Στην παρουσίαση της «Ιθάκης», εκεί όπου το βιβλίο λειτουργούσε περισσότερο ως αφορμή παρά ως αυτοτελές γεγονός, ο Αλέξης Τσίπρας έστειλε δύο μηνύματα: ένα για το παρελθόν που αφήνει πίσω και ένα για τον νέο πολιτικό χώρο που θέλει να διαμορφώσει. Και τα δύο αποτυπώθηκαν όχι μόνο στον λόγο του, αλλά και στη σκηνοθεσία της εκδήλωσης.
Στα πίσω θεωρεία κάθονταν τα παλιά πολιτικά στελέχη, όσοι υπήρξαν κάποτε στον στενό του κύκλο, κάνοντας σαφές ότι δεν ανήκουν πια στη «βιτρίνα» της νέας του πορείας.
Μπροστά όμως βρίσκονταν τα μέλη του νέου Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου. Ήταν η πιο καθαρή ένδειξη του πού θέλει να στηρίξει ο Τσίπρας το επόμενο πολιτικό του βήμα: σε πρόσωπα που δεν συνδέονται με τα παλιά κομματικά βάρη και που μπορούν να υποστηρίξουν έναν νέο λόγο, πιο τεκμηριωμένο και πιο σύγχρονο.
Η διάταξη της αίθουσας δεν ήταν λεπτομέρεια. Ήταν η απλή, πρακτική απόδειξη ότι «οι πρώτοι» του χθες περνούν σε δεύτερο πλάνο.
Κριτική Τσίπρα στην κατάρρευση της αριστεράς
Στον λόγο του κινήθηκε στην ίδια λογική. Η πιο αιχμηρή του παρατήρηση δεν αφορούσε την κυβέρνηση, αλλά την ίδια την αντιπολίτευση. Είπε καθαρά ότι σήμερα δεν υπάρχει προοδευτική δύναμη που να δίνει προοπτική στην κοινωνική δυσαρέσκεια, ότι στον χώρο επικρατεί «η αγωνία για το ποιος θα είναι πρώτος στο χωριό» και ότι η Αριστερά παρουσιάζεται «κατακερματισμένη και εγκλωβισμένη στις μικρές της διαφορές». Με αυτόν τον τρόπο υπέδειξε ότι το κενό δεν βρίσκεται μόνο στη διακυβέρνηση, αλλά και σε όσους υποτίθεται πως θα έπρεπε να την αμφισβητούν.
Με πιο απλά λόγια, περιέγραψε μια αντιπολίτευση που δεν μπορεί να εκφράσει τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας και άρα αφήνει χώρο για ένα νέο σχήμα. Και η ίδια η εκδήλωση λειτούργησε σαν προαναγγελία αυτού του σχήματος: το παλιό κομματικό προσωπικό στις πίσω θέσεις, το νέο πνευματικό και τεχνοκρατικό επιτελείο στην πρώτη σειρά.
Ο Τσίπρας απομακρύνει το παρελθόν και ανοίγει νέα πολιτική σελίδα
Όσοι παρευρέθηκαν περιμένοντας ίσως να επιστρέψουν σε κάποιον ρόλο του παρελθόντος, μάλλον διαπίστωσαν ότι η νέα σελίδα έχει ήδη γραφτεί. Ο Τσίπρας δεν τους απομάκρυνε, απλώς προχωράει χωρίς αυτούς. Και το σκηνικό της βραδιάς το έκανε σαφέστερο από κάθε δήλωση.
Όσοι βρέθηκαν στην αίθουσα έπρεπε να είχαν ήδη πάρει μια πρώτη γεύση για το τι τους επιφυλάσσει και να μην αιφνιδιαστούν . Στην αφήγηση της «Ιθάκης», ο Τσίπρας είχε “κάψει” συστηματικά όλες τις γέφυρες με την προηγούμενη φάση: μίλησε για λάθη, για παθογένειες, για όσα δεν θέλει να κουβαλήσει στην επόμενη διαδρομή. Η βιβλιοπαρουσίαση, λοιπόν, δεν αποτέλεσε έκπληξη· ήταν συνέχεια αυτής της καθαρής απομάκρυνσης.
Η σκηνοθεσία της εκδήλωσης το έκανε απλά ακόμη πιο εμφανές.
Σε αυτή τη μετάβαση, τελικά, οι πρώτοι έσονται έσχατοι. Όχι από τιμωρία, αλλά από επιλογή: η νέα εποχή δεν θα χτιστεί με τα υλικά της προηγούμενης.