Η καζαντζακική και μαζί η μινωική Κρήτη, ο Μεσοπόλεμος στη Νέα Υόρκη, τα ασημένια γιλέκα-σωσίβια που απηχούν το έργο του Γουόρχολ, όλη η παλέτα της Ανατολής, εκατοντάδες κρυφές λεπτομέρειες, η Σοφία Κοκοσαλάκη… To θρυλικό σχεδιαστικό δίδυμο Deux Hommes εξηγούν στο iefimerida πώς δημιούργησαν τα κοστούμια για το «Χορός με τη σκιά μου», ακολουθώντας το δημιουργικό νεύμα του Κωνσταντίνου Ρήγου.
Στον πέμπτο όροφο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, οργάντζες, βινύλια, διαφάνειες, βελούδα, υλικά τραχιά αλλά και λαμπερά, σαλβάρια και παντελόνια flare που παραπέμπουν απευθείας στον Μορίς Μπεζάρ, στιβάνια και δαντέλες απλώνονται στον χώρο με τις μοδίστρες να ράβουν αδιάκοπα.
Ο Δημήτρης Αλεξάκης και ο Γρηγόρης Τριανταφύλλου, οι περίφημοι Deux Hommes κόβουν στο χέρι υφάσματα για να τα απλικάρουν, παρακολουθούν πώς αναπνέουν και κινούνται τα ρούχα στα σώματα των χορευτών, επιμένουν να ράψουν αυτούς τους μικρούς χρυσούς μινώταυρους πάνω σε κάποια πανωφόρια «δεν έχει σημασία αν δεν φαίνονται από την σκηνή». Μια τεράστια παραγωγή μπαλέτου ετοιμάζεται πάνω σε έργα του Μάνου Χατζιδάκι που φέρουμε σαν δέρμα οικεία πάνω μας και μέσα μας, με τη χορογραφία και τα σκηνικά του Κωνσταντίνου Ρήγου και τα κοστούμια δεν θα μπορούσαν παρά να είναι σημαντικό μέρος του τελικού αποτελέσματος.
Ο Κωνσταντίνος Ρήγος απευθύνθηκε στους Deux Hommes που έφεραν στην δημιουργική επικράτεια του τις δικές τους γεωμετρικές συντεταγμένες, σε μια παράσταση που ιντριγκάρει ήδη πριν την πρεμιέρα της το Σάββατο 9 Νοεμβρίου. Τέσσερα έργα του Μάνου Χατζιδάκι χορογράφησε ο Κωνσταντίνος Ρήγος και κάθε ένα από αυτά ορίζει ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, σύμφωνα με την σύλληψη του χορογράφου, σκηνοθέτη και creative director. «Η σχεδιαστική προσέγγιση και το editing που έχει γίνει για τα κοστούμια σε κάθε ένα από αυτά τα μέρη είναι διαφορετική», μου λένε οι Deux Hommes οδηγώντας με κατευθείαν στην έναρξη του έργου. Στον Βορρά, με το «Ο κύκλος του C.N.S» (1954). Ενα αφαιρετικό τοπίο «ερημικής παραλίας» με 15 άνδρες χορευτές που είναι για τον Ρήγο οι ναυαγοί της αγάπης.
«Ο Βορράς είναι πιο ομοιόμορφος, ομογενοποιημένος. Εχει κάτι βορειοευρωπαϊκό, ψυχρό, μίνιμαλ με αναφορές στη δεκαετία του ‘70 και στην τέχνη της. Βάζουμε στα 15 αγόρια ναυαγούς γιλέκα-σωσίβια που η ματιέρα τους θυμίζει τα μεταλλικά μπαλόνια του Αντι Γουόρχολ. Για το κάτω μέρος, σκεφτόμασταν διαρκώς τις ανδρικές μορφές στο μπαλέτο του Μορίς Μπεζάρ, -μια αγάπη αξεπέραστη για αυτές τις αρχετυπικές μορφές με το παντελόνι που προς τα κάτω γινόταν flare. Είπαμε ας μην κάνουμε στενές φιγούρες αγοριού, ας επιστρέψουμε στον Μπεζάρ!» Τα ασημένια γιλέκα σωσίβια παραπέμπουν σαφώς και στις θερμοκουβέρτες που προσφέρονται στους ναυαγούς πρόσφυγες όταν φτάνουν στην όχθη.
Ακολουθεί ο Νότος. Δηλαδή, «Ο καπετάν Μιχάλης» (1966) που συμβολίζει τον άνεμο που πέφτει ερωτικά πάνω στα σώματα, τη μορφή του καζαντζακικού άντρα που έχει μέγεθος μεγαλύτερο από το πραγματικό. Εδώ συναντάμε 32 κοστούμια, ανδρικά και γυναικεία. Ενα πλήθος που όμως δεν είναι ομογενοποιημένο, κάθε εικόνα είναι ατομική, ιδιοσυγκρασιακή, προσωπική. «Το είχαμε ανάγκη, ακόμα και αν κάποιοι στο σύνολο δεν έχουν ένα συγκεκριμένο ρόλο, εμείς θέλαμε να ξεχωρίζουν. Αυτή είναι εξάλλου η φιλοσοφία μας: κάθε άνθρωπος αξίζει να λάμψει».
Στα ρούχα αυτής της ενότητας συναντάμε την κρητική παράδοση όπως ταξιδεύει από τη μινωική εποχή ως τις ημέρες μας, με τη χρήση χρυσού και μεταλλικών στοιχείων που είναι κάπως τραχιά και αρχαιοπρεπή. «Επρεπε όμως να αποφύγουμε το deja vu του φολκλόρ και τις ξεκάθαρες αρχαιοπρεπείς αναφορές. Κινηθήκαμε σε μια χρωματική παλέτα με μαύρα, μπεζ, εκρού, δηλαδή σε χρώματα φωτοσκιάσεων, με μεταλλικά στοιχεία και λίγο κόκκινο που έρχεται κατευθείαν από τις μινωικές τοιχογραφίες», μου εξηγούν οι Deux Hommes. «Για τις γυναίκες στο κάτω μέρος χρησιμοποιήσαμε πλισέ γραμμικές και δωρικές γραμμές με οργάντζες στιβαρές και όχι ιδιαίτερα γυαλιστερές».
Υπάρχουν όμως και στοιχεία λάμψης, επιλεκτικά για να γίνει ένα μικρό update. Για παράδειγμα στη θέση της κρητικής μπότας υπάρχουν βινίλ γκέτες, στη θέση της παραδοσιακής βράκας βερμούδες athleisure με αθλητικά σχήματα, φαρδιά λάστιχα στη μέση και ανοίγματα στο πλάι με δύο layers, όπου το πάνω δημιουργεί μια χάρτινη αίσθηση. «Που και που αυτά τα υφάσματα έχουν πιο τεχνητές λάμψεις. Αρα δεν είναι όλο τραχύ, άγριο και ορεινό αυτό που σκέφτεται κανείς όταν μιλάμε για την Κρήτη- αλλά υπάρχουν και λάμψεις που παραπέμπουν στο μέλλον», μου εξηγούν.
Yπήρχε φυσικά και η ανάγκη να μοιάζουν τρισδιάστατες οι φιγούρες όπως θα τις κοιτάζει το κοινό από την αίθουσα Σταύρος Νιάρχος. Να υπάρχει μια ελευθερία κινήσεων, όχι όμως σε βάρος του design. «Εξού και οι φούστες είναι πλισέ, έχουν τρομερή άπλα στην κίνηση, αλλά όταν είναι στατικές επανέρχονται, δεν έχουν την τάση να γλυκαίνουν, να δείχνουν αιθέριες». Ομολογούν ότι όταν δημιουργούσαν όλο αυτό το σύμπαν του Νότου είχαν διαρκώς στο μυαλό τους τη Σοφία Κοκοσαλάκη «έναν άνθρωπο που το έκανε αυτό τέλεια, υποδειγματικά, το έκανε σύγχρονο και pret a porter. Hταν ξεκάθαρο αυτό στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Και ενώ ετοιμάζαμε τα ρούχα μας βρήκε η είδηση του θανάτου της. Συγκλονιστήκαμε» μου λένε ενώ συνεχίζουν να μιλούν με πραγματικό δέος για την σπουδαία διεθνή Ελληνίδα δημιουργό που πέθανε στο Λονδίνο στις 14 Οκτωβρίου.
«Η Κοκοσαλάκη το έκανε όλο αυτό με μια δυνατή υπογραφή που δεν φθείρεται στο βάθος του χρόνου, όχι μόνο ως προς της καλλιτεχνική αξία του έργου της, αλλά και επειδή είναι ρούχα που μπορούν να φορεθούν και σήμερα… Θεωρούσαμε την παρουσία της δεδομένη.» Και μετά τον Νότο η Ανατολή. Δηλαδή «Το καταραμένο φίδι» (1949) που περνά στη χώρα των σκιών και του παραμυθιού, του Καραγκιόζη, όπου το παλιό και το καινούριο συνυπάρχουν αλληλοσπαρασσόμενα. «Εδώ επιλέξαμε το eclectic mix, το πολυεθνικό που υπάρχει και σήμερα στη μόδα. Κυριαρχεί η έννοια της διαφορετικότητας, αφού 32 άνθρωποι φορούν ο καθένας ένα πολυσυλλεκτικό και πολυεθνικό κοστούμι. Βάλαμε στο μπλέντερ τις ίδιες αναλογίες Δύσης και Ανατολής και χρησιμοποιήσαμε κυριολεκτικά όλα τα εμπριμέ που υπάρχουν στην αγορά» μου λένε. Σε μια εικόνα, ένα κίτρινο σαλβάρι με χρυσές λεπτομέρειες έχει μεταμορφωθεί σε μπλούζα: η πλήρης αναστροφή, ένα ρούχα ανατολίτικο που αμέσως παραπέμπει σε δυτικοευρωπαϊκή μόδα.
«Αν αναλυθούν τα κοστούμια, αν τα βγάλει κάποιος και τα βάλει σε έναν καλόγερο, τότε μια γυναίκα θα βρει ρούχα που θα μπορούσε να φορέσει στη ζωή της εκεί έξω. Αυτό ήταν ένα κεντρικό ζήτημα πίσω από τη δημιουργία μας για το Χορός με τη σκιά μου: να είναι όλα τα ρούχα σαν καλοφτιαγμένο pret a proter. Moυ εξηγούν ότι αντιμετώπισαν τον Καραγκιόζη, το θέατρο σκιών σαν την ελληνική Commedia dell'arte. «Τα χρώματα έχουν βάθος, αυτοτέλεια. Κάθε φιγούρα έχει αυτοτέλεια, είναι σαν να λέει το ρούχο και η μορφή όλη την ιστορία...»
Και μετά, η Δύση, η αξεπέραστα γοητευτική ιστορία του Μάνου Χατζιδάκι που σε μια παρέλαση στη Νέα Υόρκη, είδε μια γυναίκα θλιμμένη, μόνη, να περπατά ανέγγιχτη από το εορταστικό κλίμα. Είναι «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» (1965). «Ο Κωνσταντίνος Ρήγος ήθελε να δημιουργήσει την εικόνα ενός πάρτι που βγαίνει εκτός ελέγχου. Στο τέλος οι άνθρωποι χορεύουν σχεδόν για τη ζωή τους, για να μείνουν ζωντανοί. Καταλήξαμε σε φιγούρες του Μεσοπολέμου που θυμίζουν λίγο Βισκόντι, το Λυκόφως των Θεών. Yπάρχει μια καλυμμένη αναφορά στο αμερικανικό κινηματογραφικό silver screen, μια αίσθηση φιλμ νουάρ, ως προς το πώς φωτίζονται οι ήρωες και το αίνιγμα του τι είναι ο κάθε ένας από αυτούς. Καθώς εξελίσσεται η ιστορία γίνεται όλο και πιο σπαρακτική».
Τους ζητώ να μου αποκαλύψουν τι θα φορέσει ο Κωνσταντίνος Ρήγος ο οποίος σκέφτεται να επιστρέψει στη σκηνή ως χορευτής μετά από πολλά χρόνια. Μου δείχνουν την εικόνα (δεν θα κάνω spoiler) και μου λένε τις λέξεις κλειδιά «σκοτεινό και φωτεινό μαζί, ανδρόγυνο, master of ceremony». Είναι προφανές, μια μεγάλη, πλήρης παραγωγή όπου η τέχνη συναντά το συναίσθημα την επένδυση του ταλέντου και της διανόησης σημαντικών δημιουργών θα είναι ο «Χορός με τη σκιά μου».
ίνφο
Χορός με τη Σκιά μου
09, 10, 16, 17, 24 Νοε 2019
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής
Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Ώρα έναρξης: 20.00 (Κυριακές: 18.30) |