Η αποστολή και η μορφή του μουσείου στο Τατόι κλείδωσε οριστικά, με την έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Μουσείων. Τα κλειδικα της αφήγησης είναι η ιστορία, η τέχνη, η διακόσμηση και οι βασιλικοί οίκοι της Ευρώπης, από τον Γεώργιο Α' ως τη δικαστική διαμάχη στο Στρασβούργο.
Εδώ και χρόνια έχει ξυπνήσει η ιστορία και η αφήγηση -αν και θραυσματικά και με τραύματα, όπως αυτό της φωτιάς- για το Τατόι που προχωρά γοργά προς την αποκατάστασή του. Μάλιστα στην Κοπεγχάγη αυτή την εποχή έχει γίνει μέρος της αφήγησης μιας σημαντικής έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας, για το έργο του εθνικού ζωγράφου Ερικ Μπλοχ. Αφορμή ένας σπάνιος, εμβληματικός πίνακας που δημιούργησε ο Μποχ για τον Γεώργιο Α', με τίτλο «Προμηθέας Λυόμενος», ο οποίος στη συνέχεια χάθηκε προκαλώντας εκτενείς αναζητήσεις στον χώρο της Τέχνης και τελικά βρέθηκε σε ρολό στο Τατόι. O πίνακας αυτός θα εκτεθεί οριστικά στο Τατόι.
Προφανώς δεκάδες ακόμα αντίστοιχες ιστορίες μας περιμένουν να τις ανακαλύψουμε, όπως θα αναβιώσουν στα πρώην ανάκτορα στο Τατόι, σύμφωνα με την μουσειολογική μελέτη και μουσειογραφική προμελέτη που πήραν το πράσινο φως από το Κεντρικό Συμβούλιο Μουσείων. «Η έκθεση στη βασιλική έπαυλη συνιστά μια άσκηση δημόσιας ιστορίας αναφορικά με έναν μείζονα πολιτειακό θεσμό της σύγχρονης Ελλάδας, τη βασιλεία, όπως ασκήθηκε στην Ελλάδα από τον Γεώργιο Α’ και τους επιγόνους του», αναφέρεται στη μουσειολογική μελέτη. «Θα αποκαλύπτεται παράλληλα ο αρχικός προορισμός του Ανακτόρου ως βασιλική θερινή κατοικία, ο χαρακτήρας του ως ιδιωτικός χώρος, που όμως φιλοξένησε πρόσωπα και σημαντικά πολιτικά γεγονότα, αλλά και τις αλλαγές στη χρήση και επίπλωση/διακόσμηση πολλών χώρων του».
Γραφεία και κρεβατοκάμαρες βασιλέων
Ξεκινάμε από το ισόγειο όπου θα ανασυσταθεί με πιστότητα το γραφείο του Γεωργίου του Α’ τα διαμερίσματα της Ολγας, την κρεβατοκάμαρα (!) του Κωνσταντίνου και της Αννας Μαρίας. Η αρχή δηλαδή εντοπίζεται στο 1872. Η περιήγηση στον χώρο είναι ταυτόχρονα μια χρονική διαδρομή καθώς θα ανεβαίνουμε στον όροφο και στη σοφίτα, φτάνοντας στον 19ο, στον 20ο αιώνα, με τελευταία στάση στην ιστορία του χώρου στο υπόγειο, εκεί όπου εντοπίστηκε μια κινηματογραφική αίθουσα -είχαν μείνει ακόμα και τα ποτήρια με το ουίσκι και τα αποτσίγαρα πριν την φυγή.
Ιστορικά, θα παρουσιαστεί η ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία μέχρι και το 1940, με άξονα αφήγησης τις σχέσεις του ελληνικού βασιλικού οίκου με τους υπόλοιπους Ευρωπαϊκούς και σημαντικά γεγονότα της πρώτης εποχής, όπως οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι. Στη συνέχεια η εθνική ιστορία ως και την χούντα, το αντικίνημα και τη δικαστική διαμάχη για την βασιλική περιουσία. Αλλά και σε μικροσκοπικό επίπεδο, η τοπική ιστορία του κτήματος.
Το σκηνικό του ελληνικού Crown
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι τέσσερις θεματικές της έκθεσης που τροφοδοτείται από το σύνολο των 5.500 αντικειμένων που βρέθηκαν στο κτίριο των ανακτόρων και των περισσοτέρων από 100.000 αντικείμενων που εντοπίστηκαν στα γύρω κτίσματα (αρκετά προέρχονται και άλλα βασιλικά ακίνητα όπως τα Ανάκτορα Αθηνών, οι βασιλικές επαύλεις Μον Ρεπό, οι κατοικίες Ψυχικού και Ροδοδάφνης). Η πρώτη θεματική ενότητα θα παρουσιάσει όλη τη λάμψη της καθημερινής ζωής στο ανάκτορο αλλά και των επίσημων εκδηλώσεων. Πώς ζούσαν οι βασιλιάδες και οι υψηλοί προσκεκλημένοι τους -ένα τρισδιάστατο Crown. Τι έτρωγαν, τι φορούσαν, ποια έργα τέχνης ήταν, ποιο ήταν το τελετουργικό, το προσωπικό των Ανακτόρων κ.ο.κ.
Η δεύτερη ενότητα αφορά την αρχιτεκτονική του κτιρίου, το στάδιο των κατασκευών, τις μελέτες. Η τρίτη ενότητα πηγαίνει στην καρδιά της Ιστορίας, στον τρόπο που η βασιλική οικογένεια συνδέθηκε, καθόρισε, επηρέασε την σύγχρονη ελληνική ιστορία, το ελληνικό πολίτευμα σε διαφορετικές φάσεις από το 1864 ως το 1967. Η τέταρτη ενότητα προσεγγίζει το Τατόι στις εποχές της αβασίλευτης δημοκρατίας με κορύφωση το θρίλερ της δικαστικής διαμάχης για την βασιλική περιουσία και την αποζημίωση στο Στρασβούργο. Τα επίκαιρα της εποχής, φιλμ, φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα θα παρουσιάζονται στο υπόγειο και στην αίθουσα κινηματογράφου. Δίπλα θα υπάρχουν χώροι για εκπαιδευτικά προγράμματα και για περιοδικές εκθέσεις.
Στη σοφίτα θα δούμε θέματα που έχουν σχέση με τα αθλήματα, το κηνύγι, την εκπαίδευση των παιδιών της οικογένειας, ενώ στην κάθοδο προς το υπόγειο μέσα από τα μαγειρεία θα πέσει φως στη ζωή του προσωπικού. Την μελέτη υπογράφει η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με προϊστάμενη την Σταυρούλα Φωτοπούλου.
Προσβασιμότητα σε όλους και σε άτομα με προβλήματα κίνησης και όρασης
Η μελέτη προβλέπει την προσβασιμότητα ατόμων με κινητικά προβλήματα, αλλά και με προβλήματα όρασης. Χθες βγήκε στη Διαύγεια η προκήρυξη για την προμήθεια απτικών εκτυπώσεων σε σύστημα Braille (στα ελληνικά και τα αγγλικά) που θα αποτελούν ειδικές κατασκευές της έκθεσης και θα απευθύνονται σε επισκέπτες με προβλήματα. «Το υλικό που θα δεχθεί απτική διαμόρφωση και θα παραχθεί σε Braille θα παραδοθεί στον ανάδοχο σε επεξεργάσιμη μορφή (ψηφιακά αρχεία εικόνων και σε μορφή word)».
Τον Μάρτιο αναμένεται να παραδοθεί στο κοινό το Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών (οικία Δασοφύλακα), όπου θα παρουσιάζεται μια μεγάλη μακέτα του χώρου και πληροφοριακό υλικό -κάτι σαν το Κέντρο Πληροφόρησης που επισκεπτόμασταν στο ΚΠΙΣΝ πριν την ολοκλήρωση των εργασιών. Το 2024 θα παραδοθεί το μουσείο των αμαξών και το 2025 το σύνολο των επισκέψιμων χώρων.
Αξίζει να αναζητήσει κανείς πληροφορίες και να δει μοναδικές εικόνες, τεκμήρια και την ιστορία του χώρου, στα δυο σχετικά βιβλία του Κώστα Σταματόπουλου από τις εκδόσεις Καπόν.