Η σημερινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, καθώς και η μεθαυριανή συνάντηση του Τούρκου Προέδρου με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ενδέχεται να διαμορφώσουν το μελλοντικό πλαίσιο του ελληνοτουρκικού διαλόγου, αλλά και τις ισορροπίες στην περιοχή της Αν. Μεσογείου.
Ειδικότερα, η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο Turkish House, στη Νέα Υόρκη, θα πραγματοποιηθεί απόψε στις 9 ώρα Ελλάδος.
Η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέχθηκε καθώς, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η περσινή συνάντηση των δύο ηγετών είχε πραγματοποιηθεί στον ΟΗΕ, σε χώρο που είχε υποδείξει η ελληνική πλευρά.
Μάλιστα, μετά το τετ-α-τετ των δύο ηγετών θα ακολουθήσει διευρυμένη συνάντηση με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, καθώς και των διπλωματικών συμβούλων Μίλτου Νικολαΐδη και Τσαγατάι Κιλίτς.
Όπως έγραψε και χθες το iefimerida, στην ατζέντα της συζήτησης αναμένεται να τεθούν όλα τα ανοιχτά ζητήματα που έχουν απασχολήσει τις δύο πλευρές του Αιγαίου το τελευταίο διάστημα, όπως η συμμετοχή της χώρας στο SAFE και η ελληνική στάση απέναντι στο casus belli, το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου (GSI) και, φυσικά, η διαχρονική ελληνοτουρκική διαφορά της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ).
Ωστόσο, oι δύο ηγέτες συναντώνται στον απόηχο της έντασης που είχε προκύψει στο Αιγαίο μετά την έκδοση της τουρκικής Navtex για τον απόπλου του τουρκικού ωκεανογραφικού «Πίρι Ρέις», που προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας, ταράζοντας τα «ήρεμα νερά» της προηγούμενης περιόδου.
Ελληνοτουρκικός διάλογος: Στρατηγικές αντιπαραθέσεις και αδιέξοδα
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο χώρες έρχονται ξανά αντιμέτωπες με τα αδιέξοδα που εμποδίζουν την πρόοδο του ελληνοτουρκικού διαλόγου, καθώς η Τουρκία επιλέγει να προτάξει, ξανά με ηχηρό τρόπο, την αναθεωρητική της πολιτική για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, ενώ παράλληλα επαναφέρει το αφήγημα περί αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών.
Συνεπώς, όλα τα βλέμματα έχουν στραφεί στη συνάντηση των δύο ηγετών, που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό εάν υπάρχουν τα περιθώρια σύγκλισης ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου, έτσι ώστε να συνεχιστεί ο διάλογος στο πλαίσιο που έχει θέσει η Διακήρυξη των Αθηνών το 2023, ή εάν οι διαιρετικές τομές ανάμεσα στις δύο χώρες είναι τόσο μεγάλες, που μοιραία θα τον παραπέμψουν ξανά στις ελληνικές καλένδες.
Βέβαια, στη δεδομένη χρονική συγκυρία, καμία από τις δύο πλευρές δεν θα ήθελε να χρεωθεί ένα ενδεχόμενο ναυάγιο των συνομιλιών των δύο ηγετών, ιδιαίτερα τη στιγμή που η συνάντησή τους πραγματοποιείται μετά από μια σειρά πολύμηνων αναβολών. Ωστόσο, είναι σαφές πως υπάρχει ακόμη απόσταση για να επιτευχθεί μια κοινή αντίληψη στο εύρος της ατζέντας των διμερών διαφορών, και ως εκ τούτου η έκβαση της συνάντησης παραμένει αμφίβολη.
Δεν είναι τυχαίο ότι το προηγούμενο διάστημα Τούρκοι αξιωματούχοι, με προεξάρχοντα τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν, επιχείρησαν να καλλιεργήσουν ένα αφήγημα που επιρρίπτει στην Αθήνα ευθύνες για τη στασιμότητα στα ελληνοτουρκικά, κατηγορώντας ευθέως τον Νίκο Δένδια πως υπονομεύει τον διάλογο για λόγους εσωτερικής πολιτικής.
Μια κίνηση που ερμηνεύθηκε στην Αθήνα και ως μια προσπάθεια της Τουρκίας να εμφανιστεί στα διεθνή φόρα ως το μέρος του διαλόγου που επιθυμεί την πρόοδο των διαπραγματεύσεων σε αντίθεση με την ελληνική πλευρά.
Η Αθήνα παρακολουθεί στενά τη συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν -Ανησυχία για την επανένταξη της Τουρκίας στα F-35
Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί πως για την ελληνική κυβέρνηση το ραντεβού ανάμεσα στον Τούρκο πρόεδρο και στον «πλανητάρχη» θεωρείται εξίσου σημαντικό με την ελληνική συνάντηση, καθώς οι ειδήσεις που θα προκύψουν θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό και τα γεγονότα στην Αν. Μεσόγειο το επόμενο διάστημα.
Δεδομένου ότι δύο ημέρες μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να γίνει δεκτός στον Λευκό Οίκο, η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά το ραντεβού μπορεί να προκύψουν σημαντικές ειδήσεις σε ό,τι αφορά την προμήθεια νέων F-16 για την Τουρκία.
Παράλληλα, στην ατζέντα θα βρεθεί το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων εναντίον της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, κάτι βέβαια που θεωρείται αρκετά δύσκολο, λόγω και της εμπλοκής του Κογκρέσου στην υπόθεση.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η ελληνική κυβέρνηση δεν «καλοβλέπει» το γεγονός πως στην ατζέντα επανέρχεται η συζήτηση για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, αλλά και για την ευρύτερη αμυντική ενίσχυσή της, καθώς, όπως είναι λογικό, δεν θέλει να βρεθεί αντιμέτωπη με το δυσμενές σενάριο της ανατροπής των συσχετισμών στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο.
Ωστόσο, η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, προτάσσοντας το δικό της πρόγραμμα αμυντικών εξοπλισμών, υποστηρίζοντας παράλληλα πως έχει καταφέρει να επιβάλει στους συμμάχους εν τοις πράγμασι μια ρήτρα μη ανταγωνισμού.
Μαρινάκης: «Η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβάλει πωλήσεις εξοπλιστικών σε άλλες χώρες»
Μάλιστα, χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών, τόνισε πως η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβάλει «σε άλλες χώρες τις πωλήσεις εξοπλιστικών. Εκείνο, όμως, που είναι αυτονόητο -και το λέμε και είναι απαραίτητο να το πούμε- είναι ότι όποιοι εξοπλισμοί που λαμβάνονται δεν θα χρησιμοποιούνται σε βάρος της χώρας μας, σε βάρος δηλαδή οποιουδήποτε συμμάχου, μια διατύπωση που έχουμε καταφέρει κι εμείς ως συμμαχικό κράτος να είναι αυτονόητο ότι σε κάθε -έστω- συζήτηση συμπεριλαμβάνεται».
Επιπρόσθετα, ερωτηθείς για τον εάν η συνάντηση στον Λευκό Οίκο προβληματίζει την Αθήνα, υποστήριξε πως δεν τίθεται θέμα συναγωνισμού σχετικά με το ποιος θα συναντήσει πρώτος τον Αμερικανό πρόεδρο, κάνοντας λόγο για ένα αφήγημα «που προσπαθούν να χτίσουν κάποιοι από συγκεκριμένο μέρος του πολιτικού συστήματος, με τα γνωστά μέσα αυτής της προπαγάνδας, που μου θυμίζει συζητήσεις που κάναμε στο δημοτικό, που λέγαμε ότι "όποιος το πει πρώτος"». Προσθέτοντας πως «μια τέτοια λογική, που δεν νομίζω ότι συνάδει με μια τόσο σοβαρή συζήτηση, όπως είναι τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής».