Μια παράσταση που δεν έχει ακόμη ανέβει. Ένα έργο που δεν έχει καν ακόμα μπει στη διαδικασία της «ανάγνωσης» από τους ηθοποιούς. Και μια φωτογράφιση που μοιάζει να τα προαισθάνεται όλα. Το «Καθαροί Πια» της Σάρα Κέιν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά άρχισε να σκιρτά.
Ο Δημήτρης Καραντζάς ετοιμάζει για τον Νοέμβριο του 2025 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης την παράσταση "Καθαροί Πια", βασισμένη στο Cleansed της Σάρα Κέιν -ένα από τα πιο απαιτητικά έργα του σύγχρονου θεάτρου. Μια κορυφή του in yer face θεάτρου.
Πριν ακόμη γίνει η πρώτη επίσημη ανάγνωση, ο σκηνοθέτης συγκέντρωσε τους ηθοποιούς του (Χρήστος Λούλης, Μαίρη Μηνά, Νατάσσα Εξηνταβελώνη, Δημήτρης Καπουράνης, Γιώργος Ζυγούρης, Νικολάκης Ζεγκίνογλου, Θανάσης Ραφτόπουλος) σε μια φωτογράφιση-πρόλογο. Όχι για να επικοινωνηθεί η παράσταση. Αλλά για να βιωθεί σωματικά, σχεδόν τελετουργικά, η είσοδος σε έναν κόσμο όπου τα πάντα είναι ρευστά: φύλο, αγάπη, βία, λόγος. «Οι φωτογραφίες θέλαμε να έχουν μια αφέλεια», μου λέει ο Δημήτρης Καραντζάς.
Η φωτογράφιση έγινε στο Πάρκο Ελευθερίας, με τη φωτογράφο Γκέλυ Καλαμπάκα, σταθερή συνεργάτιδα του Καραντζά. Ό,τι βλέπετε εδώ δεν είναι σκηνές από παράσταση. Είναι στιγμές μιας συλλογικής κατάδυσης. Σώματα που ακουμπιούνται χωρίς προστασία. Βλέμματα που δεν έχουν ακόμη κατευθυνθεί από σκηνοθεσία, αλλά ήδη ξέρουν προς τα πού πηγαίνουν.
To παρασκήνιο της φωτογράφισης, Η Γκέλυ Καλαμπάκα φωτογραφίζει πάνω στην σκάλα -που στηρίζει ο Χρήστος Λούλης, τους Γιώργο Ζυγούρη αι Νικολάκης Ζεγκίνογλου
Επιχειρούμε μια ανάγνωση των φωτογραφιών, μέσα από φράσεις του έργου και όσα μας είπε ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς. Ένα κείμενο σε κεφάλαια ή, πιο σωστά, σε ρωγμές.
Iντερλούδιο I: Είμαι ερωτευμένη μαζί σου και αυτό με πονάει
Δημήτρης Καπουράνης Μαίρη Μηνά, Γκράχαμ και Γκρέις
Μέσα σε ένα θραύσμα φωτός, δύο σώματα στρογγυλεύουν τη βαρύτητα. Εκείνος ξαπλωμένος, εκείνη με το χέρι πάνω του. Είναι η Γκρέις και ο Γκράχαμ. Αδερφή και αδερφός – ή μήπως μια ψευδαίσθηση καθρέφτη; Η φωτογραφία, σχεδόν αθώα, ενσωματώνει κάτι ανομολόγητο. Το βλέμμα της Γκρέις δεν ζητά συγγνώμη. Δεν υπάρχει πόζα, μόνο παραδοχή. Η αγάπη της πονά. Όχι επειδή δεν ανταποδίδεται – αλλά επειδή υπάρχει.
«Δεν ήθελα να πάμε κατευθείαν στο σκοτάδι», λέει ο Δημήτρης Καραντζάς. «Ήθελα να αρχίσουμε από μια σχεδόν αφελή, ανέμελη στιγμή. Να έχει μια ευγένεια, μια ελαφρότητα που σιγά σιγά θα μετατραπεί σε κάτι άλλο. Σαν μια στροφή. Να πεις ξαφνικά: πώς βρέθηκα εδώ;»
Ιντερλούδιο II: Αν με αγαπάς πλήγωσέ με
Ο Ρομπιν είναι το παιδί που προσπαθεί να μάθει να διαβάζει. Που ψελλίζει λέξεις, αλλά καταλαβαίνει μόνο τις χειρονομίες. Στην εικόνα του, δεν υπάρχει κραυγή – μόνο μια κρυφή ικεσία. Αν δεν μπορώ να σου μιλήσω, χτύπα με. Αν δεν μπορώ να σε φτάσω, διάλυσέ με.
«Προσπαθώ να τονίσω την όποια θετική πλευρά του έργου», μου λέει ο Δημήτρης Καραντζάς «Να υπάρχουν στιγμές που τα πράγματα κυλούν ευχάριστα. Πριν αρχίσουν να γίνονται δραματικά» Ο Ρόμπιν είναι αυτή η στιγμή πριν. Το βλέμμα του ανήκει στο πριν, το σώμα του όμως, στο μετά.
Ιντερλούδιο III: Αγάπα με ή σκότωσέ με
Ο Τίνκερ κρατά από τον γιακά τον Καρλ. Δεν είναι ξυλοδαρμός. Είναι τελετουργία. Μια ακινησία που ουρλιάζει. Σ’ αυτή την εικόνα κρυσταλλώνεται η επιθυμία του Καρλ: να γίνει αποδεκτός ή να πάψει να υπάρχει. Ο Καρλ είναι ο ήρωας που δεν αντέχει ενδιάμεσες καταστάσεις. Ζητά όρια – ακόμη κι αν αυτά είναι φτιαγμένα από πόνο.
Είναι ένα σκληρό και σπαρακτικά αλληγορικό έργο. «Είναι πολύ προσωπικό, πολύ εκτεθειμένο. Και το ήξεραν όλοι από την αρχή. Όταν είπα θα κάνουμε “φωτογράφιση”, νομίζω ότι φοβήθηκαν τα χειρότερα», λέει γελώντας ο σκηνοθέτης. Κι όμως, οι ηθοποιοί αγκαλιάστηκαν, άγγιξαν ο ένας τον άλλον, δεν υπήρξε καμία αμηχανία. «Ήρθε μια ελευθερία, ίσως γιατί όλοι είναι κουρδισμένοι να παίξουν τα πάντα. Να τα δώσουν όλα».
Κι όμως, η σκηνή αυτή δεν έχει τίποτα το αμήχανο. Ο Καρλ στέκεται. Και περιμένει το χτύπημα σαν εξαγνισμό.
Ιντερλούδιο ΙV: Ό,τι έκανα, το έκανα από αγάπη
Ο Τίνκερ, στην πιο «γυμνή» του στιγμή, αγκαλιάζει τη «γυναίκα». Εκείνη δεν αντιδρά. Δεν αντιστέκεται. Είναι ήδη αλλού. Εκείνος κοιτάζει το κενό. Όχι από ενοχή – από συνήθεια. Η φράση του δεν είναι απολογία. Είναι άλλοθι.
«Η φωτογράφιση δεν έγινε για να δείξει το έργο», εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Έγινε για να αφήσει κάτι να εννοηθεί. Πριν απ’ όλα». Και το εννοούμενο είναι αυτό: η αγάπη, όπως την βλέπει ο Τίνκερ, είναι ένα σενάριο κυριαρχίας.
Τελικό Ιντερλούδιο: Εδώ πάμε να τα παίξουμε όλα για όλα
Στην Καθαροί Πια, οι ήρωες δεν είναι «χαρακτήρες». Είναι ψυχικά αποτυπώματα σε σώματα που αγγίζονται. Δεν υπάρχει λόγος αν δεν προηγηθεί η αίσθηση. Δεν υπάρχει ερμηνεία αν δεν υπάρξει εγκατάλειψη. Οι φωτογραφίες αυτές δεν «προλογίζουν» μια παράσταση. Είναι η ίδια η στιγμή της πτώσης — η πρώτη.
Κι όταν έρθει η ώρα της πρόβας, δεν θα ξεκινήσουν από το μηδέν. Θα ξεκινήσουν από την πληγή.