Ένα παρατεταμένο χειροκρότημα ξεσπά και πλημμυρίζει τη Χρυσή Αίθουσα του Musikverein για τους μουσικούς της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.
Οι παλάμες αντηχούν ρυθμικά, τα πρόσωπα του απαιτητικού, βιεννέζικου κοινού φωτίζονται από χαμόγελα και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης στέκεται όρθια στη σκηνή, τυλιγμένη σε κύμα συγκίνησης, εισπράττοντας την αποδοχή και τον ενθουσιασμό.
Η διεθνή πορεία της ΚΟΘ
Η στιγμή αυτή σφραγίζει μια βραδιά, κατά την οποία η ΚΟΘ απέδειξε πως η πορεία της προς τον διεθνή χώρο είναι σταθερά ανοδική και μπορεί να σταθεί επάξια στις σημαντικότερες σκηνές του κόσμου. Σε μία από τις πιο διάσημες και περιζήτητες αίθουσες συναυλιών του πλανήτη -γνωστή και πέρα από τον μουσικό κόσμο χάρη στην πρωτοχρονιάτικη συναυλία της Φιλαρμονικής της Βιέννης, ένα από τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά θεάματα παγκοσμίως- η ΚΟΘ παρουσίασε ένα ποικίλο πρόγραμμα, γεμάτο συμβολισμούς, ιστορικές αναφορές και μουσικές συναντήσεις.
«Παρουσιάζουμε ένα πρόγραμμα, το οποίο έχει σχέση με την ελληνική ιστορία αυτής της αίθουσας, η οποία δεν είναι τόσο γνωστή όσο θα μπορούσε να είναι», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ Σίμος Παπάνας. Αναφέρεται στον ελληνικής καταγωγής αυστριακό ευεργέτη Νικόλαο Δούμπα (1830-1900), που συνέβαλε καθοριστικά στην κατασκευή της θρυλικής Musikverein.
Ο Δούμπας, με καταγωγή από τη Βλάστη Κοζάνης, υπήρξε σπουδαίος φιλόμουσος, προσωπικός φίλος των Γιόχαν Στράους ΙΙ, Ρίχαρντ Βάγκνερ, Γιοχάνες Μπραμς, Γκουστάβ Κλιμτ αλλά και του Αυτοκράτορα Franz Joseph. Μεγάλος ευεργέτης της Αυστρίας και της Ελλάδας, υπήρξε ενεργό μέλος της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και της Ελληνικής Κοινότητας της Βιέννης. Έως σήμερα, ο δρόμος μπροστά από τη Musikverein φέρει τιμητικά το όνομά του (Dumbastraße).
Στη συναυλία παρευρέθηκαν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, οι πρέσβεις Ελλάδας και Κύπρου στην Αυστρία, καθώς και πολλοί ακόμη διπλωμάτες. «Το γεγονός ότι η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης βρίσκεται εδώ, μπροστά σε ένα απαιτητικό αλλά και πεπαιδευμένο κοινό, το οποίο με ενθουσιασμό αναγνωρίζει την ποιότητά της, είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα.
Η χώρα μας είναι καταξιωμένη και διεθνώς γνωστή για την πολιτιστική της κληρονομιά, αλλά είναι πια η στιγμή να μπει στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη και για τους θεσμούς, τις παραγωγές και τους καλλιτέχνες της, για τους ανθρώπους που εργάζονται με αφοσίωση στην εξωστρέφεια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού», τόνισε η κ. Μενδώνη, υπογραμμίζοντας ότι «η ΚΟΘ μας κάνει όλους περήφανους».
Από τα …Δωδεκάνησα στη Βιέννη
Το πρόγραμμα άνοιξε με τη «Δωδεκανησιακή Σουίτα αρ. 1» του Γιάννη Κωνσταντινίδη, ένα από τα πιο γνωστά έργα της Ελληνικής Εθνικής Σχολής. Το αριστούργημα της ελληνικής εργογραφίας κέρδισε αμέσως την προσοχή του κοινού και, χάρη στην άψογη εκτέλεση, επιβεβαίωσε την αξία της ορχήστρας, που ανταμείφθηκε με θερμό και παρατεταμένο χειροκρότημα.
Από αυτό το πολύχρωμο, γεμάτο Ελλάδα έργο, η ΚΟΘ συνέδεσε το πρόγραμμά της με τη χώρα που τη φιλοξενούσε, συμπράττοντας με τον ταλαντούχο Αυστριακό τσελίστα Jeremias Fliedl. Ο σολίστ ερμήνευσε τις «Παραλλαγές σε ένα θέμα ροκοκό» του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (1840-1893), χαρίζοντας ποικιλία συναισθημάτων και ένα καθηλωτικό θέαμα. «Όσο περισσότερο παίζω αυτό το έργο, τόσο πιο συναρπαστικό γίνεται! Κάθε φορά υπάρχει μια νέα πρόκληση, αλλά και μια νέα έκπληξη», δήλωσε νωρίτερα, αποκαλύπτοντας ότι το γνώρισε πρώτη φορά ως άσκηση από τον πρώτο του δάσκαλο. «Από τότε έμαθα να καταλαβαίνω και να εκτιμώ περισσότερο τους διαφορετικούς χαρακτήρες του έργου: χαρά, ευαισθησία, ποικιλία. Κάθε παραλλαγή είναι και ένα νέο πρόσωπο», πρόσθεσε.
Ο ίδιος χαρακτήρισε «μεγάλο προνόμιο» το να παίζει στη συγκεκριμένη αίθουσα με την ΚΟΘ, με την οποία είχε συμπράξει λίγες μέρες νωρίτερα και στην Ελλάδα. «Με υποδέχτηκαν θερμά αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι και αυτή η υπέροχη ορχήστρα. Ένιωσα αμέσως μια καλή σύνδεση, και νομίζω ότι βρήκαμε έναν τρόπο να παίζουμε μαζί και να το απολαμβάνουμε», κατέληξε.
Πρεμιέρα για την αρχαία λύρα, αποθέωση για τον Σοστακόβιτς
Στο εσωτερικό της επιβλητικής Χρυσής Αίθουσας της Musikverein μπορεί κανείς να αναγνωρίσει πλήθος ελληνικών στοιχείων, ανάμεσά τους δεκάδες λύρες. Με την έναρξη του δεύτερου μέρους, ο συνθέτης και σολίστ Δρ. Νίκος Ξανθούλης προέτρεψε το κοινό να τις παρατηρήσει∙ κι επειδή εκείνες στέκονταν σιωπηλές, παρουσίασε τον ζωντανό ήχο της λύρας που κρατούσε στα χέρια του.
Ακολούθησε η παγκόσμια πρεμιέρα της «Μπαλάντας της Εφέσου», κοντσέρτου για αρχαία λύρα και ορχήστρα που συνέθεσε ο διάσημος Τούρκος πιανίστας και συνθέτης Fazıl Say, κατόπιν παραγγελίας της ΚΟΘ. Ο ήχος μιας αρχαίας ελληνικής λύρας αντήχησε για πρώτη φορά στον ναό αυτό της μουσικής, μαγεύοντας το κοινό. «Έκανα βουτιά σε αυτό το έργο. Στην αρχή το είδα ως τρομερά δύσκολο, γιατί ξεπερνά τα όρια του οργάνου. Αλλά αυτό είναι και το καλό: σε αναγκάζει να πας πέρα από τα όρια. Γιατί τα όργανα δεν έχουν όρια - οι άνθρωποι έχουν», δήλωσε συγκινημένος ο Ξανθούλης, υπογραμμίζοντας ότι «μετά από 1.600 χρόνια, η λύρα μπαίνει ξανά σε αυτό το βάθρο».
Το κυρίως μέρος του προγράμματος ολοκληρώθηκε με την «Ενάτη Συμφωνία» του Σοστακόβιτς, με αφορμή τα 50 χρόνια από τον θάνατό του. Ο μαέστρος Thomas Sanderling, που είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του Ρώσου συνθέτη στη διάρκεια της ζωής του, αποτέλεσε ιδανική επιλογή για την περίσταση και οδήγησε την ΚΟΘ σε μια συγκλονιστική εκτέλεση, που απέσπασε καθολική αποθέωση.
Η «Γιορτή στη Βλάστη» στήθηκε μέσα στη Musikverein
Το παρατεταμένο χειροκρότημα έφερε τους μουσικούς ξανά στις θέσεις τους, για ένα «επιδόρπιο», όπως το χαρακτήρισε ο μαέστρος. Πρόκειται για τη «Γιορτή στη Βλάστη», νέο έργο του Αντώνη Σουσάμογλου, γραμμένο προς τιμήν του Νικολάου Δούμπα και της ιδιαίτερης πατρίδας του. «Είμαστε η Κρατική Ορχήστρα με τη μεγαλύτερη εγγύτητα στη Βλάστη και θέλαμε να του αφιερώσουμε κάτι. Έτσι ερεύνησα τα δημοτικά τραγούδια της περιοχής, με τον πλούσιο ρυθμικό και αρμονικό τους κόσμο, και έγραψα μια σύνθεση που περιγράφει μια γιορτή: από τους πρώτους αυτοσχεδιασμούς, τη συνάντηση των φίλων, την κορύφωση και τέλος το ηλιοβασίλεμα», περιέγραψε ο ίδιος. Επί σκηνής, τα πνευστά έδιναν τον ρυθμό και η γεμάτη αίθουσα αποθέωνε επί πέντε λεπτά τους πρωταγωνιστές, κλείνοντας με τον πιο ταιριαστό τρόπο αυτή τη λαμπρή βραδιά.
Η εμφάνιση στη Musikverein έγινε στο πλαίσιο των δράσεων διεθνοποίησης και εξωστρέφειας που υλοποιείται μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακολουθούν εμφανίσεις σε δύο πόλεις της Εσθονίας, το Πάρνου και το Ταλίν, στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου.