Τα Χριστούγεννα είναι η περίοδος με λαμπερές παραστάσεις μπαλέτου σε όλο τον κόσμο, μόνο που πολλές φορές τα μαρτύρια που έχει υποστεί ένας χορευτής, μία χορεύτρια, πίσω από τις αστραφτερές εμφανίσεις, δεν φαίνονται.
Η Κλάρα εμφανίζεται μέσα από το χιόνι στον Καρυοθραύστη ή στη Λίμνη των Κύκνων. Μπαλαρίνες με φτερά κατακλύζουν γεμάτες λάμψη τη σκηνή. Στην Ελβετία όμως φέτος νέες αποκαλύψεις ρίχνουν φως στις μερικές φορές σκανδαλώδεις μεθόδους εκπαίδευσης.
«Χάμπουργκερ που χορεύει» μπαλαρίνα 40 κιλών
Αγχώδεις διαταραχές, ανορεξία, ψυχολογική βία, όπως επισημαίνει σε ρεπορτάζ της η DW για σκάνδαλα στο χώρο του μπαλέτου. Κόβουν την ανάσα αυτά που οι μαθήτριες των δύο επαγγελματικών ελβετικών κέντρων εκπαίδευσης στη Ζυρίχη και τη Βασιλεία ανέφεραν. Μια κοπέλα δήλωσε ότι την έβρισαν, αποκαλώντας την «χάμπουργκερ που χορεύει», ενώ ζύγιζε μόλις και μετά βίας 40 κιλά. Σε μια άλλη, η οποία ήταν μόλις 15 χρονών, είπαν ότι οι κινήσεις της δεν ήταν αρκετά σέξι. Κάποιες άλλες χόρευαν ενώ είχαν πόνους.
Σκάνδαλα στον χώρο του μπαλέτου
Σχετική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ακαδημία Χορού της Ζυρίχης. Το δίδυμο της διευθυντικής ομάδας, η οποία εκπαιδεύθηκε την εποχή της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Κρατική Σχολή Μπαλέτου στο Βερολίνο, τέθηκε πάντως σε διαθεσιμότητα. Η σχολή μπαλέτου του Θεάτρου της Βασιλείας απέλυσε επίσης τη διευθύντρια. Τώρα όμως κλείνει και τους χώρους επαγγελματικής κατάρτισης διότι εξαιτίας της κακής της φήμης δεν επιδοτείται όμως με δημόσιους πόρους.
Αυτές δεν είναι μεμονωμένες περιπτώσεις. Παρόμοιο σκάνδαλο αποκαλύφθηκε στην Ακαδημία Μπαλέτου της Βιέννης το 2019. Το 2020 η Κρατική Σχολή Μπαλέτου στο Βερολίνο έκανε πρωτοσέλιδα εξαιτίας των άσχημων συμπεριφορών.
Δύο είναι ίσως τα βασικά προβλήματα. Μια αμφισβητούμενη παιδαγωγική μέθοδος καθώς και η εικόνα του σώματος ως το ιδανικό της ομορφιάς για μια μπαλαρίνα έτσι όπως μεταφέρεται στις νέες κοπέλες αλλά και το κοινό.
Η υγεία των χορευτών
Γιατί όμως οι σκανδαλώδεις μέθοδοι εκπαίδευσης εξετάζονται τώρα, διερωτάται ο Ντάβιντ Ρούσο, χορευτής, χορογράφος και λέκτορας στην Ακαδημία Μπαλέτου του Μονάχου. «Είναι ένα φαινόμενο γενεών», λέει, αλλά παράλληλα διαπιστώνει πως «οι μαθητές μας σήμερα είναι οι λεγόμενοι μιλένιαλς, αυτή είναι η γενιά των Fridays for Future. Άνθρωποι που έχουν άποψη και την εκφράζουν».
«Η αθλητική αριστεία είναι δυνατή και χωρίς υπερβολές», τονίζει. Η Ακαδημία Μπαλέτου στο Μόναχο έχει πλέον μια παιδαγωγική αντίληψη που επικεντρώνεται στην υγεία των χορευτών. Γενικότερα πάντως οι προοδευτικές ακαδημίες χορού παρέχουν διατροφικές συμβουλές, φυσικοθεραπεία και προσφέρουν στους σπουδαστές τη δυνατότητα να επικοινωνούν με έμπιστους ανθρώπους σε περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
«Ολα είναι θέμα τεχνικής χορού»
«Ένα υγιές σώμα είναι πλέον πιο σημαντικό για εμάς από την εκπαίδευση», λέει η Μαρτίνα Ρέτερ, διευθύντρια του Κρατικού Μπαλέτου του Βερολίνου. Η σχολή έχει μια πρόταση για την προστασία των παιδιών και σκοπεύει να υιοθετήσει κώδικα δεοντολογίας πριν από το τέλος της φετινής σχολικής χρονιάς.
Εάν παραμείνει ως ιδανική εικόνα η πολύ αδύνατη μπαλαρίνα, αυτό είναι ένα πρότυπο που ασκεί πολύ μεγάλη πίεση στους μαθητές, οι οποίοι ασκούνται για ώρες κάθε μέρα σε ένα δωμάτιο γεμάτο καθρέφτες και ανταγωνιστές. «Ακόμα και με λίγα κιλά παραπάνω, με γοφούς και στήθος, μια μπαλαρίνα μπορεί να φαίνεται ανάλαφρη, είναι απλώς θέμα τεχνικής χορού», λέει η Κάθλιν ΜακΝάρνι, πρόεδρος της ελβετικής ένωσης χορευτών Danse Suisse.