Σε μία συνεδρίαση που διήρκεσε περισσότερο από 4,5 ώρες, το Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία κατέληξε χθες σε κείμενο συνολικής αποτύπωσης των θέσεων της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Αν και τα εθνικά θέματα έχουν υπάρξει στο πρόσφατο παρελθόν πηγή τριβών εντός της Κουμουνδούρου, στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης σημείωναν ότι η χθεσινή συζήτηση έγινε σε ιδιαίτερα εποικοδομητικό κλίμα.
«Η συνεδρίαση ήταν ουσιαστική και ενδελεχής και κατέδειξε για μια ακόμη φορά τις δυνατότητες που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ να αναδείξει τις θέσεις του στο πλαίσιο μιας συγκροτημένης διαδικασίας, με τον πρόεδρο του κόμματος να δίνει σαφώς το στίγμα και να συνδιαμορφώνεται με ομοφωνία στα συλλογικά όργανα η θέση του κόμματος», σημειώνουν πηγές του κόμματος.
Παράλληλα, στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι το κείμενο, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, αποτελεί το πιο ολοκληρωμένο κείμενο θέσεων που έχει καταθέσει ποτέ ο ΣΥΡΙΖΑ για τα ελληνοτουρκικά, καθώς αναφέρεται στις αρχές του κόμματος, στις γεωπολιτικές εξελίξεις και την τουρκική επιθετικότητα. Επίσης, παραθέτει την κριτική ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην κυβέρνηση, καταλογίζοντάς της έλλειψη στρατηγικής και αντιφάσεις, ενώ αναφέρεται αναλυτικά στις θέσεις του κόμματος για κάθε πτυχή του ελληνοτουρκικού διαλόγου, τις ευρωτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.
Σημειώνεται, πάντως, ότι στη χθεσινή συνεδρίαση κατατέθηκαν απόψεις από όλες τις τάσεις του κόμματος ενώ -πέραν του διπλωματικού συμβούλου του Αλέξη Τσίπρα, Βαγγέλη Καλπαδάκη που είχε τη βασική ευθύνη συγγραφής του κειμένου- ιδιαίτερη συμβολή είχαν ο τομεάρχης Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, η υπεύθυνη του τμήματος Διεθνών Σχέσεων, Ράνια Σβίγκου, ο Νίκος Μπίστης και ο γραμματέας του κόμματος, Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Σταχυολογώντας τα σημαντικότερα σημεία:
- Ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει προσηλωμένος σε μια διττή προσέγγιση στα ελληνοτουρκικά αλλά και στις σχέσεις Άγκυρας - Βρυξελλών. Αυτή περιλαμβάνει προστασία της κυριαρχίας της χώρας, προοπτική ευρωπαϊκών κυρώσεων και παράλληλα στήριξη του διαλόγου και των διερευνητικών επαφών αλλά και της προοπτικής προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αν ο διάλογος δεν ευοδωθεί. Επιπλέον απορρίπτει την όποια συζήτηση για γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο αλλά και αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, επιμένοντας στη γραμμή της «μίας και μόνης διαφοράς».
- Στέλνει μήνυμα ενεργής στήριξης της Κύπρου απέναντι στις προκλήσεις της Τουρκίας και παράλληλα εκφράζει την άποψη ότι η λύση του Κυπριακού στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας αποτελεί προϋπόθεση για τη μόνιμη αποκλιμάκωση και ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, τη σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
- Κατηγορεί την κυβέρνηση για έλλειψη στρατηγικής και συνολικού σχεδίου στην εξωτερική πολιτική και υποστηρίζει ότι η Νέα Δημοκρατία «αιωρείται ανάμεσα σε εθνικιστικούς λεονταρισμούς και σε συνομιλίες».
Ολόκληρη η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την εξωτερική πολιτική
1. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία τάσσεται υπέρ της επιστροφής της Ελλάδας σε μια ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική που έχει στόχο την εδραίωση της χώρας ως πυλώνα ειρήνης, σταθερότητας και συνεργασίας στην περιοχή. Η διεθνής θέση και η ασφάλεια της Ελλάδας ενισχύεται σημαντικά από την ιδιότητα της ως κράτος-μέλος της ΕΕ, που πρέπει να αξιοποιεί δυναμικά με γνώμονα το συμφέρον της χώρας και τις γενικότερες αρχές μας. Η ανάπτυξη της συνεργασίας με τις ΗΠΑ αποτελεί σημαντικό στοιχείο μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που προωθήθηκε ενεργά κατά τα χρόνια της διακυβέρνησής μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία αντιτίθεται, ωστόσο, στη μετατροπή της Ελλάδας σε «προκεχωρημένο φυλάκιο» στη Μέση Ανατολή και απέναντι στη Ρωσία και στην Κίνα, με λογικές που ξεπερνούν το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις υποχρεώσεις της Ελλάδας ως μέλος του ΝΑΤΟ.
2. Ακρογωνιαίος λίθος της ενεργητικής, πολυδιάστατης εξωτερική πολιτικής είναι η αποφασιστική προάσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και η ειρηνική διευθέτηση των διαφορών με τα γειτονικά κράτη, στο πλαίσιο που θέτει το διεθνές δίκαιο. Η εμβληματική Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί το σημαντικότερο επίτευγμα αυτής της εξωτερικής πολιτικής. Η αντίθεση στη Συμφωνία καθοδηγήθηκε από τα κόμματα της τότε αντιπολίτευσης, εδραζόταν, όμως, και στην καλλιέργεια στερεοτύπων, στην έλλειψη ενημέρωσης και στην αντίληψη ότι ακόμα και ένας έντιμος συμβιβασμός στην βάση των παγίων θέσεων της Ελλάδας, είναι συνώνυμος με την ενδοτικότητα. Αυτή η αντίληψη πρέπει να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά.
3. Η ρευστότητα των γεωπολιτικών εξελίξεων λόγω των επικείμενων εκλογών στις ΗΠΑ, οι συνέπειες των δυτικών επεμβάσεων στην περιοχή, η πολιτική Τραμπ μερικής απεμπλοκής και στήριξης του τουρκικού ρόλου ιδίως στη Λιβύη, καθώς και οι αδυναμίες της ΕΕ, έχουν δώσει την ευκαιρία στην Τουρκία να ενισχύσει τον διεθνή και περιφερειακό της ρόλο και την αναθεωρητική της πολιτική, μέσω συχνά παράνομων και επιθετικών ενεργειών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι τουρκικές στρατιωτικές παρεμβάσεις στη Λιβύη, στη Συρία και στο Ιράκ, η σύναψη του παράνομου Μνημονίου ΑΟΖ με τον Λίβυο Πρωθυπουργό, η στρατιωτική στήριξη της επίθεσης του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ που υπονομεύει τις προσπάθειες για δίκαιη λύση μέσω της Ομάδας Μινσκ στον ΟΑΣΕ, αλλά και η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Κρίσιμο στοιχείο σε αυτήν την τουρκική στρατηγική είναι η κλιμάκωση των παραβιάσεων των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας- κατά την τελευταία περίοδο- στη βάση των παγίων τουρκικών θέσεων, αλλά και του ιδεολογήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» του Τούρκου Προέδρου.
4. Απέναντι σε αυτήν την σαφή στρατηγική της Τουρκίας, η Κυβέρνηση στερείται μιας στρατηγικής με αρχή, μέση και τέλος, που να προασπίζει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και να ενισχύει τις συμμαχίες μας σε διεθνές και ευρωπαικό επίπεδο, ενώ παράλληλα να προωθεί ενεργά τον διάλογο με σκοπό τις διερευνητικές και την προσφυγή στην Χάγη. Η Κυβέρνηση βυθίζεται ολοένα και περισσότερο σε αντιφάσεις και ευφάνταστες εξηγήσεις για να διαχειριστεί επικοινωνιακά τις δυσμενείς εξελίξεις και στους τρεις αυτούς τομείς. Αιωρείται ανάμεσα σε εθνικιστικούς λεονταρισμούς και σε συνομιλίες στις οποίες σύρεται απρόθυμα για τις οποίες μαθαίνουμε πότε από τον Τούρκο ΥΠΕΞ, πότε από τον ΓΓ ΝΑΤΟ (πότε «υπηρεσιακών» στο Βερολίνο, πότε «μη-συνομιλιών» στο ΝΑΤΟ) και οι οποίες οδηγούν σε «συμφωνίες» για τις οποίες δεν ενημερώνει τον ελληνικό λαό. Η ΝΔ είναι δέσμια των εσωτερικών της αντιθέσεων, των αποτελεσμάτων της καιροσκοπικής πολιτικής της στην Συμφωνία των Πρεσπών και των στερεοτύπων με τα οποία επί χρόνια τροφοδότησε την κοινή γνώμη και το εκλογικό της ακροατήριο. Αντικαθιστώντας την ενεργητική, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική των προηγούμενων χρόνων με την λογική του «πιστού και προβλέψιμου συμμάχου», τόσο στην ΕΕ όσο και σε σχέση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, σπεύδει να συναινέσει σε μεσολαβήσεις, αποφάσεις και αιτήματα των εταίρων μας, χωρίς να εξασφαλίζει την απαιτούμενη στήριξη έναντι της τουρκικής επιθετικότητας.
5. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στηρίζει την ειρήνη στη βάση ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, απέναντι σε εθνικιστικές λογικές και στην επιστροφή σε πολυδάπανες κούρσες εξοπλισμών. Στηρίζει την επανεκκίνηση των διερευνητικών συνομιλιών και καλωσορίζει την επανέναρξή τους, όπως και την παραπομπή της διαφοράς για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, εάν αποτύχουν. Αναμένει δε πλήρη ενημέρωση για οποιαδήποτε συνεννόηση ή συμφωνία συνέβαλε σε αυτήν την απόφαση και την αποχώρηση του OrucReis. Παράλληλα, υπογραμμίζει την σταθερή στήριξή του, στην επανεκκίνηση του Διαλόγου για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και του πολιτικού διαλόγου για άλλα σημαντικά διμερή ζητήματα. Απορρίπτει κατηγορηματικά οποιαδήποτε συζήτηση υπερβαίνει τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκίας βάσει του Διεθνούς Δικαίου, όπως διεκδικήσεις για δήθεν «γκρίζα» ή «αποστρατιωτικοποιημένα» νησιά που προωθούνται δια της ισχύος και βάσει ανυπόστατων θεωριών. Απορρίπτει επίσης οποιαδήποτε συζήτηση με την Τουρκία για αναγκαίες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στην Θράκη, διότι αφορούν Έλληνες πολίτες. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, πρέπει απαραιτήτως να συνεχιστούν, αλλά δεν αποτελούν αντικείμενο συζήτησης με τρίτο κράτος.
6. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Αλέξης Τσίπρας, σε επιστολή του προς Ευρωπαίους ηγέτες και συμπρόεδρους των προοδευτικών ευρωπαϊκών ομάδων, ενόψει του πρόσφατου Ευρωπαικού Συμβουλίου: Ο μόνος τρόπος που ο ελληνοτουρκικός διάλογος μπορεί να αποδειχτεί βιώσιμος, είναι αν βασιστεί σταθερά στην αναζωογόνηση του ευρωτουρκικού διαλόγου υπό νέους όρους που συμπεριλαμβάνουν την υιοθέτηση ενός ισχυρού μηχανισμού επιβολής κυρώσεων και μιας περιεκτικής θετικής ατζέντας. Θα αποτελούσε σοβαρό λάθος εκ μέρος της ΕΕ να θεωρήσει ότι απλά και μόνο η επανεκκίνηση ενός εύθραυστου ελληνοτουρκικού διαλόγου, ειδικά υπό την σταθερή απειλή επιστροφής τουρκικών πολεμικών πλοίων, αποτελεί βιώσιμο πλαίσιο για έξοδο από την κρίση και επανεκκίνηση των συνομιλιών για δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό στο πλαίσιο των Αποφάσεων του ΟΗΕ.
7. Οι πρόσφατες εξελίξεις απέδειξαν ότι ενώ- ορθώς- η ΕΕ είναι έτοιμη να ανοίξει την συζήτηση για μια θετική ατζέντα με την Τουρκία εάν σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, επικαλείται την επανεκκίνηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου για να μην θέσει το πλαίσιο απειλής κυρώσεων που μπορεί να αποτρέψει την συνέχιση των Τουρκικών επιθετικών ενεργειών. Οι ευθύνες της Κυβέρνησης είναι εξαιρετικά σοβαρές, για την διαχρονική απουσία της από τον ευρωτουρκικό διάλογο και για την μη επίτευξη έστω και του βασικού στόχου που η ίδια έθεσε για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μετά από ένα μήνα προκλητικών και συνεχόμενων παραβιάσεων των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Τουρκία.
8. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στηρίζει την άμεση επανεκκίνηση των συνομιλιών για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας, στο πλαίσιο των Αποφάσεων του ΟΗΕ και του πλαισίου Γκουτέρρες, προς όφελος του συνόλου του Κυπριακού λαού- Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων. Η λύση του Κυπριακού με αυτούς τους όρους είναι προϋπόθεση-κλειδί για τη μόνιμη αποκλιμάκωση και ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, τη σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω της συνέχισης των εξορύξεων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και της πρόσφατης απόλυτα καταδικαστέας και παράνομης –βάσει των Αποφάσεων του ΟΗΕ- απόφασης για άνοιγμα της παραλίας των Βαρωσίων, πρέπει να αντιμετωπιστεί συντονισμένα και αποφασιστικά σε διπλωματικό επίπεδο. Η στρατηγική της «μη λύσης» που εδράζεται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι ο χρόνος τρέχει υπέρ της Ελλάδας ή της ελληνοκυπριακής πλευράς, οδηγεί στην εδραίωση της διχοτόμησης επί του εδάφους ενώ ενισχύει απόψεις περί Συνομοσπονδίας ή ύπαρξης δύο κρατών.
9. Κατά την επόμενη περίοδο, ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα εντείνει την συνεργασία του με το ΑΚΕΛ και όσες ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές δυνάμεις υποστηρίζουν με συνέπεια τις ανωτέρω θέσεις. Παράλληλα, θα κινηθεί ακόμα πιο ενεργά στην κατεύθυνση της συνεργασίας με τις δημοκρατικές και φιλειρηνικές δυνάμεις της Τουρκίας.