Συνέντευξη στο Bloomberg παραχώρησε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στην επιστολή που έστειλε στην Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντε Λαίεν με ένα σχέδιο έξι σημείων για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων στην ενέργεια, δήλωσε ότι το αληθινό ζήτημα είναι αν η αγορά λειτουργεί ή δεν αντικατοπτρίζει τις βασικές αρχές προσφοράς και ζήτησης. Είναι σαφές, τόνισε, ότι δεν λειτουργεί πλέον κατάλληλα και μπαίνει το ερώτημα για να κάνουμε πιο δραστική παρέμβαση ώστε ουσιαστικά να επέλθει μια νέα ισορροπία και να αποφύγουμε τις υπερβολικές διακυμάνσεις που δεν έχουν να κάνουν με τα βασικά δεδομένα.
«Αυτό βρίσκεται στην καρδιά της πρότασής μου στην Κομισιόν. Είναι μια τολμηρή πρόταση, καταλαβαίνω, αλλά τουλάχιστον θέτει την ουσία του προβλήματος στην πραγματική του διάσταση», ανέφερε, σημειώνοντας ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα το συζητήσουν αύριο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Μητσοτάκης: Χρειάζεται μια συστηματική παρέμβαση
Ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε πως όταν δημιουργήθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης μετά την πανδημία πολλοί ηγέτες το θεωρούσαν αδιανόητο να γίνει. «Αντιμετωπίζουμε τώρα μια πολύ ακραία κατάσταση. Αρκεί να δείτε τις επιπτώσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αντιλαμβάνεστε την πίεση στην οποία βρίσκονται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Επιδοτούμε φυσικά το ρεύμα. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες το κάνουν αλλά πιστεύω ότι χρειάζεται συστηματική παρέμβαση», υπογράμμισε.
Παράλληλα ανέφερε ότι υπάρχουν και άλλες ιδέες στο τραπέζι όπως από την Ισπανία σε ότι αφορά τη λειτουργία της αγοράς ρεύματος. «Αυτό που εγώ υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα», συμπλήρωσε.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε επίσης ότι η προμήθεια φυσικού αερίου επί της ουσίας δεν έχει αλλάξει και γι' αυτό, είπε, δεν δικαιολογούνται οι δραματικές αυξήσεις.
Σημείωσε ότι η Κομισιόν προχωρά σε ένα σχέδιο που θα επιταχύνει την απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο αλλά αυτή είναι μια διαδικασία που δεν θα προχωρήσει από τη μια μέρα στην άλλη. «Για αυτό υποστηρίζω βραχυπρόθεσμη παρέμβαση στη δομή της τιμολόγησης της αγοράς του αερίου» συνέχισε, ενώ είπε ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητήσουν και για τις αποφάσεις που έχουν ήδη πάρει για την απολιγνιτοποίηση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Το να απομακρυνθούμε από το αέριο με πολύ γρήγορους ρυθμούς οπωσδήποτε απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτό που έχουμε στη διάθεση μας», πρόσθεσε.
Παράλληλα δήλωσε πως είναι ξεκάθαρο στην Ευρώπη ότι θα πρέπει να μειώσουμε την εξάρτηση μας από ρωσικό αέριο το συντομότερο δυνατό, κάτι που δεν θα γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. «Να το δούμε και βραχυπρόθεσμα γιατί είναι τόσο έντονο το πρόβλημα το οποίο ρίχνει βάρος στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις που δεν θα είναι διαχειρίσιμο στο επίπεδο των εθνικών προϋπολογισμών», ανέφερε.
Για το ενδεχόμενο απαγόρευσης της εισαγωγής πηγών ενέργειας από τη Ρωσία, απάντησε ότι δεν είναι μια ρεαλιστική πρόταση ενώ στην περίπτωση που προχωρήσει η Ρωσία πριν από την Ευρώπη σε κάτι τέτοιο, τόνισε ότι αν συμβεί θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι.
Επιπλέον δήλωσε ότι στην Ελλάδα έχουμε σχέδια διαχείρισης και ετοιμαζόμαστε για όλα τα σενάρια. «Αν ρωτάτε αν μπορούμε μονομερώς ως Ευρώπη να απομακρυνθούμε από τη μια στιγμή στην άλλη από το ρωσικό αέριο, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό», συμπλήρωσε.
Αναλυτικά η συνέντευξη ου πρωθυπουργού στις δημοσιογράφους Francine Lacqua και Anna Edwards:
Francine Lacqua: Αν είσαι ανάμεσα στους παγκόσμιους ηγέτες, αν είσαι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, φυσικά και θέλεις να προσπαθήσεις να μετριάσεις τον αντίκτυπο που έχουν οι τιμές ενέργειας στους πολίτες, γι' αυτό και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης -που είναι σε ζωντανή σύνδεση μαζί μας τώρα έθεσε αυτό το πολύ σαφές Σχέδιο Έξι Σχέδιο Σημείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κύριε Πρωθυπουργέ, αναφέρεστε, πρώτα απ' όλα, σε ένα πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, στο εύρος των διακυμάνσεων, ώστε για παράδειγμα να μην υπάρχουν μεγάλες αυξομειώσεις, καθορισμός τιμών με βάση την πίεση στην αγορά. Αλλά το κύριο ερώτημα, κ. Πρωθυπουργέ -έχουμε τα έξι σημεία που είναι σαφή- το κύριο ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει γι'αυτό; Συνεπώς, η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να βγαίνει στην αγορά, να ανταγωνίζεται στην παγκόσμια αγορά. Άρα ανταγωνίζεστε την Ασία αλλά και την Κίνα για το LNG. Ποιος θα πληρώσει αυτό τον λογαριασμό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, Francine, επιτρέψτε μου να σας αναλύσω γρήγορα το σκεπτικό αυτής της πρότασης. Είμαι ένας κεντροδεξιός πολιτικός που πιστεύει στις ελεύθερες αγορές που λειτουργούν εύρυθμα. Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν η χονδρική αγορά φυσικού αερίου λειτουργεί αυτή τη στιγμή σωστά ή αν έχει πάψει να λειτουργεί με βάση τα θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Αν απλώς προβάλετε το γράφημα σχετικά με τις διακυμάνσεις στο δείκτη TTF τις τελευταίες εβδομάδες, πιστεύω ότι είναι απολύτως προφανές ότι αυτή δεν είναι πλέον μια αγορά που λειτουργεί σωστά.
Συνεπώς, με βάση αυτό, τίθεται το ερώτημα εάν πρέπει να κάνουμε μια πιο δραστική παρέμβαση, ουσιαστικά για την επανεκκίνηση της αγοράς, την εξισορρόπησή της, ώστε να φροντίσουμε να αποφύγουμε υπερβολικές διακυμάνσεις, που ουσιαστικά δεν έχουν καμία σχέση με τους θεμελιώδεις κανόνες προσφοράς και ζήτησης. Αυτή είναι η ουσία της πρότασής μου προς την Επιτροπή. Κατανοώ ότι πρόκειται για μια τολμηρή πρόταση, αλλά τουλάχιστον θέτει ξεκάθαρα την ουσία του διλήμματος στο Συμβούλιο, το οποίο θα συζητήσει αυτό το θέμα αύριο.
Francine Lacqua: Κύριε πρωθυπουργέ, θα έπρεπε σε αυτήν την περίπτωση η ΕΕ να χρησιμοποιήσει κεφάλαια από το έκτακτο πρόγραμμα έκδοσης ομολόγων ώστε να γεφυρώσει αυτό το χάσμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα είχε τη δυνατότητα να το κάνει εφόσον το επιλέξει. Και πάλι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όταν συγκροτήσαμε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το NextGenerationEU, στη διάρκεια της πανδημίας, υπήρχαν πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες που θεώρησαν ότι αυτό ήταν εντελώς αδιανόητο, ακόμη και λίγους μήνες πριν αυτό συσταθεί.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν μια πολύ ακραία κατάσταση. Αν κοιτάξετε τον αντίκτυπο που έχουν αυτές οι αυξήσεις τιμών στους λογαριασμούς ρεύματος, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θα καταλάβετε την πίεση που υφίστανται οι πολίτες μας. Ασφαλώς επιδοτούμε τους λογαριασμούς ρεύματος -όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες το κάνουν- αλλά πιστεύω ότι χρειάζεται μια πιο συστηματική παρέμβαση. Υπάρχουν και άλλες ιδέες που έχουν κατατεθεί, για παράδειγμα από την Ισπανία, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην πραγματικότητα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, αυτό που υποστηρίζω είναι μια πανευρωπαϊκή λύση σε ένα, ουσιαστικά, ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Francine Lacqua: Και πάλι, πρόκειται για τολμηρές προτάσεις. Οι συγκεκριμένες προτάσεις, ωστόσο, μπορούν να βοηθήσουν, αλλά και πάλι, θα μπορούσαν να πλήξουν τη ρευστότητα. Επειδή το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο. Πώς μπορεί, λοιπόν, να το αντιμετωπίσει αυτό η Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η παροχή αερίου ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Και αυτό εγείρει το ερώτημα: για ποιον λόγο βλέπουμε αυτές τις ιδιαίτερα δραματικές αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου ενώ η προσφορά αερίου παραμένει εν πολλοίς σταθερή; Γι' αυτό το λόγο υποστηρίζω πως έχουμε ένα θεμελιώδες πρόβλημα μιας αγοράς που δεν λειτουργεί σωστά. Προφανώς, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα οι Επίτροποι θα θέσουν σε εφαρμογή ένα τολμηρό πλάνο ώστε η Ευρώπη να απεξαρτηθεί ταχύτερα από το φυσικό αέριο. Αλλά, και πάλι, αυτή είναι μια διαδικασία που δεν μπορεί να υλοποιηθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Επομένως, εγώ τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης παρέμβασης στη δομή διαμόρφωσης των τιμών στη χονδρική αγορά αερίου. Και, βεβαίως θα συζητήσουμε το πόσο γρήγορα θα μπορέσουμε να κινηθούμε σε ό,τι αφορά την απεξάρτηση από τον άνθρακα, σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, και αναφορικά με την ατζέντα «Fit for 55». Έχουμε ήδη λάβει τις αποφάσεις μας. Αλλά η απομάκρυνση από το αέριο με γρήγορο ρυθμό, φυσικά, απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτόν που έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας.
Anna Edwards: Καλημέρα κύριε πρωθυπουργέ. Σχετικά με αυτό, θα ήθελα να σας θέσω το εξής ερώτημα: έχει η Ευρώπη το περιθώριο να εφαρμόσει αυτό το «Σχέδιο Έξι Σημείων» που αφορά μία βραχυπρόθεσμη λύση, υποθέτω, σε ένα πολύ πιο μακροπρόθεσμο πρόβλημα, το οποίο είναι η έκθεση στην παροχή αερίου από τη Ρωσία; Έχει η Ευρώπη το περιθώριο να κάνει αυτό και ταυτόχρονα να κάνει πράξη το δύσκολο έργο της προσπάθειας διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της; Δεν θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει περισπασμό από το μακροπρόθεσμο πρότζεκτ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι, δεν πιστεύω πως θα αποτελέσει περισπασμό. Γιατί πιστεύω ότι θα πρέπει να κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα. Επαναλαμβάνω: τάσσομαι υπέρ μιας βραχυπρόθεσμης λύσης σε ένα πρόβλημα που προέκυψε με πολύ έντονο τρόπο τους τελευταίους μήνες, χωρίς όμως να αντανακλά τις θεμελιώδεις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης.
Ταυτόχρονα, είναι ξεκάθαρο στην Ευρώπη ότι θα πρέπει να απεξαρτηθούμε από το ρωσικό αέριο όσο πιο γρήγορα γίνεται. Όπως προείπα, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα έλεγα πως ήδη έχουμε ένα δυναμικό σχέδιο στο πλαίσιο της ατζέντας «Fit for 55» για το πώς θα μειώσουμε σταδιακά την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα.
Επομένως, αυτό που υποστηρίζω είναι ότι θα πρέπει να δούμε τόσο τον μεσοπρόθεσμο, όσο και τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όμως και η βραχυπρόθεσμη αναταραχή είναι τόσο μεγάλης κλίμακας. Kαι επιβάλλει ένα τόσο μεγάλο βάρος στους καταναλωτές, αλλά και στις επιχειρήσεις μας, το οποίο δεν θα είναι πλέον διαχειρίσιμο στο πλαίσιο των εθνικών προϋπολογισμών μας.
Anna Edwards: Προφανώς υπάρχουν πολλές απόψεις στην Ευρώπη, σχετικά με το εάν θα πρέπει να απαγορευτεί τώρα η εισαγωγή ενέργειας από την Ρωσία, σε συνέχεια των όσων συνέβησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, και σε κάποιο βαθμό και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κύριε Πρωθυπουργέ, η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επιθυμεί να δει απαγόρευση στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία στην Ευρώπη και με τι χρονοδιάγραμμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν θεωρώ πως μια άμεση απαγόρευση στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία είναι μια ρεαλιστική πρόταση αυτή την στιγμή.
Francine Lacqua: Θεωρείτε πως η Μόσχα θα σταματήσει πρώτη τις αποστολές και δεν θα χρειαστεί καν να επεξεργαστούμε το ενδεχόμενο απαγόρευσης, κ. Πρωθυπουργέ; Γιατί θα κάνουν πρώτα αυτοί αυτό το βήμα και θα σταματήσουν να πουλάνε στην Ευρώπη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν το γνωρίζω. Αν κάτι τέτοιο συμβεί, βεβαίως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για αυτό το ενδεχόμενο. Για παράδειγμα, η Ελλάδα εισάγει κάτι παραπάνω από 2 BCMs ρωσικού αερίου. Έχουμε σχέδια έκτακτης ανάγκης. Έχουμε εγκαταστάσεις για Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG).
Κάνουμε σημαντικές επενδύσεις σε επίπεδο αναβάθμισης των δυνατοτήτων μας σε επίπεδο πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU), για να μπορέσουμε να εισάγουμε και περισσότερο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μεσοπρόθεσμα. Επομένως, υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης. Αυτό που περιγράφετε εσείς προφανώς είναι το χειρότερο πιθανό σενάριο. Εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
Αλλά, με ρωτήσατε εάν πιστεύω ότι μονομερώς, ως Ευρώπη, μπορούμε να απομακρυνθούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο από τη μια στιγμή στην άλλη. Και η απάντησή μου είναι ότι προφανώς αυτό δεν είναι μια ρεαλιστική πρόταση.
Francine Lacqua: Κύριε πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.