Η νέα έκδοση του Φάουστ, ενός από τα κορυφαία έργα του νεότερου ευρωπαϊκού πνεύματος και της γερμανικής λογοτεχνίας, κυκλοφορεί μονόγλωσση, σε εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια του Πέτρου Μάρκαρη.
Η έμμετρη απόδοση των περίπου δώδεκα χιλιάδων στίχων του Γκαίτε είναι το μεταφραστικό έργο ζωής του διεθνούς συγγραφέα και μεταφραστή, ο οποίος δούλευε για αυτό πάνω από δέκα χρόνια.
Ο Φάουστ, ο Μεφιστοφελής και ο σύγχρονος άνθρωπος
Ο Φάουστ ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι, το οποίο διασχίζει τέσσερις συνεχόμενες τραγωδίες: την τραγωδία των Λογίων, την τραγωδία της Μαργαρίτας, την τραγωδία της Ελένης και την τραγωδία της Ανθρωπότητας.
Και όμως, παρά τον τεράστιο όγκο του και τις τέσσερις επιμέρους τραγωδίες, ο Φάουστ είναι κατά διαστήματα μια κωμικοτραγωδία χάρη στον Μεφιστοφελή και τα ειρωνικά έως σαρκαστικά σχόλια του για τους ανθρώπους. Επί της ουσίας, ο Μεφιστοφελής είναι ο καθρέφτης του σύγχρονου ανθρώπου.
Πέραν αυτού, το έργο ξεκινάει στον Μεσαίωνα αλλά μετακινείται αδιάκοπα μέσα στον χρόνο. Αφιερώνει μια ολόκληρη πράξη στην ελληνική μυθολογία και καταλήγει στην Ελένη. Ο πλούτος του έργου δεν είναι μόνο η δραματική ποίηση και οι τραγικές στιγμές που μας προσφέρει. Είναι και ο πλούτος των στιγμών που ζωντανεύουν από την αρχαία ελληνική ιστορία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
«Αν δεν το νιώθεις, είναι προσπάθεια περιττή.
Αν από την ψυχή σου δεν πηγάζει
Και τις καρδιές δεν ξέρει να δαμάζει
Με αρχέγονη χαρά για κάθε ακροατή,
Κάθισε και μάζεψε μια μια τις ρόγες,
Με τ' αποφάγια φτιάξε ένα ραγού
Φύσα μετά τις αχαμνές τις φλόγες
Κι οι στάχτες θα σκορπίσουνε παντού!
Θα συγκινήσεις μαϊμούδες και παιδιά,
Αν αυτό είναι που σε καίει,
Μα δε θ' αγγίξεις ανθρώπων την καρδιά,
Αν η καρδιά σου δεν το λέει.
[…]
«Μην ψάχνεις την εύκολη τη λύση,
Μονάχα οι τρελοί κρεμάν κουδούνια!
Όπου υπάρχει νους και κρίση
Η τέχνη αναδύεται χωρίς σπιρούνια.
Όταν δηλώνεις κάτι σοβαρό,
Οι λέξεις δε σου λείπουνε θαρρώ.
Ο λόγος σας, ο ξύπνιος σαν ξεφτέρι
Που δήθεν την ανθρωπότητα στολίζει,
Μοιάζει με χειμωνιάτικο αγέρι
Που στα ξερά κλαριά σφυρίζει!»
Ο μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και μεταφραστής Πέτρος Μάρκαρης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Από το 1976 εργάζεται ως ελεύθερος συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στα σενάρια των ταινιών «Μέρες του ’36», «Ο Μεγαλέξανδρος», «Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού», «Το Βλέμμα του Οδυσσέα», «Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα», «Η Σκόνη του Χρόνου». Έχει γράψει επίσης τα σενάρια της τηλεοπτικής σειράς «Ανατομία ενός Εγκλήματος», που παιζόταν επί τρία χρόνια στην Ελλάδα. Έχει μεταφράσει στα ελληνικά έργα των Φρανκ Βέντεκιντ, Άρτουρ Σνίτσλερ, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Πέτερ Βάις, Φραντς Ξαβέρ Κραιτς, Τόμας Μπέρνχαρντ, Ναζίμ Χικμέτ κ.ά. Η τελευταία μεταφραστική δουλειά του, η μετάφραση του Φάουστ του Γκαίτε σε σχολιασμένη έκδοση.
Ο Johann Wolfgang von Goethe γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου του 1749 στην Φρανκφούρτη. Ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος, επιστήμονας, πολιτικός, διευθυντής του θεάτρου της Βαϊμάρης και κριτικός, θεωρείται η μεγαλύτερη φυσιογνωμία της σύγχρονης γερμανικής λογοτεχνίας και από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη Λειψία κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στην Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο της πόλης και ως φίλος των Ελλήνων και της Ελλάδας αφιέρωσε πολλά έργα του στην Ελληνική Αρχαιότητα. Σε ηλικία είκοσι χρόνων άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του τον Φάουστ και ξεκίνησε να γράφει το ομώνυμο έργο, το οποίο θα ολοκληρώσει σε ηλικία 82 χρόνων, ένα χρόνο πριν πεθάνει στη Βαϊμάρη το 1832.
GOETHE, Φάουστ: μια τραγωδία, σε εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια του Πέτρου Μάρκαρη. Κυκλοφορεί 28 Δεκεμβρίου απο τις εκδόσεις Κείμενα