Μεγάλες δυσκολίες αντιμετωπίζει το σχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την ψήφο των αποδήμων, καθώς η απόσταση που χωρίζει την κυβερνητική -υπό διαμόρφωση- πρόταση και τις προτάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι πολύ μεγάλη.
Και το σχέδιο κινδυνεύει να πέσει στα βράχια γιατί το ίδιο το Σύνταγμα απαιτεί για να ισχύσει το δικαίωμα ψήφου των ομογενών, στις προσεχείς εκλογές, αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 των βουλευτών, δηλαδή 200 ψήφους.
Οπως αναφέρει το άρθρο 51 του Συντάγματος: «Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια».
Η πλειοψηφία αυτή δεν προκύπτει από το άθροισμα των ψήφων της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝΑΛ, αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει σύγκλιση των δύο κομμάτων, γεγονός που αμφισβητείται σφόδρα.
Ή, με άλλα λόγια, η δύναμη που διαθέτουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ (101 ψήφοι στο σύνολο) αρκούν για να μπλοκάρουν τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία. Βαρουφάκης και Βελόπουλος είναι κατ' αρχάς θετικοί, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί εντός Βουλής.
Η υπόσχεση του Κυριάκου Μητσοτάκη
Από τη Νέα Υόρκη όπου βρίσκεται, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στους ομογενείς στην Αστόρια, δεσμεύθηκε για το δικαίωμα ψήφου των ομογενών, λέγοντας ότι από το 2023 θα μπορούν να ψηφίζουν κανονικά. Η υπόσχεση έγινε δεκτή με έντονα χειροκροτήματα.
«Η ψήφος σας θα προσμετράται κανονικά. Το 2023 επιτέλους θα ψηφίσετε από τον μόνιμο τόπο διαμονής σας», δήλωσε ο πρωθυπουργός μέσα σε έντονα χειροκροτήματα από τους 700 και πλέον παρευρισκόμενους στην αίθουσα. «Θα νομοθετήσουμε την επιστολική ψήφο με βάση τους υφιστάμενους εκλογικούς καταλόγους», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης, χαρακτηρίζοντας «απάτη» την πρόταση που ακούστηκε από κάποια κόμματα η ψήφος των ομογενών να μην προσμετράται κανονικά αλλά μόνο για την εκλογή τριών από τους 300 βουλευτές.
Οι δηλώσεις Θεοδωρικάκου
Από την πλευρά του, ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, έχει κατ' επανάληψη κάνει δηλώσεις για το θέμα, χωρίς όμως να ανοίξει τα χαρτιά του -όσον αφορά τις λεπτομέρειες του σχεδίου νόμου- σημειώνοντας όμως ότι οι Ελληνες του εξωτερικού θα ψηφίζουν όπου κι αν βρίσκονται και ότι θα προβλεφθεί και η επιστολική ψήφος. Μάλιστα έχει κάνει λόγο για δικαίωμα ψήφου ακόμα και για τα παιδιά των ομογενών, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ: Να ψηφίζουν, αλλά να μην προσμετράται
Η Κουμουνδούρου έχει κάνει σαφές ότι θα ψηφίσει υπέρ της ψήφου των αποδήμων μόνο εφόσον το σχέδιο νόμου που θα ετοιμάσει το υπουργείο Εσωτερικών είναι «καρμπόν» η πρόταση που ετοιμάστηκε επί ΣΥΡΙΖΑ από ειδική επιτροπή του ΥΠΕΣ, στην οποία ήταν υπεύθυνος ο τότε γενικός γραμματέας Κώστας Πουλάκης.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει ότι οι ομογενείς θα ψηφίζουν από τη χώρα που διαμένουν, αλλά η ψήφος τους δεν θα υπολογίζεται στον οριστικό πίνακα των αποτελεσμάτων του εκλογικού σώματος. Με άλλα λόγια, οι ομογενείς θα ψηφίζουν μόνο για την εκλογή βουλευτών Επικρατείας, οι οποίοι θα αυξηθούν σε 15 βουλευτές. Όσο περισσότεροι είναι οι απόδημοι που θα ψηφίσουν στις εκλογές, τόσο περισσότεροι θα είναι και οι βουλευτές Επικρατείας «εξωτερικού», με κατώτατο όριο τις 3 έδρες και ανώτατο τις 12. Ανάλογα θα μειώνονται και οι βουλευτές Επικρατείας «εσωτερικού».
Εάν ο αριθμός όσων ψηφίσουν είναι μέχρι 180.000 ψήφοι, θα εκλέγονται 3 βουλευτές. Για κάθε 60.000 βουλευτές πέρα από τον αριθμό αυτό θα εκλέγεται ένας ακόμη, που θα αφαιρείται από τον αντίστοιχο αριθμό βουλευτών Επικρατείας «εσωτερικού», οι οποίες, κατά τα λοιπά, θα κατανέμονται με βάση το γενικό αποτέλεσμα της Επικράτειας. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ δεν προβλέπει φυσικά σταυρό και αποκλείει την επιστολική ψήφο, που αποτελεί αιτία πολέμου για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι δεν μπορεί να υπάρξει εγγύηση για τη διαφάνεια της διαδικασίας.
Η πρόταση του ΚΙΝΑΛ... προς το «όχι»
Η πρόταση που έχει διαμορφώσει η Χαριλάου Τρικούπη «μοιάζει» στα βασικά της σημεία με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, με ορισμένες όμως κρίσιμες διαφορές. Η γενικότερη αίσθηση που υπάρχει από τις συζητήσεις που έγιναν το τελευταίο διάστημα στο κόμμα είναι ότι εξαιρετικά δύσκολα το ΚΙΝΑΛ θα δώσει τη θετική του ψήφο στο σχέδιο νόμου του Τάκη Θεοδωρικάκου, έστω και αν αυτό, προς το παρόν, δεν έχει παρουσιαστεί στα κόμματα.
Οπως αναφέρεται, η πρόταση του ΚΙΝΑΛ προβλέπει ότι για τη συμμετοχή των ομογενών στις εκλογές θα απαιτείται η «επικαιροποίηση» της εγγραφής τους, με σχετική δήλωσή τους προς τα κατά τόπους προξενεία και τις πρεσβείες της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ακόμα η ψήφος θα πρέπει να προσμετράται στο συνολικό εθνικό εκλογικό αποτέλεσμα, όχι όμως στο αποτέλεσμα των εθνικών εκλογικών περιφερειών.
Η πραγματική εκπροσώπηση των απόδημων εξασφαλίζεται με τη δημιουργία μιας νέας ενιαίας «Περιφέρειας Ελλήνων Κατοίκων Εξωτερικού», που θα εκλέγει 5-7 βουλευτές, μέσω των ειδικών ψηφοδελτίων των κομμάτων. Οι έδρες που θα καταλαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο θα αφαιρούνται από το ψηφοδέλτιο Επικρατείας και από τις λοιπές εκλογικές περιφέρειες.
Τι λέει το ΚΚΕ
Το ΚΚΕ είναι γενικά υπέρ της απόδοσης του δικαιώματος ψήφου στους ομογενείς, αλλά υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Γεγονός που καθιστά το ενδεχόμενο να ψηφίσει τη σχετική κυβερνητική πρόταση μάλλον απίθανο.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε πρόσφατα ο Δημήτρης Κουτσούμπας:
«Εμείς δε θα είμαστε αρνητικοί στο ενδεχόμενο να υπάρχει εκπροσώπηση με κάποιους βουλευτές -μέσα στους 300 που έχει η Βουλή- που θα είναι εκπρόσωποι της ομογένειας. Δηλαδή των μεταναστών, των Ελλήνων εργαζόμενων που ζουν σε άλλες χώρες και βέβαια σ' αυτήν την περίπτωση η ψήφος δεν μπορεί να προσμετράται στο γενικό πολιτικό ποσοστό, που διαμορφώνεται στο πλαίσιο της χώρας. Θα πρέπει να εκλέγονται αυτοί οι άνθρωποι από την ομογένεια, θα μπορούσε να είναι 3-5 εκπρόσωποι, οι οποίοι να εκλέγονται σε μια εκλογική περιφέρεια που θα θεωρείται το εξωτερικό. Είναι μια ρεαλιστική και λογική πρόταση αυτή, γιατί θα μπορούσε να διασφαλίσει και το αδιάβλητο της διαδικασίας, γιατί θα γίνονται οι εκλογές στα προξενεία ή τις πρεσβείες των χωρών», είπε ο κ. Κουτσούμπας.
Και πρόσθεσε: «Βέβαια, θεωρούμε ότι συνολικά οι πολιτικές επιλογές, δηλαδή το ποιος θα κυβερνήσει τη χώρα, δε θα πρέπει να διαμορφώνεται από ένα εκλογικό Σώμα που θα είναι ισοδύναμο με το εκλογικό Σώμα που βρίσκεται εντός της Ελλάδας και μάλιστα από ανθρώπους που ενδεχομένως έχουν χάσει την επαφή τους με την ελληνική πραγματικότητα και οπωσδήποτε δεν υφίστανται πάντα όλες τις συνέπειες της επιλογής αυτής που θα κάνουν στις εκλογές όπως τις υφίσταται ο Έλληνας εργαζόμενος που ζει στην Ελλάδα, ο άνεργος. Άρα υπάρχουν πολλές πλευρές και πολιτικές, και νομικές, και οικονομικές αυτού του ζητήματος, που θα πρέπει να τις δούμε, συγκεκριμένα, για λυθεί αυτό το ζήτημα».