Τα συλλεκτικά ασημένια κουτάλια με τα βότσαλα της Τhalia Maria Silver, oι ανθοσυνθέσεις της eiko flowers που θυμίζουν έργο Φλαμανδού ζωγράφου, τα βιβλία που προτείνει η Μαριλένα Πανουργιά εκδότρια του Ικαρου, η βασιλόπιττα του Κρίτωνα Πουλή, η επιδερμίδα των πολυκατοικιών της Αθήνας στις πορσελάνες του Γιάννη Γκίκα. Οι επιλογές.
Βότσαλα στην άκρη -Τα ασημένια κουτάλια με τους ορκισμένους συλλέκτες της Τhalia Maria Silver
«Οσο θυμάμαι τον εαυτό μου μάζευα βότσαλα», μου λέει η Τhalia Maria Silver (Θάλεια Μαρία Γεωργούλη). Είναι αυτά, που αγκαλιάζεις με τα δάχτυλα όταν παίρνεις στο χέρι μια από τις δημιουργίες της που την έχουν κάνει διεθνώς γνωστή και έχουν φανατικούς συλλέκτες που την γνώρισαν κυρίως μέσω του Mint στο Λονδίνο. Τα ασημένια κουτάλια της, σε μοναδικά σχέδια -κανένα δεν μοιάζει με το άλλο- με βότσαλα από την Ελλάδα κυρίως. Σαν αυτά από την Πάτμο που της έφεραν πρόσφατα και ήδη ανυπομονεί να χρησιμοποιήσει, ή τα σπάνια πράσινα από την Εύβοια.
Στην Ελλάδα οι δημιουργίες της διατίθενται στο πωλητήριο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Γιατί κουτάλια όμως; Όπως και στα βότσαλα, η προσωπική της ιστορία την οδήγησε σε αυτά. «Αγαπώ την τελετουργία του φαγητού, να κάθεσαι και να τρως με κόσμο. Φταίνε προφανώς οι ελληνικές ρίζες μου, ο τρόπος που μεγάλωσα με ατελείωτα τραπέζια. Αυτό που μου αρέσει στην μαγειρική δεν είναι μόνο το δημιουργικό, αλλά κυρίως η ώρα που το μοιράζομαι», μου λέει.
«Για τα κουτάλια είχα μια προσωπική αγάπη θα έλεγα. Το βρίσκω πιο φιλικό, ενώ το πιρούνι είναι επιθετικό. To κουτάλι είναι το πρώτο που βάζουμε στο στόμα μας για να τραφούμε ως μωρά και το τελευταίο μέχρι τον θάνατό μας». Δουλεύει μόνο με ασήμι, αν και όταν δημιουργεί κοσμήματα προτιμά τον χρυσό.
«Το πρώτο κουτάλι που δημιούργησα ήταν για έκθεση των Sotheby’s. Εφτιαξα ένα σετ παγωτού, δημιουργώντας ακόμα και το κρύσταλλο του μπολ. Εβαλα μέσα σπασμένα κομμάτια πάγου για να ακουμπήσω ένα λεπτό κύπελλο φτιαγμένο με ασήμι λεπτό σαν χαρτί», μου περιγράφει. «Ακριβώς επειδή ήταν τόσο λεπτό πάγωνε αμέσως το κύπελλο. Εφτιαξα και ένα συγκεκριμένο κουτάλι, σφυρηλατημένο τόσο λεπτά που έκανε σχεδόν σεξουαλική την απόλαυση την ώρα που το έφερνες παγωμένο στο στόμα».
Όταν δημιουργεί τα κουτάλια της «το πιο δύσκολο κομμάτι είναι να διαλέξω το βότσαλο και να κάνω τα αρχικά σχέδια. Δέκα χρόνια τα δημιουργώ. Το 80% από τα σχέδια μου είναι φυλαγμένα. Δεν τα ανοίγω ποτέ, δεν αντέχω να κάνω τα ίδια σχέδια. Κάθε φορά ξεκινώ από την αρχή». Προτιμά τα λεία βότσαλα, ποτέ δεν παίρνει από απαγορευμένες παραλίες, ενώ όσα περισσεύουν έχει αρχίσει να τα επιστρέφει στον τόπο από τα οποία τα πήρε. Με κάποιον τρόπο οι δημιουργίες της είναι σαν ένας χάρτης βοτσάλων των ελληνικών παραλιών.
Κάποια στιγμή άρχισε να δημιουργεί γούρια στο τέλος της χρονιάς για τους φίλους της. Ελάχιστα από αυτά διατίθενται και προς πώληση. Φέτος, το γούρι για το 2023 προέκυψε από μεγάλη έρευνα και συνομιλίες με την Τίνα Δασκαλαντωνάκη. Δεν έχει καν τον αριθμό 23. «Κάθε καλλιτέχνης οφείλει να αφουγκράζεται τον κόσμο. Πόλεμος στην Ουκρανία, κλιματική αλλαγή, τόσοι νεκροί στην Υεμένη, την Αφρική, οι εξελίξεις στο Ιράν. Ολη αυτή η τρέλα γίνεται συνεχώς χειρότερη. Ετσι αποφάσισα να χρησιμοποιήσω ένα σύμβολο τύχης από κάθε πολιτισμό. Το μάτι, το πέταλο, τον σταυρό, την καρδιά με την άγκυρα, την επτάφωτη λυχνία, το hamsa hand. Eνα γούρι αναγνωρίσιμο από όλους τους πολιτισμούς, ένα γούρι για όλες τις χρονιές. Επτά μαζί. Ένα παγκόσμιο γούρι».
Graphic novel, ο Ελύτης παιδί, σαγηνευτικές συνομιλίες: Οι προτάσεις της Μαριλένας Πανουργιά των ιστορικών εκδόσεων Ικαρος
Τα Χριστούγεννα στην Αθήνα, είναι σαν την επίσκεψη στην Βενετία: πρέπει να κοιτάξεις πίσω από την βιτρίνα για να βρεις την πραγματική ζωή, την ιστορία, την θαλπωρή, το προσωπικό ύφος. Ετσι, στο Σύνταγμα η εκτυφλωτική καρτποστάλ του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η βιτρίνα, η ψεύτικη όψη για τα πλήθη. Στη Βενετία, πίσω, στα στενά και τα κανάλια βρίσκεται η ουσία της Γαληνοτάτης.
Στην Αθήνα, τα Χριστούγεννα είναι για πολλούς από εμάς συνδεμένα με όσα γίνονται πίσω από την πλάτη του Συντάγματος και το μέτωπο της Ερμού. Στην οδό Βουλής, στο βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Ικαρος. Από παιδί θυμάμαι τον ζεστό φωτισμό και τον διακριτικό φωτισμό που με κάποιον τρόπο ήταν σαν να δημιουργούσε μια φάτνη με πρωταγωνιστές τα βιβλία.
Το 2023 ο εκδοτικός οίκος κλείνει 80 χρόνια ζωής. Τον Δεκέμβριο του 1943 ο 26χρονος Νίκος Καρύδης, ο 24 Μάριος Πλωρίτης και ο 31 ετών Αλέκος Πατσιφάς έφτιαξαν στον αριθμό 4 της Βουλής τις εκδόσεις Ικαρος. 79 Χριστούγεννα μετά, ακόμα στεκόμαστε μπροστά στην βιτρίνα του. Ζήτησα από την Μαριλένα Πανουργιά, εκδότρια του Ικαρου να μας προτείνει πέντε βιβλία. «Είναι παράξενες οι φετινές γιορτές» λέει η Μαριλένα Πανουργιά. «Η “επιστροφή στην κανονικότητα” έχει χάσει κάτι από τον ενθουσιασμό της. Η καλύτερη απόδραση από αυτήν την μελαγχολία θα είναι πάντα η ανάγνωση ενός βιβλίου, η μεταφορά σ’ έναν άλλο κόσμο. Προτείνω αυτά τα πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν φέτος από τον Ίκαρο.
Anthony Marra: Η Mercury παρουσιάζει (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης)
Η ιστορία μιας γυναίκας που πρέπει να επανεφεύρει τον εαυτό της για να επιβιώσει. Γραμμένη από έναν από τους καλύτερους σύγχρονους Aμερικανούς συγγραφείς.
Ιουλίτα Ηλιοπούλου: Ο Ελύτης για παιδιά
Το βιβλίο που έφτιαξε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου είναι καταπληκτικό. Με τρόπο λιτό και ελκυστικό, δίνει κλειδιά στα παιδιά, αλλά και σε γονείς και εκπαιδευτικούς να ξεκλειδώσουν το μαγικό σύμπαν του Οδυσσέα Ελύτη. Μακάρι να υπήρχε όταν ήμουν εγώ παιδί!
Αντρέας Νικολακόπουλος: Σάλτος
Μια συλλογή διηγημάτων με άξονα την τρέλα, τη στιγμή που περνά κανείς το όριό του, και βρίσκεται στη σκοτεινή πλευρά. Ο τρόπος που γράφει ο Αντρέας Νικολακόπουλος είναι καθηλωτικός.
Νίκος Καρούζος, Γιάννης Ζουγανέλης: Δημητρίου Σούτσου 36/ Μια συνομιλία του Νίκου Καρούζου με τον Γιάννη Ζουγανέλη (13 Ιουνίου 1986)
Μια σαγηνευτική συνομιλία. Αποκαλύπτει την εντελώς ανθρώπινη πλευρά του γιγάντιου Νίκου Καρούζου, και μ’ έκανε να αναζητήσω παραπάνω πράγματα για τον Γιάννη Ζουγανέλη. έναν άνθρωπο με μυθιστορηματική ζωή.
Τάσος Αποστολίδης, Αλέκος Παπαδάτος: Αριστοτέλης
Το Graphic novel που σε μαθαίνει πιο πολλά πράγματα απ΄ όσα θα περίμενες με τον πιο ευχάριστο τρόπο: για την εποχή, την πολιτική, την Ιστορία, την ηθική, ο Αριστοτέλης προτείνει λύσεις που βγάζουν από τα αδιέξοδα.
Η Δέσποινα Ισοπούλου των eiko flowers μικρή ονειρευόταν να γίνει florist (και όχι μπαλαρίνα)
Την πρώτη φορά που είδα δημιουργία με λουλούδια της Δέσποινας Ισοπούλου, είχα την αίσθηση ότι βλέπω ζωντανά, μπροστά μου, έναν πίνακα της Ολλανδής Rachel Ruysch, με τα εκπληκτικά still life που ζωγράφιζε το 1700. Η ίδια γοητευτική αναρχία σχημάτων και λουλουδιών, συνθέσεις που δεν ακολουθούν την γεωμετρία του μπουκέτου, ξεχύνονται από βάζα, κασπό, μπουκάλια. Γλυπτικές συνθέσεις στην ουσία. H Δέσποινα Ισοπούλου που προέρχεται από τον χώρο της μόδας, δημιούργησε τα eiko flowers μέσα στην πανδημία. Με μια αίσθηση παρόρμησης συνδύασε το πάθος της για τα λουλούδια με μια επιχειρηματική δράση που αμέσως απόκτησε φανατικό κοινό.
«Τον Μάρτιο του 2021 νοίκιασα ένα στούντιο. Εβαλα μέσα ένα τραπέζι, δυο κουβάδες με λουλούδια που βρήκα στην αγορά και άρχισα να δημιουργώ», μου λέει η κυρία Ισοπούλου. «Όπως άλλα κορίτσια λένε ότι θέλουν να γίνουν μπαλαρίνες εγώ ήθελα να γίνω florist. Tα τελευταία δύο χρόνια ήμουν σε ένα δημιουργικό κοινό και έτσι αποφάσισα να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα». 22 μήνες μετά οι περισσότερες δημιουργίες της είναι αμέσως αναγνωρίσιμες. Δεν έχει φυσικό σημείο πώλησης. Οσα μπουκέτα δημιουργεί -κανένα δεν είναι ίδιο με το άλλο- διατίθενται στο e-shop και όταν εξαντληθούν, απλά οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να περιμένουν για την επόμενη εβδομάδα.
«Δεν με ενδιαφέρει να κάνω πολλά μπουκέτα», μου λέει. Δημιουργεί συνθέσεις κατά παραγγελία, για εκδηλώσεις, γάμους, μουσεία, «η μεγαλύτερη πρόκληση που είχα ως τώρα ήταν μια αψίδα με χρωματιστό γυψόφυλλο, όλο ζωγραφισμένο στο χέρι για τον πρώτο μου γάμο.» Πριν λίγες επί πέντε ώρες έστηνε ένα μοναδικό Χριστουγεννιάτικο δέντρο σε Ιδρυμα στην Πλάκα. Βρίσκει όμως συναρπαστικές ακόμα και τις πιο απλές συνθέσεις «πέρυσι κατέβασα ένα βαζάκι, έβαλα μέσα δυο νεραγκούλες και ένα κλαδάκι λεμονιάς με το λεμόνι να κρέμεται. Για μένα ήταν σαν ένα ποίημα».
Πριν λίγες μέρες, σε εκδήλωση στο πωλητήριο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης τα δυο μεγάλα κασπό που δημιούργησε τράβηξαν την προσοχή όσο και τα αντικείμενα του πωλητηρίου. Μια σύνθεση με βρύα, κλαδιά και φρέσκα λουλούδια σε μια παλέτα με ποπ χρώματα. Τα κλαδιά σχεδόν σκαρφάλωναν, σαν να ήθελαν να ενωθούν με την εμβληματική οροφή που έχει δημιουργήσει ο Στέλιος Κόης στην οροφή του καφέ στο μουσείο.
Η Eiko Flowers έχει καθιερώσει επίσης τις συνδρομές, δύο ή τέσσερα μπουκέτα λουλουδιών που φτάνουν κάθε μήνα στο σπίτι των συνδρομητών. Την ρωτάω αν υπάρχουν τάσεις στην ανθοδετική. «Ναι, αυτή την εποχή δεν θέλει τα μπουκέτα στρογγυλά, αλλά σε σχήμα V. Επίσης γίνονται πολλές κατασκευές με γυψόφυλλο σαν συννεφάκια που κρέμονται. Εγώ ακολουθώ την ασσυμετρία στις συνθέσεις μου, όπως με κάποιον τρόπο υπάρχει αυτό που προσωπικά θεωρώ αρμονία».
Για τα Χριστούγεννα προτιμά τις πιο μίνιμαλ δημιουργίες, λιτές, με χαρακτήρα. Δεν θέλει να παρασυρθεί από τον ανταγωνισμό και να αρχίσει να δημιουργεί μεγάλο αριθμό συνθέσεων «επειδή το έκανα από αγνή αγάπη και μου έφερε ευτυχία όταν ξεκίνησα, προσπαθώ να μη χάσω αυτή την πηγή, να μην παρασυρθώ. Θέλω να εξελιχθεί ελεγχόμενο η eiko flowers, να ανέβει κλίμακα αργά και σταθερά».
Βασιλόπιτα: Μαρέγκες, πικραμύγδαλο, ζάχαρη άχνη και η τύχη του Ηλιου στην πρώτη μπουκιά του 2023
Μαρέγκες μικρές, τέλειες, ολοστρόγγυλες τραγανές. Φέτες αμυγδάλου τραγανές, άρωμα ανθόνερου, νότες πικραμύγδαλου, εσπεριδοειδή. Τόσο ελληνική μα με τόση γαλλική φινέτσα. Ζάχαρη άχνη τόσο όση χρειάζεται για να μείνει πάνω στο κομμάτι και να μην γεμίσει τα ρούχα σου. Ολοστρόγγυλη, με κόκκινη καρδιά και μαρέγκες σαν ακτίδες ολόγυρα, σχεδιασμένη από την εικαστικό Κατερίνα Χάρου.
Η βασιλόπιτα που φτιάχνει τα τελευταία πέντε χρόνια ο Κρίτων Πουλής του Bon Bon Fait Maison και μπαίνουν σε ειδικά ξύλινα κουτιά, έχουν γίνει θεσμός. Για τη γεύση, την αισθητική, και το φλουρί της που σχεδιάζει κάθε χρονιά ο Γιάννης Σεργάκης. Φέτος, το θέμα του είναι ο ήλιος.
Το brief που συνοδεύει την δημιουργεί εξηγεί την φιλοσοφία πίσω από αυτή την επιλογή. «Οι αρχαίοι Έλληνες φαντάζονταν τον Ήλιο σαν έναν νέο που στόλιζε το κεφάλι του με ένα αστραφτερό φωτοστέφανο. Εδώ και χιλιετίες ο ήλιος υπήρξε σημαντικό σύμβολο στην τέχνη, τη μυθολογία αλλά και τη λογοτεχνία αυτός είναι και ο λόγος που στολίζει τα περισσότερα κοσμήματα.
Συμβολίζει τη σταθερότητα, την αφθονία, την ελπίδα, τη θετική ενέργεια την ευτυχία και φυσικά την ειρήνη. Πολλοί λαοί το συνέδεσαν με τη ζεστασιά της ζωής καθώς και την ανάπτυξη για αυτό και σχετιζόταν άμεσα με τα παιδιά, την καλή τύχη και την ευημερία των οικογενειών Από την αρχαία Ελλάδα μέχρι την Ρώμη και την Σκανδιναβία γιορταζόταν η ανανέωση του θεού Ήλιου ο οποίος, κατά τα τέλη Δεκεμβρίου άρχιζε να αποκτά δύναμη καθώς η ημέρα σταδιακά αρχίζει να υπερισχύει της νύχτας».
Παραγγελίες στα καταστήματα Bon Bon Fait Maison https://bonbonfaitmaison.gr
Ο Γιάννης Γκίκας αποτυπώνει την επιδερμίδα της αθηναϊκής πολυκατοικίας σε κούπες πορσελάνης
Σαν να κρατάς την Αθήνα στη χούφτα σου. Ή πώς ένα χρηστικό αντικείμενο δεν είναι απλώς αντικείμενο design, αλλά φέρει σε κάθε του πόρο τα στοιχεία εκτενούς έρευνας και αναφοράς στον αστικό πολιτισμό. Και ναι, μιλάμε για μια συλλογή με σκεύη πορσελάνης, κυρίως φλιτζάνια και ένα μπολ. Με την υπογραφή του Γιάννη Γκίκα, που με το που επέστρεψε από το residency στην Αrita της Ιαπωνίας άρχισε να δημιουργεί την σειρά που είναι επηρεασμένη από την τεχνική αρτιφισιέλ στις αθηναϊκές πολυκατοικίες.
«Περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας θα παρατηρήσει κανείς ότι ο κύριος όγκος των κτιρίων, χτισμένα τα περισσότερα μεταξύ 1950 και 1970, έχουν επιφάνειες από λαξευμένο σοβά, τεχνική γνωστή ως Αρτιφισιέλ» σημειώνει ο Γιάννης Γκίκας. «Η “επιδερμίδα” αυτή της πόλης, αλλού καλοδιατηρημένη αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανώς καταπονημένη ή και αναποτελεσματικά συντηρημένη, τράβηξε την προσοχή μου εδώ και πολύ καιρό. Είναι τόσο μεγάλη η κλίμακα εφαρμογής της τεχνικής αυτής στα Αθηναϊκά κτίρια ώστε αν υπάρχει μια υφή που μπορεί να χαρακτηρίσει την πόλη τότε για μένα η υφή αυτή είναι η υφή των αρτιφισιέλ. Αν θα έπρεπε να διαλέξω ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της Αθήνας για να το εντάξω στη σχεδιαστική δουλειά μου τότε σίγουρα θα διάλεγα το αρτιφισιέλ. Έτσι και έκανα.»
Σαρώθηκαν τρία διαφορετικά κτίρια της πόλης, στην Κυψέλη και στο Κολωνάκι και χρησιμοποιήθηκαν τα ψηφιακά ανάγλυφα για τα 3d μοντέλα των αντικειμένων. Στα καλούπια τους χυτεύτηκε η πορσελάνη. Η παραγωγή είναι του Myran Scandinavian Design που σημειώνει «έχοντας δουλέψει με το Σκανδιναβικό και Ιαπωνικό design στην Ελλάδα για δύο δεκαετίες, δε θα μπορούσαμε να βρούμε καλύτερο τρόπο να εκφράσουμε την αισθητική μας “ διπολικότητα”, από αυτόν τον ύμνο στην Αθήνα μέσα από την κεραμική, συνδυάζοντας τη λεπτότητα της Ιαπωνικής τέχνης με τον τραχύ διάκοσμο των αθηναϊκών προσόψεων».
To ιδανικό θα ήταν βέβαια να ακουμπήσεις την πορσελάνινη επιδερμίδα της αθηναϊκής πολυκατοικίας, σε ένα από τα περίφημα τραπέζια που έχει σχεδιάσει ο Γιάννης Γκίκας, τα soda tables που έχει σχεδιάσει για την Miniforms. Αλλά αυτό είναι ένα ολόκληρο άλλο κεφάλαιο…