«Τώρα, περισσότερο παρά ποτέ, η ενέργεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γεωπολιτική και τη γεωοικονομία» και η σύναξη αυτή «συμβολίζει τους ανθεκτικούς στον χρόνο δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών».
Η συγκεκριμένη αποστροφή του Έλληνα πρωθυπουργού κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο συνέδριο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή στο Ζάππειο συμπυκνώνει εν πολλοίς και την στρατηγική που ακολούθησε η Αθήνα το προηγούμενο διάστημα.
Το δομικό στοιχείο αυτής της στρατηγικής, που έχει ως στόχο την περαιτέρω γεωπολιτική αναβάθμιση της Αθήνας, είναι αναμφίβολα η επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να συντονιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό με το νέο ενεργειακό δόγμα του Αμερικανού προέδρου drill baby drill, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του νέου μοντέλου άσκησης της εξωτερικής πολιτικής της διοίκησης Τράμπ.
Κεντρικός άξονας αυτής της πολιτικής είναι η ενέργεια, που μετατρέπεται σιγά σιγά σε εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής.
Δεν αποτελεί σύμπτωση ότι στην Ανατολική Μεσόγειο τις τελευταίες εξελίξεις καθοδηγεί το Εθνικό Συμβούλιο Ενεργειακής Κυριαρχίας, μια καινούργια δομή που έχει αναλάβει ρόλο καθοδηγητή στη γεωπολιτική σκηνή, ουσιαστικά αντικαθιστώντας το State Department.
Η δομή αυτή, υπό τη διοίκηση του Νταγκ Μπέργκαμ, υπεύθυνου για την ενεργειακή πολιτική, προωθεί διεθνώς το δόγμα «drill, baby, drill», που προτρέπει στην αύξηση της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Είναι εντυπωσιακό πως το συμβούλιο αυτό έχει πλέον εξελιχθεί σε κύριο φορέα διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής, επιταχύνοντας τις αμερικανικές πρωτοβουλίες για εξορύξεις παγκοσμίως.
Αυτή τη στιγμή, οι παραδοσιακές διπλωματικές πρωτοβουλίες του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών στην Ανατολική Μεσόγειο υποχωρούν μπροστά στη δυναμική του νέου ενεργειακού συμβουλίου.
Στο νέο αυτό πλαίσιο, δηλαδή, κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν οι στενοί συνεργάτες και συγγενείς του προέδρου Τραμπ, καθώς και οι μεγάλοι αμερικανικοί ενεργειακοί όμιλοι, που πλέον πρωταγωνιστούν στην επιδραστική και επιχειρηματική σκακιέρα.
Σε αυτό το περιβάλλον, η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε να επενδύσει πάνω στο αμερικανικό στοίχημα που έχει έναν διττό στόχο. Τον πολλαπλασιασμό των εξορύξεων στην Αν. Μεσόγειο αλλά και την ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG.
Δεν είναι τυχαίο πως των σημερινών εξελίξεων είχε προηγηθεί ένα έντονο ράλι συναντήσεων σε Ουάσιγκτον και Αθήνα μεταξύ του Υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και του διαβόητου Τσάρου της αμερικανικής ενέργειας, Νταγκ Μπέργκαμ, που βρέθηκε το κρίσιμο διήμερο στην Αθήνα.
Αυτή ήταν και η αρχή, όπως επισημαίνουν πηγές με καλή γνώση των πραγμάτων, για να ξεκινήσει μια συζήτηση ανάμεσα στις δύο χώρες που οδήγησε στα δύο μεγάλα ενεργειακά deals του διημέρου.
Από τη μια, συμφωνία μεταξύ του ενεργειακού αμερικανικού κολοσσού της Exxon Mobil και της κοινοπραξίας των Helleniq Energy και Energean για την πραγματοποίηση ερευνητικής γεώτρησης στο οικόπεδο 2 του Ιονίου πελάγους και από την άλλη συμφωνία της Atlantic-See LNG Trade (ΑΚTOR-ΔΕΠΑ) για την προμήθεια και μεταφορά αμερικανικού LNG στην Αν. Ευρώπη.
Δύο deals που όπως ισχυρίζονται μετατρέπουν την Ελλάδα σε κυρίαρχο ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της Μεσογείου αλλά και της Αν. Ευρώπης, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα τον γεωστρατηγική της αξία στην περιοχή.
Ο ρόλος της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ
Ο διορισμός της Κίμπερλι Γκιλφοιλ ως πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα , αναμφίβολα το πρώτο διάστημα ξένισε αρκετούς.
Ωστόσο , με την άφιξή της στην ελληνική πρωτεύουσα έγινε ξεκάθαρο πως θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία ακόμη δύσκολη αποστολή για την οποία ήρθε προετοιμασμένη.
Η υπερπροβολή που της προσέφερε το κοσμικό της παρελθόν, αλλά και ο ντόρος γύρω από το όνομα της είχε επισκιάσει σε μεγάλο βαθμό τον πραγματικό της ρόλο, καθώς μετά το Ζάππειο είναι πια σαφές πως στην πραγματικότητα είναι το πρόσωπο που θα τρέξει την ενεργειακή ατζέντα του Τραμπ στη χώρα μας.
Είναι σαφές πως η Ελλάδα μετά τις τελευταίες εξελίξεις βρίσκεται στο επίκεντρο των αμερικανικών σχεδιασμών για ραγδαία αύξηση της διοχέτευσης των διαθέσιμων αμερικανικών ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα καθίσταται πλέον κύρια πύλη εισόδου για το αμερικανικό LNG, παίζοντας κυρίαρχο ρόλο στα σχέδια απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο.
Ο στόχος του αμερικανικού παράγοντα να καλύψει το κενό μέσω της ραγδαίας αύξησης της μεταφοράς ενέργειας από τους σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης προς την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη μέσω του «κεντρικού διαδρόμου» (vertical corridor) έλαβε σάρκα και οστά, μετά την συμφωνία της Atlantic-See LNG Trade (ΑΚTOR-ΔΕΠΑ) για την προμήθεια αμερικανικού LNG. Η νέα συμφωνία έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, καθώς η Αθήνα θα μπορούσε να αποτελέσει την κεντρική πύλη εισόδου του LNG που θα κατευθύνεται προς την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και κυρίως την Ουκρανία, αναπληρώνοντας το κενό που θα δημιουργηθεί από την απαγόρευση του ρωσικού αερίου.
Μάλιστα, η Κίμπερλι δεν άφησε τον χρόνο να πάει χαμένος , φροντίζοντας να φέρει σε επαφή –στο περιθώριο του συνεδρίου– τον υπουργό Εσωτερικών των ΗΠΑ και υπεύθυνο για την ενεργειακή πολιτική της χώρας στο εξωτερικό με εφτά Έλληνες εφοπλιστές που μεταφέρουν αμερικανικό LNG με τα καράβια τους, ενώ όπως αποκάλυψε και ο Πρόεδρος του ομίλου AKTOR, Αλέξανδρος Εξάρχου, η ίδια φαίνεται πως όχι μόνο ενθάρρυνε τις δύο πλευρές να επιτύχουν μια συμφωνία αλλά παράλληλα εργάστηκε για να γίνει αυτό πράξη.
Στην πραγματικότητα η συμφωνία που υπέγραψε την Παρασκευή στο Ζάππειο η Atlantic-See LNG Trade (ΑΚTOR-ΔΕΠΑ) για την προμήθεια αμερικανικού LNG από τη Venture Global αλλά και για τη διανομή του στην Ανατολική Ευρώπη προσφέρει την απαραίτητη βιωσιμότητα στο έργο του «κεντρικού διαδρόμου» ,όπως επεσήμανε η ίδια η Γκίλφοιλ, καθώς η ελληνική εταιρεία υπέγραψε Μνημόνια Κατανόησης (MoU) με κρατικούς φορείς της Ρουμανίας και της Ουκρανίας για την πώληση σε αυτές σημαντικών ποσοτήτων LNG, που σηματοδοτούν το επόμενο βήμα στη στρατηγική της για τη διάθεση LNG από την Ελλάδα προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Το deal στο Ιόνιο
Παράλληλα , η ιστορικής σημασίας, συμφωνία μεταξύ του ενεργειακού αμερικανικού κολοσσού της Exxon Mobil και της κοινοπραξίας των Helleniq Energy και Energean σηματοδοτεί για την Αθήνα ένα νέο σημείο καμπής για την επέκταση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και σε άλλους τομείς συνεργασίας.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη εάν επιβεβαιωθεί θα συμβάλει δραστικά, παράλληλα και με τα οικονομικά οφέλη και στην ενεργειακή αυτονομία της χώρας.
Είναι ενδεικτικό πως πηγές κοντά στις εταιρείες θέλοντας να επισημαίνουν την γεωστρατηγική αξία ενός τέτοιου έργου , επικαλέστηκαν μιλώντας στο iefimerida το παράδειγμα του αντίστοιχου κοιτάσματος που διαχειρίζεται η Ελληνική Εnergean στο Ισραήλ και παράγει το 50% του παραγόμενου φυσικού αερίου της χώρας , με αποτέλεσμα να είναι η μοναδική εγκατάσταση που σε καιρό πολέμου έμεινε ανοιχτή και διατηρούσε το ηλεκτρικό δίκτυο του Ισραήλ σε ισχύ.
Σε αυτό το πλαίσιο, η περαιτέρω ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην Ελλάδα προϊδεάζει, πιθανόν, και για εξελίξεις στο ενεργειακό πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου. Όλα τα βλέμματα στην περιοχή είναι στραμμένα στον Αμερικανό Πρόεδρο, ο οποίος ωστόσο δεν έχει ακόμη εκφράσει επισήμως τις προθέσεις του για την επίμαχη περιοχή, παρότι η επιλογή προσώπων του στενού του περιβάλλοντος στις κρίσιμες διπλωματικές αποστολές των χωρών που την περιβάλλουν έχει αναζωπυρώσει τα σενάρια για μια συνολική διευθέτηση των ζητημάτων οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην περιοχή, με τις αμερικανικές εταιρείες να παίζουν τον ρόλο του επιταχυντή. Σενάριο το οποίο όμως πηγές με καλή γνώση των πραγμάτων στην Αθήνα το χαρακτηρίζουν, συστηματικά, ως αρκετά πρώιμο.