ταμπακοπούλου που τραγουδάει τον ρόλο της Σμαράγδας, έχει πολλές απαιτήσεις, όπως και ο δικός μου ρόλος του Πρωτομάστορα. Είναι πρωταθλητισμός το τραγούδι στον Καλομοίρη, μιλώντας για προκλήσεις».
Τι θα δούμε επί σκηνής
«Επί σκηνής θα είμαστε οι έξι σολίστ, η χορωδία του Δήμου Αθηναίων και η Συμφωνική ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων. Η Ζωή Τσόκανου είναι στο πόντιουμ, στη διεύθυνση της ορχήστρας. Θα είναι σε συναυλιακή μορφή. Είναι ένα μεγάλο και όμορφο έργο»
Επί σκηνής η επανάσταση του Πρωτομάστορα και της γυναίκας του την περίοδο της Τουρκοκρατίας
Μηνύματα του έργου
«Η ίδια η ιστορία είναι πολύ ανθρώπινη. Μιλάμε για μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία στο πλαίσιο των ετών εκείνων. Ένα τόσο βαθύ πράγμα καταλήγει σε μια τραγωδία, μια τραγωδία, που ιστορικά δεν έχει αποδειχθεί ακόμη αν όντως συνέβη. Υπάρχουν πηγές που λένε πως είναι ένα πάντρεμα αληθινών ιστοριών και μυθοπλασίας.
Είναι το 17ο αιώνα επί τουρκοκρατίας ο πρωτομάστορας και η γυναίκα του κάναν μια μικρή επανάσταση για τους χτίστες. Δεν χτίζανε ουσιαστικά. Οι ίδιοι γκρέμιζαν αυτό που έχτιζαν το πρωί για να μην περάσουν τα τουρκικά στρατεύματα, για να μη τους διευκολύνουν. Όταν το κατάλαβαν οι Τούρκοι στρατηγοί έδωσαν εντολή να θανατωθούν ο Πρωτομάστορας και η γυναίκα του από τους ίδιους τους μαστόρους και τους χωρικούς κι έτσι χτίστηκε. Υπάρχει αυτή η ιστορία, δεν ξέρουμε αν είναι απόλυτα αληθινή βέβαια»
«Η ιστορία έχει μέσα όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, καλά και κακά. Εγωισμό, αλαζονεία, αγάπη, εκμετάλλευση, θυσία. Ουσιαστικά έχει χτιστεί γύρω από αυτά τα χαρακτηριστικά φτιάχνοντας μια όμορφη ιστορία. Τα μηνύματα είναι πως όλο αυτό που συνέβη τότε σε ένα τραγικό τόνο, μπορούμε να τα δούμε και σήμερα, το καλό και το κακό του ανθρώπου στην εποχή μας, αλλά σε ένα διαφορετικό επίπεδο. Το περιβάλλον απλώς έχει αλλάξει».
Το λυρικό θέατρο στην Ελλάδα.
«Η Ελλάδα υπήρξε, ίσως για κάποιους ακόμη είναι, μια περιφερειακή χώρα ως προς την όπερα.
Έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια του Ιδρύματος Νιάρχος, του κράτους και με τις πρωτοβουλίες του Θεάτρου Ολύμπια φυσικά. Έχει ανεβεί το επίπεδο πολύ ψηλά. Πλέον το ελληνικό λυρικό θέατρο ανήκει στα μεγάλα του κόσμου και σίγουρα θα έχει σημαντικό ρόλο να παίξει στο μέλλον.
Είναι τρομακτικά όμορφο ότι σε μια πόλη όπως η Αθήνα, υπήρξε η πρωτοβουλία αυτή για το Ολύμπια και δημιουργήθηκε «ξανά από τις στάχτες» το θέατρο με ένα διαφορετικό, αλλά πολύ σημαντικό και χρήσιμο πρόσωπο για την καλλιτεχνική εγχώρια αγορά. Βοηθάει τους νέους καλλιτέχνες να έχουν ένα χώρο να εκφραστούν κι όχι μόνο. Υπάρχει λοιπόν επιπλέον χώρος για την Τέχνη. Κι αυτό το βλέπεις κυρίως για τις όπερες σε πολύ μεγάλες πόλεις, όπως η Βιέννη. Κάπως κινείται και η Αθήνα σε αυτό το πλαίσιο, παίζοντας ένα πολύ κεντρικό ρόλο στην μουσική σκηνή. Και φυσικά το Θέατρο Ολύμπια βοηθάει πάρα πολύ σε αυτό το κομμάτι».
Ο Κωνσταντίνος Κληρονόμος αποφοίτησε από το ωδείο Αthenaeum (τάξη μονωδίας της Χριστίνας Γιαννακοπούλου) και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μozarteum του Σάλτσμπουργκ (τάξη των Barbara Bonney, J. Wallnig και E. Gramss), ως υπότροφος του Σωματείου «Υποτροφίες Μαρία Κάλλας» και του Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης.
Έχει συνεργαστεί, μεταξύ άλλων με την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Theater Bremen, το Theater Freiburg, το Stadttheater Bremerhaven, το Theater Görlitz, το Stadttheater Pforzheim, το Theater für Niedersachsen, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το Festival Kvarner της Κροατίας, το Διεθνές Φεστιβάλ Αιγαίου, το Φεστιβάλ Επταπυργίου, συμπράττοντας με ορχήστρες, όπως οι Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, Moravian Philharmonic, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ κ.ά.
Έχει αποσπάσει θετικές κριτικές για το ηχόχρωμα της φωνής του, το προσεγμένο του τραγούδι, το υποκριτικό του ταλέντο και την πληθωρική σκηνική του παρουσία σε ρόλους, όπως Mario Cavaradossi («Tosca»), B.F. Pinkerton («Madama Butterfly»), Il Duca di Mantova («Rigoletto»), Macduff («Macbeth»), Don Alvaro («La forza del destino») Le Chevalier des Grieux («Manon»), Roméo («Roméo et Juliette»), Max («Der Freischütz»), Tito («La clemenza di Tito»), Tamino («Die Zauberföte»), Nemorino («L’elisir d’amore»), Prinz Sou Chong («Das Land des Lächelns»). Έχει διακριθεί για τις ερμηνείες του στα ορατόρια «Messiah» του G.F. Handel και «Stabat Mater» του A. Dvořák και τις λειτουργίες «Petite Messe Solennelle» του G. Rossini και «Messa da Requiem» του G. Verdi.
Ο ΠΡΩΤΟΜΑΣΤΟΡΑΣ του Μανώλη Καλομοίρη
Μουσική τραγωδία σε δύο μέρη και ένα ιντερμέδιο (σε συναυλιακή μορφή)
Συμφωνική Ορχήστρα, Χορωδία και Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ στις 20:00
Σε διοργάνωση του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ)
Μουσική διεύθυνση: Ζωή Τσόκανου, Μουσική προετοιμασία: Μαρία Νεοφυτίδου, Πρωτομάστορας: Κωνσταντίνος Κληρονόμος, Σμαράγδα: Μαριτίνα Ταμπακοπούλου, Τραγουδιστής: Δανάη Κοντόρα, Μάνα: Μαρία Βλαχοπούλου, Άρχοντας: Άρης Αργύρης, Γέροντας: Πέτρος Μαγουλάς
Διδασκαλία χορωδίας: Σταύρος Μπερής, Βοηθός μαέστρου: Νίκος Λαάρης
Είσοδος: €5, €10, €12, €15, €20, €25, €35