Ακόμη μια «D-Day» σήμερα για την Τουρκία. Θα γίνουν πράξη οι κραυγές του Ερντογάν, για απέλαση των 10 διπλωματών της Δύσης, ή το θρίλερ θα λήξει με happy end;
Ως γνωστόν, ο Τούρκος πρόεδρος κήρυξε την περασμένη εβδομάδα persona non grata τους 10 διπλωμάτες (μεταξύ τους και οι πρεσβευτές των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Γαλλίας), αλλά η οριστική απόφαση θα ληφθεί από το υπουργικό συμβούλιο, στη σημερινή του συνεδρίαση.
Ενα υπουργικό συμβούλιο βέβαια που απαρτίζεται από χαμηλής στάθμης πολιτικά πρόσωπα, κυριολεκτικά μαριονέτες του Ερντογάν, στον οποίο οφείλουν την πολιτική τους ύπαρξη. Aρα η τελική απόφαση ανήκει αποκλειστικά στον ίδιο.
Η Δύση έχει ξαναζήσει ανάλογες οριακές στιγμές με τον Ερντογάν έτοιμο να τραβήξει το σχοινί μέχρι να σπάσει, αλλά στο τέλος η ένταση να αποκλιμακώνεται. Μέχρι το επόμενο «θερμό» επεισόδιο.
Ολοι όμως εκτιμούν ότι την τελευταία περίοδο κάτι έχει αλλάξει. Οι προκλήσεις του Ερντογάν μπορεί να μην εντάσσονται στα συνήθη πλαίσια του «ανατολίτικου παζαριού» με τη Δύση, αλλά όλο και περισσότερο πιθανολογείται ότι αποτελούν βήματα μιας νέας στρατηγικής της Τουρκίας που την απομακρύνουν οριστικά και αμετάκλητα από τη Δύση.
Πριν από λίγες μέρες ο Ερντογάν μίλησε ανοικτά για το ζήτημα, σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Kriter, η οποία πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τα ΜΜΕ. «Εχει φτάσει στο τέλος της η αντίληψη ότι η Δύση είναι ανώτερη. Πλέον την αμφισβητούν όλοι», ισχυρίστηκε. «Η ηγεμονία της Δύσης έχει πια τελειώσει. Αναδύεται ένα νέο διεθνές σύστημα».
Συνήθως παρόμοιες σκέψεις και ιδέες του Ερντογάν «διαβάζονται» στη Δύση ως εκφράσεις ενός «αλλοπρόσαλλου μυαλού». Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν αυτοί που τις λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψιν και τις μεταφράζουν κατά κυριολεξία στα σημαντικά κέντρα λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Φοβούνται δηλαδή ότι ο Ερντογάν όχι μόνο απομακρύνεται από τη Δύση, αλλά επιπρόσθετα υλοποιεί ένα νέο στρατηγικό δόγμα. Για μια Τουρκία παγκόσμια ηγεμονική δύναμη, ισότιμη με τις μεγάλες δυνάμεις, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Κίνα και τη Ρωσία. Και ταυτόχρονα μια περιφερειακή «υπερδύναμη» στον ζωτικό χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και της Ευρασίας.
Αν η ανάλυση επιβεβαιωθεί, τότε πολλές από τις «τρελές» και «αλλοπρόσαλλες» κινήσεις του Ερντογάν εντάσσονται σε ένα πιο επικίνδυνο γεωστρατηγικό βάθος με αντίστοιχες επιπτώσεις.
Οι θιασώτες της άποψης για το νέο δόγμα του Ερντογάν εκτιμούν ότι το οπερετικό πραξικόπημα του 2016 ήταν το αποφασιστικό σημείο καμπής. Εκτοτε ο Ερντογάν, χωρίς εσωτερικούς αντιπάλους και αντισταθμιστικούς παράγοντες, άρχισε να ξεδιπλώνει τη στρατηγική του «πέραν της Δύσης». Η διαδρομή συνεχίζεται...
Ακόμη και για τη δεινή κρίση της τουρκικής οικονομίας ο Ερντογάν επενδύει στο αφήγημα ότι η Τουρκία είναι θύμα οικονομικού πολέμου και ασφυκτικής περικύκλωσης από τη Δύση. Βέβαια κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα της κοινής λογικής. Οποια και αν είναι η αιτία, η τουρκική λίρα μέσα σε δύο χρόνια έχει χάσει το 50% της αξίας της και ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 20%. Για πρώτη φορά, οι μεσαίες και οι λαϊκές τάξεις βλέπουν την οικονομική και κοινωνική θέση τους να υποβαθμίζεται δραματικά.
Η κρίση πλέον δημιουργεί πολιτικά και εκλογικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, τα ποσοστά του κόμματος του Ερντογάν μετά βίας ξεπερνούν το 30%. Η αντιπολίτευση κινείται δραστήρια και αρκετά ομογενοποιημένα, ενώ και τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα παίρνουν θέση στο παιγνίδι. «Την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας» και μια «πιο σοβαρή και συγκροτημένη νομισματική πολιτική» ζήτησε πριν από λίγες μέρες ο «τουρκικός ΣΕΒ», η Tusiad.
Ισως για πρώτη φορά στα 20 χρόνια που κυβερνά την Τουρκία, ο Ερντογάν παίζει το πιο επικίνδυνο παιγνίδι με τη φωτιά. Τα «μεγαλοϊδεατικά» σχέδια για μια Τουρκία σε ρόλο «περιφερειακής υπερδύναμης» είναι τόσο φιλόδοξα και «φαραωνικά» που κινδυνεύουν να οδηγήσουν τη χώρα σε εκτροχιασμό. Η πορεία της Τουρκίας μακριά από τη Δύση, «μητέρα-πατρίδα» του παγκόσμιου Ισλάμ, συμβάλλει αποφασιστικά στην τροχιά του εκτροχιασμού.
Οι «απέναντι» του Ερντογάν στη διεθνή σκηνή αυξάνονται και πληθύνονται. Τόσο η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν στις ΗΠΑ, όσο και η ΕΕ, αρχίζουν πλέον να στρέφονται ανοικτά εναντίον του. Σκληραίνουν τη στάση τους και δείχνουν να επιστρέφουν στον Ερντογάν το δίλημμα: αν θέλει η Τουρκία να ανήκει πρωταρχικά στη Δύση και τους θεσμούς της ή αλλάζει γραμμή πλεύσης. Η ιστορία με την απέλαση των 10 διπλωματών αναδεικνύεται σε ένα νέο σημείο καμπής για καθοριστικές αποφάσεις.
Η ατυχία η Ελλάδα να βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, αλλά δυστυχώς στην κακή πλευρά της Γεωγραφίας, δημιουργεί ένα πλαίσιο αμφιβολιών και αγωνίας για τις κινήσεις του Ερντογάν στο Αιγαίο και την Κύπρο. Ενας στριμωγμένος και αποσταθεροποιημένος Ερντογάν μπορεί εύκολα να διολισθήσει σε επιθετικές κινήσεις τυχοδιωκτισμού, υπακούοντας σε ένα ένστικτο επιβίωσης που δεν ταιριάζει στους κανόνες της Δύσης και του Διεθνούς Δικαίου.