Το 2026 αναμένεται να είναι η χρονιά κατά την οποία οι κοινωνικές πιέσεις και οι πολιτικές επιλογές των κομμάτων θα καθορίσουν το πλαίσιο της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης.
Το 2026 δεν λειτουργεί απλώς ως ενδιάμεσος χρόνος πριν από τις επόμενες εθνικές εκλογές, με την προαίρεση ότι αυτές θα γίνουν στην ώρα τους. Διαμορφώνεται ως ένα έτος στο οποίο αναμένεται να συμπυκνωθούν οι κρίσιμες πολιτικές και κοινωνικές εκκρεμότητες που είναι ικανές να επηρεάσουν το πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού της επόμενης περιόδου. Χωρίς θεαματικές τομές ή αιφνίδιες ανατροπές, αλλά υπό το βάρος πιέσεων που έχουν συσσωρευτεί, η χρονιά αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την αντιπολίτευση.
Για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, το 2026 είναι, εφόσον τηρηθεί το συνταγματικό χρονοδιάγραμμα,η τελευταία πλήρης χρονιά διακυβέρνησης πριν από την κάλπη. Το γεγονός αυτό μεταβάλλει τον χαρακτήρα της πολιτικής διαχείρισης, καθώς περιορίζονται τα περιθώρια χρονικής μετάθεσης προβλημάτων και αυξάνεται η ανάγκη ενσωμάτωσής τους σε ένα συνεκτικό πολιτικό αφήγημα. Είναι η χρονιά που θα κληθεί να αποδείξει εάν παραμείνει κυρίαρχος στο πολιτικό παιχνίδι και φυσικά θα είναι η χρονιά κατά την οποία οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα πρέπει να απαντήσουν απτά στο ερώτημα εάν έχουν την ικανότητα και τις δυνατότητες να τον αμφισβητήσουν στα σοβαρά.
Ωστόσο , τα κοινωνικά μέτωπα παραμένουν σαφώς προσδιορισμένα και ανθεκτικά στον χρόνο. Η υπόθεση των αγροτικών ενισχύσεων και τον σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ θα συνεχίσουν όπως όλα δείχνουν να αμφισβητούν την αξιοπιστία του κρατικού μηχανισμού σε έναν κρίσιμο παραγωγικό τομέα, στον οποίο η κυβέρνηση θα κληθεί να δώσει απαντήσεις. Η ακρίβεια εξακολουθεί να επηρεάζει την καθημερινότητα των νοικοκυριών, ενώ η στεγαστική κρίση έχει αποκτήσει διαρθρωτικά χαρακτηριστικά, επηρεάζοντας ευρύτερα κοινωνικά στρώματα και παγιώνοντας συνθήκες πίεσης που υπερβαίνουν τη συγκυρία.
Παράλληλα, η Νέα Δημοκρατία εισέρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία το μεγάλο ερώτημα που επικρατεί είναι, εάν οι εσωτερικές ισορροπίες εντός κυβερνώντος κόμματος θα αποκτήσουν μεγαλύτερη πολιτική σημασία. Χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις πώς αναμένεται μέσα στη νέα χρονιά να υπάρξουν εσωκομματικές ρήξεις , οι διαφοροποιήσεις από την κυβερνητική γραμμή που καταγράφονται στον δημόσιο λόγο πιθανά μέσα στην νέα χρονιά θα δοκιμάσουν ξανά τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης αλλά και της ιδιότυπης εσωκομματικής αντιπολίτευσης που θα πρέπει να αποδείξει τις αντοχές της . Σε αυτό το πλαίσιο η Κώστας Καραμανλής, συνεπικουρούμενος και από άλλες δυνάμεις , δεν αποκλείεται να συνεχίσει να διατηρεί ενεργή παρουσία, κυρίως σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και θεσμικής λειτουργίας, ενώ οι νέες παρεμβάσεις του Αντώνη Σαμαρά αναγκαστικά θα δώσουν απάντηση στο ερώτημα εάν ο πρώην πρωθυπουργός απλά συντηρεί ζωντανή τη συζήτηση για τη δημιουργία νέου κόμματος με τις πιθανές αναδιατάξεις στον ευρύτερο δεξιό χώρο που συνεπάγεται η ίδρυση ενός νέου εγχειρήματος να μένουν στα χαρτιά ή όλη αυτή η ρητορική θα λάβει πιο οργανωμένη μορφή.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα ελληνοτουρκικά αναδεικνύονται σε κρίσιμο δείκτη, τόσο για την εξωτερική πολιτική όσο και για την εσωτερική συνοχή της κυβερνητικής παράταξης. Η αναμονή για συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν στο περιθώριο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, το οποίο έχει αναβληθεί επ’ αόριστον, διατηρεί ανοιχτό το πεδίο αβεβαιότητας ως προς την πορεία του διαλόγου. Η διαχείριση των σχέσεων με την Άγκυρα αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς της κριτικής από την καραμανλική πλευρά, η οποία θέτει ζητήματα στρατηγικής συνέπειας, θεσμικής προετοιμασίας και σαφούς οριοθέτησης στόχων, θεωρώντας ότι η κυβέρνηση εξόκειλε από τις πάγιες θέσεις της παράταξης και μεταφράζει την διαλλακτικότητα στον διάλογο ως ενδοτισμό , με τον πρωθυπουργό ωστόσο, ως γνωστόν να αντιτείνει πως αυτή η λογική της ακινησίας που υιοθετεί η καραμανλική τάση στην εξωτερική πολιτική έχει δημιουργήσει μόνο σοβαρά προβλήματα.
Στο ευρύτερο πολιτικό τοπίο, ενδιαφέρον έχει ακόμη εάν με την νέα χρονιά θα επανέλθουν και οι παρεμβάσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου, με έμφαση στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος και στους κινδύνους που απορρέουν από τον κατακερματισμό του. Οι αναφορές του στη δυσκολία διαμόρφωσης σταθερών κυβερνητικών πλειοψηφιών και στο ενδεχόμενο «μη διακυβερνησιμότητας» που διατυπώθηκαν με σαφήνεια και κατά την κοινή του εμφάνιση με τον Κώστα Καραμανλή στην γιορτή της εφημερίδας «Δημοκρατία» , επαναφέρουν , όπως εύλογα έχει γραφτεί , στο προσκήνιο το σενάριο κυβερνήσεων συνεργασίας, εφόσον δεν προκύψει αυτοδυναμία στις επόμενες εκλογές. Συνεπώς , μένει να φανεί μέσα στο 2026 αν οι παρεμβάσεις αυτές θα περιοριστούν στον θεσμικό λόγο ενός «πρώην» ή αν υποκρύπτουν ευρύτερες πολιτικές διεργασίες, οι οποίες ενδέχεται να αποκτήσουν πιο απτή μορφή.
Σημείο πολιτικής αναφοράς για το 2026 θα αποτελέσει και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης. Ως η τελευταία πριν από τις εκλογές, αναμένεται να λειτουργήσει ως το άτυπο ελληνικό state of the union, όπου ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει μια συνολική αποτίμηση της κυβερνητικής πορείας και θα περιγράψει τις βασικές προτεραιότητες της επόμενης φάσης. Άρα είναι λογικό, η ΔΕΘ του 2026 δεν θα περιοριστεί στην παραδοσιακή λογική των επιμέρους εξαγγελιών, αλλά θα αποκτήσει χαρακτήρα πολιτικής σύνθεσης και προσανατολισμού ενόψει της εκλογικής περιόδου.
Το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ο Αλέξης Τσίπρας και η Μαρία Καρυστιανού
Την ίδια περίοδο, το ΠΑΣΟΚ εισέρχεται σε καθοριστική φάση εσωτερικού επαναπροσδιορισμού. Το συνέδριο που έχει προγραμματιστεί για το πρώτο τρίμηνο του 2026 αναμένεται να καθορίσει τη στρατηγική και την πολιτική φυσιογνωμία του κόμματος. Στο εσωτερικό του αναπτύσσεται συζήτηση για την ιδεολογική κατεύθυνση και τον τρόπο άσκησης αντιπολίτευσης: από τη μία, η επιδίωξη ενίσχυσης του προφίλ κυβερνητικής εναλλακτικής, από την άλλη, οι φωνές που ζητούν σαφέστερο προοδευτικό στίγμα και μεγαλύτερη πολιτική διαφοροποίηση από τις κυβερνητικές επιλογές.
Στον χώρο της κεντροαριστεράς, το 2026 αναμένεται να σηματοδοτηθεί και από την εμφάνιση νέων πολιτικών εγχειρημάτων. Η πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα για τη δημιουργία νέου κόμματος εκτιμάται ότι θα επιδιώξει να αναδιατάξει τον προοδευτικό χώρο, απευθυνόμενη σε εκλογικά ακροατήρια που κινούνται ανάμεσα στην αριστερά και το κέντρο. Στο ίδιο πλαίσιο, ιδιαίτερη σημασία θα έχει η στάση του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς απέναντι σε αυτή την εξέλιξη. Και στα δύο κόμματα, το ενδεχόμενο νέου σχήματος αντιμετωπίζεται ως παράγοντας που επηρεάζει τη συζήτηση για τον ρόλο, την αυτονομία και τη μελλοντική τους φυσιογνωμία, χωρίς να διαφαίνεται, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, προοπτική άμεσης πολιτικής σύγκλισης.
Παράλληλα, με ενδιαφέρον αναμένεται και ο τρόπος με τον οποίο θα συγκροτηθεί το νέο εγχείρημα σε επίπεδο προσώπων. Οι αποφάσεις για τα στελέχη που θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή, εκείνα που θα εκπροσωπήσουν δημόσια το κόμμα και όσα θα αναλάβουν οργανωτικούς ή πολιτικούς ρόλους, θα λειτουργήσουν ως βασικός δείκτης των προθέσεων και του προσανατολισμού του. Το ποιοι θα «βγουν μπροστά» και ποιοι θα μείνουν εκτός θα δείξει σε ποιον βαθμό το νέο σχήμα επιδιώκει ρήξη με το παρελθόν ή επιλεκτική συνέχεια.
Στο ίδιο σκηνικό εντάσσεται και το ενδεχόμενο ίδρυσης κόμματος από τη Μαρία Καρυστιανού, ως προσπάθεια μετασχηματισμού της κοινωνικής διαμαρτυρίας και της θεσμικής δυσπιστίας που προκαλεί η σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών σε πολιτική εκπροσώπηση. Ανεξαρτήτως της τελικής του έκβασης, το εγχείρημα αυτό αποτυπώνει τη ρευστότητα και την αναζήτηση νέων εκφράσεων στο πολιτικό σύστημα.
Συνολικά, το 2026 δεν προδιαγράφεται ως χρονιά άμεσων ανατροπών, αλλά ως περίοδος κατά την οποία θα αποσαφηνιστούν οι συσχετισμοί, τα όρια και οι δυνατότητες των βασικών πολιτικών δυνάμεων. Οι επιλογές που θα γίνουν, όπως και εκείνες που θα αναβληθούν, θα διαμορφώσουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διεξαχθεί η επόμενη εκλογική αναμέτρηση, καθιστώντας τη χρονιά αυτή κομβική για την πολιτική προετοιμασία της επόμενης περιόδου, ένα φυσικά τα γεγονότα δεν τα ανατρέψουν όλα. Εξάλλου όπως έλεγε και ένας μεγάλος Αμερικανός δημοσιογράφος , οι πολιτικοί αναλυτές υπάρχουν για να φαίνονται αξιόπιστες οι χαρτορίχτρες.
Καλή χρονιά!