Επιστροφή στις ρίζες ή προσπάθεια τήρησης εσωκομματικών ισορροπιών; Το ερώτημα αφορά την επαναφορά του ζητήματος του Παλαιστινιακού ως πεδίου πολιτικής παρέμβασης του ΣΥΡΙΖΑ.
Υπό το φως της επικείμενης προσάρτησης παλαιστινιακών εδαφών από την κυβέρνηση του Ισραήλ, το Παλαιστινιακό επανέρχεται στη ρητορική του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ωστόσο, είναι και οι ίδιες οι εσωκομματικές εξελίξεις –με προεξάρχουσα την «υπόθεση Παππά»– αυτές που φαίνεται να πυροδοτούν την απόπειρα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ να επανασυνδεθούν με ένα ζήτημα που παραδοσιακά αποτελούσε στοιχείο ταυτότητας για την Κουμουνδούρου.
Η «χρυσή τετραετία» Ελλάδας - Ισραήλ
Η τετραετία πρωθυπουργίας του Αλέξη Τσίπρα χαρακτηρίζεται από πολλούς ως η «χρυσή εποχή» των σχέσεων Ελλάδας-Ισραήλ. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ άφησε στο συρτάρι την παλαιστινιακή του μαντίλα, με την οποία φωτογραφιζόταν παλιότερα στο Σύνταγμα, και φορώντας το πρωθυπουργικό κοστούμι, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενίσχυση της διμερούς επικοινωνίας και συνεργασίας.
Οι πολλές ανταλλαγές επισκέψεων τόσο σε υπουργικό, όσο και σε πρωθυπουργικό επίπεδο, οι τριμερείς συνεργασίες (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ) και η ολοκλήρωση της συμφωνίας για τον EastMed, αποτέλεσαν τους βασικότερους άξονες της προσέγγισης της κυβέρνησης Τσίπρα με το Τελ Αβίβ. Σε αυτό το τοπίο, το Παλαιστινιακό έπαψε να διαδραματίζει τον μείζονα ρόλο του παρελθόντος για την τότε κυβέρνηση.
Το ηχητικό Παππά – Μιωνή και οι διαβεβαιώσεις για τον «Μπίμπη»
Ταυτόχρονα, η δημοσιοποίηση του ηχητικού της συνομιλίας Παππά-Μιωνή, πέραν όλων των υπόλοιπων ζητημάτων που εγείρει, ανέδειξε και μια άλλη όψη των σχέσεων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με το Ισραήλ.
Οι αναφορές του Νίκου Παππά στις πληροφορίες που λάμβανε η κυβέρνηση από τη Μοσάντ και οι διαβεβαιώσεις του για τον τρόπο με τον οποίο ο «Μπίμπη» –δηλαδή ο Πρόεδρος του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου– ανταποκρίνεται στα αιτήματα του Αλέξη Τσίπρα και αντιστρόφως, ανέδειξαν το στενό επίπεδο επαφών της τότε κυβέρνησης με την κυβέρνηση του κ. Νετανιάχου. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει, άλλωστε, και η «υπερασπιστική γραμμή» του ίδιου του Νίκου Παππά, ο οποίος μετά την αποκάλυψη του ηχητικού δήλωσε ότι οι συναντήσεις με τον κ. Μιωνή έγιναν κατόπιν παράκλησης της ισραηλινής κυβέρνησης.
Η γλαφυρή αποτύπωση των σχέσεων στελεχών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με το Ισραήλ –όπως αποτυπώνεται στο περιεχόμενο της συνομιλίας– φαίνεται ότι εντείνει σήμερα εσωκομματικές αντιδράσεις. Άλλωστε και το γεγονός ότι ο Νίκος Παππάς έσπευσε, αμέσως μόλις δόθηκε στη δημοσιότητα το ηχητικό, να συναντήσει τον Πρέσβη του Ισραήλ ενόχλησε σφοδρά αρκετούς στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η αντίδραση της «φιλοπαλαιστινιακής τάσης»
Η πρώτη δημόσια αντίδραση ήρθε από τον Νίκο Φίλη, ο οποίος στην πρόσφατη τοποθέτησή του στην Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης, αναρωτήθηκε για ποιο λόγο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ανήγαγε το ισραηλινό κράτος σε προνομιακό συνομιλητή. Δύο μέρες νωρίτερα, στο Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος, ο κ. Φίλης υποστήριξε ότι οι στενές σχέσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με το Ισραήλ εγείρουν «ηθικά ζητήματα», λόγω της πολιτικής του απέναντι στους Παλαιστίνιους, ενώ πρόσθεσε ότι ούτε διπλωματικά αποδείχθηκε επιτυχής, καθώς δεν κατάφερε να μειώσει τις τουρκικές προκλήσεις στην περιοχή.
Οι αναφορές Φίλη έδωσαν το έναυσμα στην «φιλοπαλαιστινιακή» τάση εντός ΣΥΡΙΖΑ, καθώς την Τρίτη έγινε στα γραφεία της Κουμουνδούρου επίσημη συνάντηση με τον Πρέσβη της Παλαιστίνης στην Ελλάδα, Μ. Τουμπασί. Μετά το πέρας της συνάντησης, ο Γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης υποστήριξε ότι «από την πρώτη στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε την απόλυτη καταδίκη του για την προσάρτηση κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη, από την κυβέρνηση του Ισραήλ», ενώ παράλληλα ανέφερε ότι «η συγκεκριμένη κίνηση παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο, σειρά Ψηφισμάτων και Αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, δυναμιτίζει την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ομαλή συνύπαρξη των λαών της περιοχής».
Η συγκεκριμένη συνάντηση φαίνεται ότι δεν ήταν εθιμοτυπική, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε την Τετάρτη τις «φιλοπαλαιστινιακές» κινήσεις. Εντός Κοινοβουλίου, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησαν την αναβολή της συζήτησης της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας-Ισραήλ, με το επιχείρημα ότι συμπίπτει με την πρώτη ημέρα εφαρμογής του σχεδίου προσάρτησης Παλαιστινιακών εδαφών, που ανακοίνωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. Σύμφωνα με πηγές της Κουμουνδούρου, ο ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε την αναβολή της συζήτησης τόσο για πολιτικούς όσο και για νομικούς λόγους. «Για πολιτικούς λόγους καθώς είναι απαράδεκτο να συζητιέται αμυντική συμφωνία ενόσω το Ισραήλ απειλεί με προσάρτηση Παλαιστινιακών εδαφών που θα οδηγήσουν σε πλήρη αποσταθεροποίηση την περιοχή. Για νομικούς λόγους καθώς το νομοσχέδιο ανήκει στην κατηγορία της απλοποιημένης μορφής συμβάσεων που δεν χρειάζονται κύρωση». Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ψηφίσει υπέρ του νομοσχεδίου με την τελική στάση του κόμματος να καθορίζεται πριν από την Ολομέλεια.
Εκτός Κοινοβουλίου, ο ΣΥΡΙΖΑ μέσω νομαρχιακών επιτροπών κάλεσαν σε συγκέντρωση «ενάντια στο σχέδιο προσάρτησης κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη από το Ισραήλ», έξω από την ισραηλινή Πρεσβεία.
Είχε, βέβαια, στις 15 Μαΐου, με αφορμή την επέτειο της Nakba, προηγηθεί η επιστολή του Αλέξη Τσίπρα στον πρέσβη της Παλαιστίνης, στην οποία ανέφερε ότι το σχέδιο προσάρτησης στο Ισραήλ κατεχόμενων εδαφών της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη θέτει περαιτέρω εμπόδια στην ειρήνη και στην εξεύρεση βιώσιμης λύσης στο Παλαιστινιακό, που να είναι σύμφωνη με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Στον ΣΥΡΙΖΑ σημειώνουν, παράλληλα, ότι θέση του κόμματος παραμένει ότι μπορούν να υπάρξουν σημαντικά βήματα αναβάθμισης μόνο εάν το Ισραήλ δεν παίρνει μονομερείς πρωτοβουλίες που αποσταθεροποιούν την περιοχή και ακυρώνουν τις συνομιλίες για λύση δύο κρατών (όπως την περίοδο 2015-2019). Η θέση αυτή εκφράσθηκε και από τον διπλωματικό σύμβουλο του Α. Τσίπρα, Βαγγέλη Καλπαδάκη σε τηλεδιάσκεψη του ΕΛΙΑΜΕΠ τον Μάιο στην επέτειο 30 χρόνων από την έναρξη των ελληνοισραηλινών σχέσεων.
Αν η επιστροφή του Παλαιστινιακού στην ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μια στροφή της πολιτικής του κόμματος, παιχνίδι εσωκομματικών ισορροπιών ή απλά αντιπολιτευτική ρητορεία της Κουμουνδούρου, θα φανεί το επόμενο διάστημα.