Ο νόμος 4648, ο οποίος ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ τον Δεκέμβριο του 2019, έθεσε για πρώτη φορά τις προϋποθέσεις για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος όσων κατοικούν στο εξωτερικό.
Ο νόμος αυτός ήταν αποτέλεσμα ενός αναγκαίου συμβιβασμού, προκειμένου να μην χαθεί άλλη ευκαιρία. Ο κυριότερος συμβιβασμός ήταν η θέσπιση της απόδειξης εκ μέρους του εκλογέα ότι κατά την τελευταία 35ετία, δύο χρόνια έζησε στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα έχει υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το χρόνο υποβολής (ή το προηγούμενο έτος) της αίτησης.
Βάσει του Συντάγματος, για την εισαγωγή ή τροποποίηση του τρόπου ψηφοφορίας των εκλογέων απαιτείται η υπερψήφισή του από 200 βουλευτές. Τα δεδομένα στην παρούσα Βουλή είναι συγκεκριμένα: 86 βουλευτές έχει ο ΣΥΡΙΖΑ, 15 το ΚΚΕ, άρα 101 στο σύνολο, συνεπώς χωρίς τη συμφωνία ενός εκ των δύο κομμάτων δεν συγκεντρώνεται η απαραίτητη πλειοψηφία. Και αντιθέτως με όσα ισχύουν για τον εκλογικό νόμο, η μη συγκέντρωση της απαραίτητης πλειοψηφίας δεν μεταθέτει την εφαρμογή του για τις μεθεπόμενες εκλογές.
Ως εκ τούτου, προκειμένου να γίνει ένα πρώτο, σημαντικό μεν, αλλά όχι πλήρες βήμα, η Κυβέρνηση αποφάσισε να υποχωρήσει από τις αρχικές της θέσεις, σχετικά με την ύπαρξη δύο μόνο κριτηρίων: Πρώτον, μόνη προϋπόθεση ο εκλογέας να είναι ήδη εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους και δεύτερον η ψήφος να του να μετράει ισότιμα για τη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος.
Παράλληλα δεν επέμεινε και στην καθιέρωση της επιστολικής ψήφου ως αποκλειστικό ή παράλληλο με την αυτοπρόσωπη παρουσία στα εκλογικά τμήματα τρόπο ψηφοφορίας. Διαβάζοντας τη συνέντευξη στον Εθνικό Κήρυκα της αρμόδιας τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ εξεπλάγην και αυτομάτως μου ήρθε στο νου η φράση «Εκεί που μας χρωστούσαν, μας πήραν και το βόδι».
Υπενθυμίζουμε ότι στη συζήτηση που είχε γίνει το 2008 στη Βουλή, το νομοσχέδιο που είχε καταθέσει ο τότε Υπουργός Εσωτερικών κ. Παυλόπουλος δεν συγκέντρωσε 200 ψήφους. Άρα ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν είναι αυτός που άνοιξε μετά από δεκαετίες το θέμα», όπως θέλει να πιστεύει.
Η κυβέρνηση, προφανώς δεν φοβάται την κρίση των Ελλήνων της Διασποράς και ήδη από το 2016, είχε καταθέσει δύο φορές πρόταση νόμου, ως αξιωματική αντιπολίτευση για τη διευκόλυνση του τρόπου άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκτός Ελλάδας εκλογέων, με το αποτέλεσμα να μετράει ισότιμα, όπως άλλωστε επιτάσσει το Σύνταγμα στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αυτό που έκανε ήταν η σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής η οποία κατέληξε παραμονές εκλογών του 2019 σε ένα σχέδιο νόμου, το οποίο δεν κατατέθηκε ποτέ στη Βουλή. Επίσης η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ τον Σεπτέμβριο του 2019 κατέθεσε πρόταση νόμου η οποία προέβλεπε μια δεύτερη λίστα επικρατείας κάθε κόμματος, η οποία θα εξέλεγε από 3 έως 12 βουλευτές ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων εκλογέων του εξωτερικού, δίχως η ψήφος του να μετράει στο συνολικό αποτέλεσμα! Με τον ισχύοντα νόμο δεν προβλέπεται η εκλογή 3 βουλευτών Επικρατείας, αντιθέτως υποχρεώνει τα κόμματα στους 15 της λίστας επικρατείας, τουλάχιστον 3 να είναι από τους καταλόγους εξωτερικού, ενώ τουλάχιστον ένας υποψήφιος να βρίσκεται στις 3 πρώτες θέσεις. Είναι επίσης σαφές, ότι ένα κόμμα δεν εμποδίζεται να έχει ως υποψηφίους από τη Διασπορά ακόμη και τους 15 βουλευτές επικρατείας.
Η σημερινή Κυβέρνηση δεν κούρεψε τίποτα. Επέμεινε μέχρι τελευταίας στιγμής στην άνευ όρων εγγραφή στους ειδικούς καταλόγους εξωτερικού όλων των εκλογέων. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούσε να πείσει για το μεγαλύτερο συνταγματικό παράδοξο: Ο εκλογέας που ζει στο εξωτερικό, αν ψηφίσει στον τόπο κατοικίας του, μπορεί να εκλέξει 3 έως 12 βουλευτές δίχως να επηρεάζει την κατανομή των υπολοίπων εδρών, ενώ αν πάρει το αεροπλάνο και ψηφίσει στην Ελλάδα, η ψήφος του μπορεί να επηρεάσει την κατανομή 288 έως 297 βουλευτών. Το οποίο μάλιστα και κατά τη διάρκεια της νομοπαρασκευαστικής είχε τεθεί από την τότε επιτροπή η ανάγκη ειδικής συνταγματικής ρύθμισης.
Επειδή είναι όντως άδικοι και υποτιμητικοί οι περιορισμοί, κατατίθεται σήμερα σχέδιο νόμου σχετικά με την άρση αυτών των περιορισμών. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε «την επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση της χώρας» και δεν είναι απαραίτητο να δοθεί καμία μάχη από μέρους τους. Σήμερα κιόλας ενώπιον των Ελλήνων του εξωτερικού θα πρέπει να τοποθετηθεί η αξιωματική αντιπολίτευση: Δέχεται ή όχι την άρση των περιορισμών;
Κάτι τελευταίο, επειδή γίνεται και λόγος για την αλλοίωση του εκλογικού σώματος, το νομοσχέδιο δεν δίνει το δικαίωμα ψήφου σε κανέναν που δεν είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους. Όποιος σήμερα που μιλάμε μπορεί να έρθει στην Ελλάδα να ψηφίσει, έτσι και θα μπορεί να ψηφίσει στον τόπο κατοικίας του στο εξωτερικό.
Επί του Πιεστηρίου:
Διαβάζοντας την ανακοίνωση των κ.κ. Κατρούγκαλου και Ζαχαριάδη και της κυρίας Τζάκρη, είναι προφανές το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν μπορεί να κρυφτεί. Φοβάται την ψήφο των Ελλήνων του Εξωτερικού. Για πρώτη φορά εμφανίζει μια άλλη, νέα πρόταση. Μια πρόταση πέρα από κάθε λογική και πέρα από τα όρια του Συντάγματος. Μια πρόταση σε πλήρη αντιδιαστολή με την πρότασή του που κατέθεσε το Σεπτέμβριο του 2019 και με την πρόταση της δικής του νομοπαρασκευαστικής επιτροπής.
Θεωρεί τους απόδημους Έλληνες αποπαίδια και ανίκανους να επιλέξουν κόμμα. Τους θεωρεί ως πολίτες των οποίων η ψήφος δεν πρέπει να διαμορφώνει το τελικό εκλογικό αποτέλεσμα. Θεωρεί την ψήφο τους ισοδύναμη με αυτή ενός μαθητή για δεκαπενταμελές συμβούλιο.
Οι απόδημοι Έλληνες γνωρίζουν καλά ποιος φοβάται την ψήφο τους, ποιος πετάει πυροτεχνήματα και ποιος στέκεται στο πλευρό τους.
*Θοδωρής Λιβάνιος, Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ