Από το απόγευμα της Δευτέρας, οι Σπέτσες έγιναν ο ιδανικός καμβάς για το τρέιλερ μιας από τις πλέον αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς: το «The Lost Daughter» με την Ολίβια Κόλμαν.
Επισκεπτόμαστε την Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή που έγινε μέρος των γυρισμάτων, μαγεύοντας τους σταρ της ταινίας και προσεχώς το διεθνές κοινό.
Φεύγεις από την Ντάπια, περνάς το μικρό κατακόκκινο εκκλησάκι της Ανάστασης με το βοτσαλωτό διάδρομο κυριολεκτικά πάνω στην ακρογιαλιά, και περπατώντας παράλληλα με τη θάλασσα και έναν ψηλό φράκτη, κάτω από συστάδες δέντρων, αντικρύζεις σαν σκηνικό να προβάλλουν μπροστά σου πέντε στιβαρά, νεοκλασικά κτίρια, διώροφα, ανάμεσα σε πανήψηλα, αιωνόβια πεύκα, ελιές, συκιές. Δεν είναι σκηνικό όμως, είναι ο τόπος πραγματικής ζωής που συμπληρώνει φέτος 100 χρόνια από την αρχική ιδέα του Ελευθέριου Βενιζέλου, την ακμή, την πτώση και τώρα την επιστροφή. Είναι η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή, που το περασμένο φθινόπωρο έγινε τόπος γυρισμάτων για μια από τις πλέον υποσχόμενες ταινίες του χειμώνα που έρχεται.
Ο λόγος για το «Τhe Lost Daughter» με πρωταγωνίστρια την βραβευμένη με Οσκαρ Ολίβια Κόλμαν – ως πρόσφατα βασίλισσα της Αγγλίας στο «The Crown»- την Ντακότα Τζόνσον, τον επίσης βραβευμένο με Οσκαρ Εντ Χάρις σε σκηνοθεσία της γνωστής ηθοποιού Μάγκι Τζίλενχαλ. Η ταινία που θα προβληθεί τον Δεκέμβριο στο Νetflix, στηρίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Ελενα Φεράντε. Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή είναι ένας τόπος μοναδικής ιστορίας, και απίστευτης ομορφιάς. To iefimerida την επισκέφτηκε και ξεναγήθηκε από τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Πέτρο Πετρακόπουλο.
Οταν ο Βενιζέλος θέλησε να μορφώσει τους επόμενους ηγέτες της χώρας
Hταν το 1921, ακριβώς εκατό χρόνια πριν, όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνέλαβε την ιδέα να ιδρύσει ένα κολέγιο στα πρότυπα του περίφημου Ιτον, με στόχο να σπουδάσουν εκεί οι γόνοι των οικογενειών απόδημου ελληνισμού που θα γίνουν οι επόμενοι ηγέτες της Ελλάδας. Βρισκόμαστε χρονικά λίγο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και ο Βενιζέλος αποφασίζει να δημιουργήσει είκοσι μερίδια και να καλέσει τους οικονομικά ισχυρούς της εποχής, εφοπλιστές, αριστοκράτες, βιομηχάνους να αγοράσουν από ένα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τη δημιουργία της σχολής. Ουσιαστικά θα ήταν μια μορφή χορηγίας που θα οδηγούσε στη δημιουργία αυτής της Σχολής, που τότε ο Βενιζέλος ήθελε να δημιουργεί στα Μεσόγεια.
Ο πρώτος που έσπευσε να αγοράσει ένα μερίδιο ήταν ο εκ Κεφαλλονιάς ευεργέτης Μαρίνος Κοργιαλένειος. Και μετά σιγή. Δεν παρουσιάζεται κάποιος άλλος ευεργέτης, προς μεγάλη ενόχληση του Βενιζέλου που βλέπει το όνειρό του να ναυαγεί. Ο Κοργιαλένειος είχε στενή φιλία και συνεργασία με τον γεννημένο στις Σπέτσες Σωτήρη Ανάργυρο. Μοιράζονταν τις ίδιες πεποιθήσεις και τα ίδια οράματα -και όχι μόνο επιχειρηματικά. Ετσι, ο Ανάργυρος απευθύνθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο και του είπε ότι θα αγοράσει τα υπόλοιπα 19 μερίδια, με μια προϋπόθεση: η σχολή, αυτό το κολέγιο τύπου Ιτον να γίνει στο νησί του, τις Σπέτσες. Ηταν ανένδοτος, έτσι ώστε ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να δεχθεί -και κάπως έτσι ξεκίνησε μια στενή φιλία με τον Ανάργυρο χωρίς δεύτερη σκέψη να χρηματοδοτεί κάθε σχέδιο και ιδέα του Βενιζέλου.
Η σχολή άρχισε αμέσως να οικοδομείται στις Σπέτσες και ολοκληρώθηκε το 1927. Ένα μήνα μετά πέθανε ο Ανάργυρος χωρίς να δει το όνειρό του να υλοποιείται, αφού ήδη ήταν κατάκοιτος και δεν μπόρεσε καν να παραβρεθεί στα εγκαίνια που έγιναν από τον Βενιζέλο και με όλη την Ελλάδα να μιλά με προσδοκίες για αυτή τη σχολή που θα δημιουργούσε τους επόμενους ηγέτες. Πέντε κτίρια, μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας σχεδιασμένα από τον σημαντικό αρχιτέκτονα της εποχής Παναγιώτη Ζίζηλα, σε μια τεράστια έκταση 179 στρεμμάτων πάνω στη θάλασσα.
Η σχολή που δίδαξε ο Φάουλς και σπούδασε ο Ιάνης Ξενάκης
Και όντως, μέχρι και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Αναργύρειος Σχολή λειτουργεί κανονικά, με βάση το αρχικό όραμα. Σπουδάζουν εκεί ο Ράλλης, ο Ιάννης, ο Ιάσων και ο Κοσμάς Ξενάκης. Αγγλοι και Γάλλοι συγκαταλέγονται στους διδάσκοντες, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο και περίφημος συγγραφέας Τζον Φάουλς, που έχει γράψει μεταξύ άλλων τον «Μάγο» που διαδραματίζεται στο νησί (είναι χαρακτηριστικό ότι το καφέ της Σχολής φέρει το όνομα «Μagus»). Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Σχολή παίζει σημαντικό ρόλο, κρύβοντας κατοίκους του νησιού που κυνηγήθηκαν από τους Γερμανούς, ενώ από το λάδι που παρήγαγαν οι ελαιώνες της τράφηκε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, στον Εμφύλιο έγινε πυρήνας εξελίξεων.
Μετά τον πόλεμο άρχισε η φθορά, για πολλούς λόγους. Από τη μία υπήρχαν φυσικά δίδακτρα και με την κρίση που ακολούθησε τον πόλεμο ήταν δύσκολο να καλυφθούν τα έξοδα -υπογραμμίζουμε ότι υπήρχαν εξαρχής υποτροφίες για χαρισματικά παιδιά από όλη την Ελλάδα. Ηταν ένα σχολείο εσώκλειστων, ένα σχολείο σκληρό: είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στη βαρυχειμωνιά ξυπνούσαν τους μαθητές νωρίς το πρωί και τους ζητούσαν να κολυμπήσουν στην παγωμένη, μανιασμένη θάλασσα. Ετσι, μετά τον πόλεμο αρχίζει να γίνεται περισσότερο ένα σχολείο για παιδιά χωρισμένων οικογενειών, ή ναυτικών. Εφτασε το 1983, αυτό το τεράστιο σχολείο των μεγάλων εγκαταστάσεων, των πέντε κτιρίων, να έχει μόνο πέντε μαθητές. Και έτσι έκλεισε.
Γουάτσον και Φρικ: Οι επιστήμονες που αποκωδικοποίσαν το DNA στην Αναργύρειο
Ηδη όμως από τη δεκαετία του ’60 είχε συνεδριακές δραστηριότητες με έμφαση κυρίως στη Μοριακή Βιολογία και έτσι ακόμα και σήμερα συναντά κανείς στις αίθουσες διδασκαλίας εξελιγμένα εργαστήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη τον Ιούλιο του 1966, 13 χρόνια μετά την ανακάλυψη της διπλής έλικας που τους χάρισε το Νόμπελ Ιατρικής, ο Τζέιμς Γουάτσον και ο Φράνσις Κρικ πήγαν στις Σπέτσες για να διδάξουν στο πρώτο καλοκαιρινό σχολείο Μοριακής Βιολογίας που διοργανώθηκε στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή, τα μυστικά της δομής του DNA. Mάλιστα μια αίθουσα φέρει το όνομά τους. Από το 1986 με απόφαση Εφετείου λειτουργεί πλέον ως Διεθνές Αθλητικό, Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο, διοικείται από το Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Ιδρυμα και συγκεντρώνει έσοδα από τα συνέδρια, τα θερινά σχολεία που λαμβάνουν χώρα στις εγκαταστάσεις -έσοδα που δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια. Επίσης στην περιουσία του Ιδρύματος ανήκει το συγκλονιστικό ξενοδοχείο Ποσειδώνιον των Σπετσών και η ακτή Καϊκι.
Ποιος ήταν ο δαιμόνιος Σπετσιώτης Σωτήρης Ανάργυρος
Γιος καπεταναίων, εύρωστης οικογένειας των Σπετσών, ο Σωτήρης Ανάργυρος έζησε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εποχή που το νησί γνώριζε μεγάλη ανέχεια, ενώ η χρήση του ατμού στα πλοία είχε αλλάξει ριζικά την οικονομία των Σπετσών που στηριζόταν στα ναυπηγεία ως τότε. Ο Ανάργυρος αποφάσισε να φύγει στο εξωτερικό για να βρει την τύχη του. Πήγε στην Ρουμανία, τη Μικρά Ασία και μετά στην Αίγυπτο που τον καθόρισε, ακόμη και ως μέρος της αισθητικής του. Στην υπέροχη έπαυλή του στην καρδιά των Σπετσών, ένα κτίριο αριστουργηματικό αλλά απολύτως εγκαταλελειμμένο απέναντι από το Μουσείο της Μπουμπουλίνας, βλέπει κανείς σφίγγες στην είσοδο και άλλα σύμβολα του αιγυπτιακού πολιτισμού -όπως και στα τσιγάρα της καπνοβιομηχανίας που αργότερα δημιούργησε.
Στην Αίγυπτο όμως έμαθε και τα μυστικά του καπνού και με τις γνώσεις αυτές πήγε στη Γαλλία και μετά στο Λονδίνο όπου έμαθε τα μυστικά της διανομής του καπνού. Δαιμόνιος καθώς ήταν, αποφάσισε να κάνει το μεγάλο ταξίδι στις ΗΠΑ και δη στο Νιού Τζέρσεϊ. Πιάνει δουλειά στην καπνοβιομηχανία Thompson and Thompson. Σε τρία χρόνια έχει γίνει ήδη διευθύνων σύμβουλος, σε πέντε, με τον θάνατο του Thompson ο Ανάργυρος κληρονομεί όλη την καπνοβιομηχανία.
Επέστρεψε στην Ελλάδα για να παντρευτεί Ελληνίδα, μια μακρινή ξαδέλφη του, αρκετά μικρότερή του και επιστρέφει στις ΗΠΑ. Η νοσταλγία όμως νίκησε: πούλησε την εταιρεία του στην κολοσιαία American Tobacco το 1900 περίπου και με μια αμύθητη περιουσία γυρίζει στις Σπέτσες. Το πρώτο που έκανε ήταν να δημιουργήσει αποχετευτικό σύστημα στο νησί, ενώ το 1904 έχτισε την περίφημή έπαυλή του στην Ντάπια -ανέλαβε πρόσφατα η Περιφέρεια Αττικής να το αποκαταστήσει καθώς τελεί υπό κατάρρευση.
Οταν αγόρασε και φύτεψε με πεύκα το 42% των Σπετσών
Αρχισε να σκέφτεται πώς θα στηριχθεί η οικονομία του νησιού και καταλήγει στον τουρισμό και την εκπαίδευση. Είμαστε μόλις στο 1914 και ο οραματιστής Ανάργυρος δημιουργεί το ξενοδοχείο «Ποσειδώνιο», ένα από τα τρία στην Ελλάδα με ζεστό νερό στα δωμάτια τότε (είχαν μόνο η Μεγάλη Βρετανία στην Αθήνα και ένα ξενοδοχείο στην Κέρκυρα), δημιουργεί τα πρώτα ελληνικά bains mixtes στην Κόστα και αγοράζει το 42% του νησιού που τότε δεν είχε ίχνος δέντρου, αφού πολλά από αυτά τα χρησιμοποιούσαν στα ναυπηγεία.
Ετσι, ο οραματιστής Αργυρός, αποφασίζει να φυτέψει με πεύκα αυτό το 42% της γης, προκειμένου να δημιουργήσει συνθήκες κυνηγετικού τουρισμού, που τότε ήταν ανερχόμενος και απευθυνόταν σε υψηλού εισοδήματος τουρίστες. To 1914 έγιναν τα εγκαίνια του ξενοδοχείου Ποσειδώνιο, στα εγκαίνια του οποίου παραβρέθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και κατενθουσιασμένος ζήτησε να δημιουργηθεί ο οργανισμός που έγινε ο προάγγελος του σημερινού ΕΟΤ.
Περίμενοντας να ανακηρυχθεί εθνικός ευεργέτης
Το 1916 ο Ανάργυρος χρηματοδότησε τη δημιουργία την Ελληνικής Αεροπορίας, βοηθώντας ξανά τον φίλο του Ελευθέριο Βενιζέλο να κάνει μια ακόμα τομή. Εχει εξαιρετικό ενδιαφέρον δε, ότι παρά αυτές του τις κινήσεις, δεν έχει ανακηρυχθεί ακόμα εθνικός ευεργέτης, αλλά παραμένει τοπικός ευεργέτης.
Καθώς δεν είχε κάνει παιδιά, η οικογένεια της συζύγου του ανησυχούσε για τον τρόπο που ξόδευε ανεξέλεγκτα την περιουσία του και αποφασίζει να τον παγιδεύσει: ο θρύλος λέει ότι έβαλαν μια καμαριέρα να τον προσεγγίσει για να τον κατηγορήσουν ότι έκανε παράνομη σχέση. Η υπόθεση απορρίφθηκε στο δικαστήριο, τους αποκλήρωσε όλους, άφησε μόνο ένα καταπίστευμα στη γυναίκα του ως τον θάνατό της και έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει το Ιδρυμα που φέρει το όνομά του. Ολη η περιουσία πέρασε στο Ιδρυμα έτσι, ενώ λίγα χρόνια, το 1921 πέθανε.