Παρά τη νέα ρητορική αντιπαράθεση, τα «κρυφά μηνύματα» που ανταλλάσσουν Αθήνα και Άγκυρα δείχνουν ότι πίσω από την ένταση διαμορφώνεται μια άτυπη βάση ουσιαστικής επανεκκίνησης του διαλόγου, ενόψει της σύγκλησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Η αντιπαράθεση που προκάλεσαν οι δηλώσεις του Χακάν Φιντάν μπορεί εκ πρώτης όψεως να θυμίζει ακόμη ένα επεισόδιο ρητορικής έντασης ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ωστόσο, πίσω από την επιφανειακή κλιμάκωση διακρίνεται μια βαθύτερη δυναμική που δεν είναι άλλη από την σταδιακή επαναφορά της ανάγκης για επανέναρξη των συζητήσεων, ύστερα από το παρατεταμένο «πάγωμα» που ακολούθησε το ναυάγιο της Νέας Υόρκης και την επ’ αόριστον αναβολή της συνάντησης Μητσοτάκη–Ερντογάν.
Αν και η Άγκυρα επανήλθε με τις γνώριμες μαξιμαλιστικές και αναθεωρητικές της αξιώσεις και η Αθήνα αντέδρασε στη βάση της πάγιας επιχειρηματολογίας της, το αντανακλαστικό αυτό δεν δείχνει ότι μεγαλώνει το χάσμα. Αντιθέτως, υποδηλώνει ότι οι δύο πλευρές ενδέχεται να κινούνται εκ νέου προς μια τροχιά διαβουλεύσεων. Εξάλλου, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πορεύονται όλα αυτά τα χρόνια στη συνθήκη της κοινής παραδοχής ότι η απόσταση που χωρίζει τις δύο χώρες είναι μεγάλη αλλά παραταύτα, ο διάλογος με τις διακυμάνσεις του, όσο δύσκολος κι αν είναι, παραμένει λειτουργικός.
Η Αθήνα απαντά στον Φιντάν: «Οι αναθεωρητικές θέσεις απορρίπτονται»
Στο ίδιο αυτό περιβάλλον εντάσσονται και οι δηλώσεις που έκανε ο Χακάν Φιντάν, μιλώντας στην τουρκική Εθνοσυνέλευση για τον προϋπολογισμό του 2026. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ επανέφερε στο προσκήνιο το σύνολο των τουρκικών θέσεων για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ζητώντας «δίκαιη μοιρασιά» και υποστηρίζοντας ότι «όλες οι διαφορές του Αιγαίου πρέπει να εξεταστούν ως ένα σύνολο». «Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την άποψη της δίκαιης μοιρασιάς στην Ανατολική Μεσόγειο… Το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο θέλουμε να τα δούμε ως μια περιοχή ευημερίας και σταθερότητας», ανέφερε, ενώ επανέλαβε τις γνωστές αναφορές στο Κυπριακό και στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, την οποία χαρακτήρισε εκ νέου «τουρκική».
Η Αθήνα απάντησε άμεσα, αποσαφηνίζοντας για ακόμη μία φορά τα όρια του διαλόγου. Όπως τόνισε, η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας αποτελεί την μία και μόνη διαφορά Ελλάδας και Τουρκίας, συνεπώς «αναθεωρητικές θέσεις και προτάσεις είναι καθολικά απορριπτέες». Παράλληλα, η ελληνική πλευρά υπογράμμισε ότι παραμένει προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο και στη συνέχιση ενός δομημένου διαλόγου στη βάση αυτών των αρχών, ενώ υπενθύμισε ότι το καθεστώς της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη καθορίζεται αυστηρά από τη Συνθήκη της Λωζάννης, ως μειονότητα θρησκευτική, με πλήρη ισονομία και ισοπολιτεία στα μέλη της.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Διπλωματικές κινήσεις και ευρωπαϊκές πιέσεις
Η τρέχουσα, λοιπόν, αντιπαράθεση δεν αποκλείεται να συνδέεται με την είδηση περί σύγκλησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, καθώς μπορεί να ιδωθεί ως μια προσπάθεια Αθήνας και Άγκυρας να τοποθετήσουν εκ νέου στο προσκήνιο τις γνώριμες θέσεις τους, επαναβεβαιώνοντας στην πράξη την ουσιαστική βάση πάνω στην οποία θα κινηθεί η συζήτηση στο ΑΣΣ που θα ακολουθήσει.
Παράλληλα, μετά τις εξελίξεις με τον αποκλεισμό της Τουρκίας, σε πρώτη φάση, από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό της Ε.Ε , το γνωστό SAFE, ενισχύεται η εντύπωση ότι η Άγκυρα αντιλαμβάνεται πια πως η συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα περνά αναπόφευκτα μέσα από την εξομάλυνση των σχέσεών της με την Ελλάδα.
Ωστόσο, από τη στιγμή που η Τουρκία δεν δείχνει πρόθεση να άρει την απειλή πολέμου (Casus Belli), ο μόνος δρόμος που απομένει πιθανά για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι η επανεκκίνηση της συζήτησης για τις θαλάσσιες ζώνες (Υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ), έτσι ώστε να ανοίξει ταυτόχρονα και δρόμος για να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της αρχιτεκτονικής ασφαλείας που προάγει το νέο αμυντικό δόγμα της Ένωσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν αποκλείεται η τουρκική πλευρά να εμφανιστεί το επόμενο διάστημα περισσότερο «επισπεύδουσα» στον διμερή διάλογο.