Τι πρέσβευε η σχολή του Μπαουχάους που μνημονεύει το Doodle της Google. Πώς επηρέασε τη διεθνή κοινότητα και έγινε στόχος του Χίτλερ που μισούσε τη μοντέρνα τέχνη;
Ο Βερολινέζος αρχιτέκτονας Βάλτερ Γκρόπιους ιδρύει τον Απρίλιο του 1919 μια αρχιτεκτονική σχολή που έχει στόχο να διαπεράσει όλες τις πτυχές της τέχνης και να προσελκύσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Το Doodle της Google στην κεντρική σελίδα της μηχανής αναζήτησης είναι αφιερωμένο στη σχολή αυτή, με το όνομα Μπαουχάους, που επηρέασε όσο καμία άλλα τη μοντέρνα αρχιτεκτονική.
Η Αρχιτεκτονική σχολή του Μπάουχάους, που πήρε το όνομά της από αναγραμματισμό της λέξης “οικοδομή” στα γερμανικά έχει τις ρίζες της στα μέσα του 19ου αιώνα και το βρετανικό κίνημα Arts and Crafts του Γουίλιαμ Μόρις και συνδέεται με τις ευρύτερες προσπάθειες ενοποίησης της καλλιτεχνικής έκφρασης, με τη δημιουργία πρακτικών κατασκευών, οι οποίες σημειώθηκαν μετά τη βιομηχανική επανάσταση.
Οι σχέσεις με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και η «μετακόμιση»
Η σχολή της Βαϊμάρης επιχορηγήθηκε από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και, ως κρατική σχολή, βρισκόταν σε μεγάλη εξάρτηση από την κυβέρνηση. Από τα πρώτα χρόνια τής λειτουργίας της, υποβλήθηκε σε έντονη κριτική, προερχόμενη, κυρίως, από συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, παρά την επιθυμία του Γκρόπιους να διαμορφωθεί μία απολιτική σχολή.
Η άνοδος των συντηρητικών κομμάτων της δεξιάς – που επιθυμούσαν από νωρίς το κλείσιμό της – στις εκλογές του 1924, σηματοδότησαν την παύση της λειτουργίας της σχολής της Βαϊμάρης.
Μετά την πολιτική απόφαση διακοπής τής λειτουργίας της σχολής Μπαουχάους της Βαϊμάρης, αρκετές γερμανικές πόλεις εξέφρασαν ενδιαφέρον να φιλοξενήσουν τη σχολή Μπαουχάους, μεταξύ αυτών το Μόναχο, το Αμβούργο, το Ντάρμσταντ και η Φραγκφούρτη, προκειμένου να συνεχιστεί το έργο της. Τελικά, η σχολή μεταφέρθηκε στο Ντεσάου, πόλη περισσότερο προοδευτική και βιομηχανική.
Το κτίριο της σχολής στο Ντεσάου, καθώς και οι κατοικίες των δασκάλων που σχεδίασε ο Γκρόπιους, αποτέλεσαν την επιτομή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στη Γερμανία και κατατάσσονται στα σημαντικότερα κτίρια του 20ού αιώνα.
Η άνοδος του εθνικοσοσιαλισμού απειλεί την Μπαουχάους
Παρά την διεθνή φήμη που αποκτά η σχολή, η ολοένα και πιο ισχυρή δεξιά του εθνικοσοσιαλισμού στη χώρα εναντιώνεται στη λειτουργία της. Έτσι, το 1928, ο Γκρόπιους εξαναγκάζεται σε παραίτηση, τοποθετώντας στη θέση του τον Χανς Μέγιερ.
Ο Μέγιερ, μαρξιστής ο ίδιος, στρέφει το βάρος της σχολής στην κοινωνική αποτύπωση της αρχιτεκτονικής και της τέχνης. Οι σπουδές σε αυτή την περίοδο εστιάζουν περισσότερο στην εφαρμοσμένη επιστήμη και το ερώτημα κατά πόσο είναι εφικτό να χτιστούν καλοσχεδιασμένα, αλλά και προσιτά κτίρια.
Έτσι, διατυπώθηκε και η ιδέα του “λαϊκού διαμερίσματος” και της συλλογικής αρχιτεκτονικής. Ωστόσο, η οπτική του Μέγιερ είχε σαφές πολιτικό πρόσημο με αποτέλεσμα να διαταχθεί η αποπομπή του από τη θέση το 1930.
Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1932, το Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα θα πάρει την πλειοψηφία στην πόλη Ντεσάου, εξαναγκάζοντας τη σχολή να βάλει λουκέτο.
Επιστροφή στο Βερολίνο και οριστικό τέλος
Η Μπαουχάους λειτούργησε εκ νέου στο Βερολίνο, με πρωτοβουλία του βαν ντερ Ρόε, μέχρι το καλοκαίρι του 1933, αυτή τη φορά ως ιδιωτικό «Ανεξάρτητο Εκπαιδευτικό και Ερευνητικό Ινστιτούτο». Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Αδόλφο Χίτλερ, το 1933, η σχολή Μπαουχάους έπαψε τη λειτουργία της, άπαξ δια παντός.
Το Ναζιστικό κόμμα είχε αντιταχθεί στο Μπαουχάους καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '20, καθώς, το εκλάμβανε ως ένα μέτωπο κομμουνιστών, ιδιαίτερα, επειδή πολλοί Ρώσοι καλλιτέχνες αναμίχθηκαν σε αυτό.
Ο υπουργός εσωτερικών και εκπαίδευσης, Βίλχελμ Φρικ, υπήρξε ο πρώτος πολέμιος των ρευμάτων της μοντέρνας τέχνης, που από το 1934 χαρακτηρίζονταν από το ναζιστικό καθεστώς ως «μη γερμανικά».