Μια τυπική αλλά και ουσιαστική υποχρέωση της χώρας που είναι η έκδοση σύγχρονων δελτίων ταυτότητας με διεθνείς προδιαγραφές ασφαλείας τείνει να μεταβληθεί σε πεδίο παραπολιτικής εκμετάλλευσης από ακραία λαϊκιστικά κόμματα και διάφορες παραθρησκευτικές οργανώσεις.
Εκατοντάδες πολίτες συρρέουν τις τελευταίες ημέρες στα αστυνομικά τμήματα ζητώντας την έκδοση και ανανέωση ταυτοτήτων παλαιού τύπου, για να προλάβουν το ορόσημο στα μέσα Σεπτεμβρίου που θα ξεκινήσει η έκδοση των νέων ψηφιακών ταυτοτήτων.
Κάποιοι φαίνεται πως θυμήθηκαν τον υπέρ πάντων αγώνα που είχε ξεσηκώσει το 2000 η ηγεσία της Εκκλησίας με επικεφαλής τότε τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, ο οποίος είχε οργανώσει λαοσυνάξεις με δεκάδες χιλιάδες πιστούς ως διαμαρτυρία στη μη αναγραφή του θρησκεύματος των πολιτών στις ταυτότητες. Αυτή τη φορά η Εκκλησία δεν υιοθετεί τις ίδιες αντιρρήσεις/δοξασίες, όμως διάφορες παραθρησκευτικές οργανώσεις επαναφέρουν παμπάλαιες θεωρίες συνωμοσίας, περί “χαράγματος του Σατανά”, “666” και άλλων τέτοιων δήθεν προφητειών, διανθισμένων με το γνωστό αφήγημα περί “επιβολής της Νέας Τάξης Πραγμάτων”. Αυτή τη φορά οι θρησκευτικές “ευαισθησίες” -μέρους μόνο- του χριστεπώνυμου πληρώματος έρχονται να δέσουν και να συμπορευθούν με τις “ευαισθησίες” του αντιεμβολιαστικού κινήματος, το οποίο φρονεί πως μέσω των νέων ταυτοτήτων θα υπάρξει ηλεκτρονικό “φακέλλωμα” των ανεμβολίαστων πολιτών.
Το συλλείτουργο αυτό φαίνεται ότι έχει βρει ένα μη ευκαταφρόνητο ακροατήριο, μέσω κυρίως της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και καναλιών στο YouTube. Για παράδειγμα μια σχετική σελίδα στο Facebook έχει μέχρι στιγμής συγκεντρώσει 260.000 συνδρομητών, με τον αριθμό αυτό να αυξάνεται ραγδαία. Προβλέπεται δε και διοργάνωση συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας τον Σεπτέμβριο, με αρχή τη Θεσσαλονίκη στις 3 μηνός, ως πρωτεύουσα προφανώς αυτών των αντιλήψεων, και με τη συνέχεια να δίδεται στην Αθήνα στις 10 του επόμενου μήνα.
Τη δυναμική αυτού του κινήματος διέγνωσαν, όπως ήταν αναμενόμενο, δύο κόμματα της λαϊκιστικής και της άκρας Δεξιάς, η ΝΙΚΗ και οι Σπαρτιάτες, καταθέτοντας μάλιστα και σχετική επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή. Τις σχετικές απαντήσεις έδωσε βέβαια με εμπεριστατωμένο τρόπο στα τέλη Ιουλίου στη Βουλή ο αρμόδιος Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Κώστας Κατσαφάδος, αλλά οι διαμαρτυρίες των “ανησυχούντων” πολιτών συνεχίστηκαν και αυξήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες. Στο θέμα τοποθετήθηκε χθες και ο Υπουργός Γιάννης Οικονόμου, λέγοντας πως “οι νέες ταυτότητες δεν έχουν τίποτα το εξωγήινο, το αντιχριστιανικό και διαμονισμένο”, προσθέτοντας πως αποτελούν “το όχημα" για την προσαρμογή της Ελλάδας στον σύγχρονο κόσμο, για να μπορούμε να ταξιδεύουμε με ασφάλεια και να είμαστε συμβατοί στις υποχρεώσεις μας στην ΕΕ.
Όντως οι νέες ψηφιακές ταυτότητες αποτελούν μια θεσμική υποχρέωση της χώρας, βάσει της ευρωπαϊκής οδηγίας 2019/1157, με τις προδιαγραφές να έχουν συμφωνηθεί με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), ώστε οι νέες ταυτότητας να λειτουργούν ως ένα ασφαλές ταξιδιωτικό έγγραφο, αποδεκτό κατ' αρχήν στη Ζώνη Σένγκεν αλλά και σε άλλους προορισμούς. Είναι γνωστό ότι οι συμβατικές ταυτότητες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αλλοίωση και παραποίηση, με αποτέλεσμα την κυκλοφορία χιλιάδων πλαστών δελτίων ταυτότητας από λαθροδιακινητές, εγκληματίες, ακόμη και τρομοκράτες. Το πιο ευάλωτο δε σημείο σε ζητήματα ασφάλειας, ήταν το γεγονός ότι με πλαστή ταυτότητα μπορεί κάποιος να αιτηθεί την έκδοση διαβατηρίου, με το οποίο θα μπορεί να ταξιδέψει χωρίς ιδιαίτερους ελέγχους σε πάνω από 170 χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Γι αυτό και η Ουάσιγκτον πιέζει ασφυκτικά εδώ και χρόνια τις ελληνικές κυβερνήσεις για την έκδοση νέων ασφαλών ταυτοτήτων, φτάνοντας μάλιστα σο σημείο να απειλήσει και με αναστολή του προγράμματος αυτόματης χορήγησης βίζας στους Έλληνες ταξιδιώτες.
Ο σχεδιασμός της έκδοσης των νέων ταυτοτήτων ξεκίνησε το 2018, και ήδη τότε είχαν καταθέσει διάφορες παραθρησκευτικές οργανώσεις αιτήσεις ακυρώσεως στο Συμβούλιο Επικρατείας της σχετικής ΚΥΑ, ισχυριζόμενες ότι η μη αναγραφή του θρησκεύματος πλήττει τη θρησκευτική συνείδηση των πολιτών και πως το “τσιπάκι” που θα περιέχουν οι νέες ταυτότητες θα παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα. Το ΣτΕ απέρριψε ομόφωνα τις σχετικές προσφυγές, θέτοντας όμως έναν αστερίσκο ως προς το εύρος των δεδομένων που θα μπορεί να περιλαμβάνονται στο περίφημο RFID chip. Συγκεκριμένο το ΣτΕ έκρινε ότι δεν θα πρέπει στο τσιπάκι να αποθηκεύονται “τα στοιχεία που απαιτούνται για τις υπηρεσίες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης”, καθώς στις συγκεκριμένες υπηρεσίες περιλαμβάνεται πλήθος στοιχείων των πολιτών, τα οποία σύμφωνα με το ΣτΕ, δεν είναι απαραίτητα για την απόδειξη της ταυτότητας των πολιτών. Νεότερη ΚΥΑ τον περασμένο Φεβρουάριο θεράπευσε εν μέρει την ένσταση του ΣτΕ, αναφέροντας πως “θα δύναται να αποθηκευτούν τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εάν αποφασισθεί να συμπεριληφθούν στο εν λόγω μέσο”. Αυτό όμως το “εάν αποφασισθεί να συμπεριληφθούν” έχει γίνει σημαία των νομικών εκπροσώπων των διαμαρτυρόμενων, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι καταστρατηγείται η σχετική ένσταση του ΣτΕ.
Πέρα όμως από τη νομική πτυχή της υπόθεσης, το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελεί μια ευκαιρία για την ακραία δεξιά πτέρυγα του πολιτικού φάσματος να ενεργοποιήσει ασκήσεις αντιπολιτευτικής γυμναστικής, εκμεταλλευόμενη τις -πέραν λογικής- ευαισθησίες ενός συγκεκριμένου τμήματος της κοινωνίας. Προφανώς και έχουμε προχωρήσει σημαντικά ως κοινωνία και συλλογική συνείδηση σε σχέση με το 2000, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας που θέλγεται από ανορθολογικές αντιλήψεις και δοξασίες. Θα μπορούσε ίσως εδώ να προσθέσει και ένα μέρος των πολιτών του δημοκρατικού τόξου, οι οποίοι είναι δύσπιστοι για τη χρήση των big data από το κράτος και έχουν ευαισθησίες για τα όρια της ιδιωτικότητας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το ζήτημα των νέων ταυτοτήτων δεν πρέπει να αναχθεί σε ταυτοτικό πολιτικό ζήτημα, με έναν εύκολο διαχωρισμό ανάμεσα σε “ορθολογιστές” και “ψεκασμένους”, σε μετρήσεις υψηλού και χαμηλού IQ και σε “προσκυνημένους της Νέας Τάξης Πραγμάτων” και “αδούλωτους Έλληνες”. Η Κυβέρνηση, αλλά και τα δημοκρατικά κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να ενημερώσουν την κοινή γνώμη για τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των δελτίων ταυτότητας. Αντίστοιχες ηλεκτρονικές ταυτότητες διαθέτουν όλες σχεδόν οι προηγμένες χώρες του κόσμου και η Ελλάδα είχε ήδη καθυστερήσει σημαντικά.