Οργή προκάλεσε στην Αθήνα η δήλωση του Κύπριου υπουργού Οικονομικών ότι το καλώδιο διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ δεν είναι βιώσιμο, παρά τις διαβεβαιώσεις Αθήνας και Λευκωσίας ότι το έργο θα προχωρήσει.
Ο ΥΠΟΙΚ της Κύπρου, Μάκης Κεραυνός, διαφοροποιήθηκε από την επίσημη θέση της Λευκωσίας, δηλώνοντας στην «Καθημερινή της Κύπρου»: «Έχω ενώπιόν μου δύο μελέτες από ανεξάρτητους και σοβαρούς οργανισμούς, οι οποίες καταλήγουν στο ότι αυτό το έργο δεν είναι βιώσιμο με τους συγκεκριμένους όρους».
Σημειώνεται ότι το έργο, ύψους 1,9 δισ., έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Τουρκίας.
Ο κ. Κεραυνός, ο οποίος είναι αρμόδιος για την τελική έγκριση για να καταβληθούν τα 25 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ, όπως απεφάνθη η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, δήλωσε επίσης πως δεν είναι απλή υπόθεση και χρειάζεται προηγουμένως να διασφαλιστούν σοβαρές παράμετροι. Πρόσθεσε πάντως ότι «η συζήτηση συνεχίζεται γιατί το έργο είναι πολύπλοκο, με οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική πτυχή».
Οι αντιδράσεις από Αθήνα
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας στην ΕΡΤ, έστειλε σαφές μήνυμα ότι η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης ως προς την υλοποίηση του Great Sea Interconnector (GSI), της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, είναι συγκεκριμένη και έχει εκφραστεί με συνέπεια και υπευθυνότητα από όλους τους αρμόδιους φορείς της.
Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου, Μάκη Κεραυνού, περί μη βιωσιμότητας του GSI, o κ. Παπασταύρου τόνισε ότι στέλνουν ένα αμφίσημο μήνυμα και δημιουργούν εύλογα ερωτήματα από την κυπριακή πλευρά για την ολοκλήρωση του έργου. Σημείωσε, δε, ότι δεν έχουν τεθεί υπόψη της ελληνικής πλευράς οι μελέτες βιωσιμότητας στις οποίες αναφέρθηκε ο κ. Κεραυνός.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπενθύμισε ότι η ΡΑΕΚ ενέκρινε στις 31 Ιουλίου το σχετικό έσοδο των 25 εκατ. ευρώ για την υλοποίησή του και συμμετέχει στις σχετικές συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη ΡΑΑΕΥ για την ολοκλήρωση του έργου, σε αντίθεση με τις εν λόγω δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών. Τόνισε ακόμη ότι είναι επιτακτική ανάγκη η κυπριακή πλευρά να ξεκαθαρίσει τη θέση της.
Δίνοντας, δε, το στίγμα των ενεργειών της χώρας μας προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των διασυνδέσεων, ανέφερε: «Είμαστε στην εποχή των διασυνδέσεων, οι οποίες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η κυβέρνηση έχει στόχο να έχουν διασυνδεθεί τα νησιά μας. Ήδη έχουμε διασυνδεθεί με Κυκλάδες και Κρήτη, και προχωρούμε με περισσότερες Κυκλάδες, Δωδεκάνησα και Βόρειο Αιγαίο, ενώ παράλληλα, ενισχύουμε τις διεθνείς μας διασυνδέσεις».
Ο κ. Παπασταύρου τόνισε ακόμα ότι το συγκεκριμένο έργο, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι μείζονος σημασίας για την Κύπρο, «γιατί με την ολοκλήρωσή του θα τερματίσει τον ενεργειακό της απομονωτισμό».
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τον διεθνή διαγωνισμό υδρογονανθράκων που βρίσκεται σε εξέλιξη, για τον οποίο η προθεσμία εκδήλωσης ενδιαφέροντος λήγει στις 10 Σεπτεμβρίου, ο κ. Παπασταύρου εξέφρασε την συγκρατημένη αισιοδοξία του για την επιτυχή έκβασή του. Πρόκειται, όπως είπε, για διαγωνισμό που έχει διεξαχθεί με όλες τις δικλίδες ασφαλείας, και τόνισε ότι «είναι μία καθοριστική στιγμή, για να δούμε αν ο υποθαλάσσιος πλούτος της χώρας μας θα μετατραπεί σε εθνικό κεφάλαιο για τις επόμενες γενεές».
Όσον αφορά στο ζήτημα των τιμών ρεύματος, σημείωσε ότι τις προσεχείς ημέρες θα συνεδριάσει εκ νέου η task force της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μείωση του χάσματος στις τιμές ρεύματος μεταξύ βόρειων χωρών της Ε.Ε. και της ανατολικής Ευρώπης, ενώ υπογράμμισε: «Αυτό που είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε, είναι ότι αποφύγαμε με την πρωτοβουλία του πρωθυπουργού την επανάληψη του περσινού καλοκαιριού - δηλαδή φέτος η νοτιοανατολική Ευρώπη δεν είχε διπλάσιες τιμές από την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Τώρα δουλεύουμε για να αντιμετωπίσουμε χρόνιες παθογένειες, ούτως ώστε αυτή η σύγκλιση να γίνει μόνιμη και ο μηχανισμός της task force που ζήτησε η χώρα μας, από μία ομάδα εργασίας που ζήτησε η χώρα μας, να θεσμοθετηθεί και να αποτελέσει συστατικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Η εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, σχολιάζοντας τις δηλώσεις Κεραυνού, επανέλαβε τις θέσεις της Αθήνας πως «η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο και το Ισραήλ είναι ένα έργο γεωστρατηγικής σημασίας. Έχει εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη. Είναι ένα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος έργο. Το έργο αυτό, πέρα από την ευρωπαϊκή υποστήριξη, εδράζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Το έργο θα προχωρήσει βάσει προγραμματισμού».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης (ΕΡΤ), ο οποίος επισήμανε ότι το έργο «είναι ενταγμένο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό» και όχι εθνικό σχέδιο της Ελλάδας. Όπως σημείωσε, «αφορά τις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί πρότζεκτ ευρωπαϊκής προτεραιότητας», για να προσθέσει πως «κυρίως ωφελημένη θα είναι η Κύπρος, καθώς αίρεται η ενεργειακή της απομόνωση».
Διεμήνυσε εξάλλου ότι «το έργο δεν μπορεί να πληρωθεί μόνο από τους Έλληνες φορολογούμενους» και πως απαιτείται διαμοιρασμός του κόστους, όπως ισχύει για όλα τα διασυνοριακά έργα.
«Η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης είναι πάρα πολύ συγκεκριμένη και έχει εκφραστεί όχι μόνο με δηλώσεις αλλά και με συγκεκριμένες κινήσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά, καλώντας την κυπριακή πλευρά να αποσαφηνίσει τη στάση της.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης δήλωσε στο Open ότι το καλώδιο είναι ένα «πολύ σημαντικό έργο για την Ευρώπη και την Κύπρο, ένα αδελφό κράτος για εμάς», επαναλαμβάνοντας ότι «δεν υπάρχει περίπτωση το δημοσιονομικό κόστος να το επωμιστούν οι Έλληνες φορολογούμενοι».
Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, μόλις στην αρχή της εβδομάδας δήλωνε (Action24) πως «οι έρευνες αυτές θα συνεχιστούν. Η πόντιση του ηλεκτρικού καλωδίου Ελλάδος-Κύπρου είναι ένα σημαντικό έργο, το οποίο κυρίως αφορά την Κύπρο, επειδή αίρει την ενεργειακή της απομόνωση. Θα συνεχιστεί και είναι, αν θέλετε, ένα κομμάτι από το γεωστρατηγικό παζλ στην Ανατολική Μεσόγειο».
Τις απαντήσεις ωστόσο αναμένεται να δώσει αρμοδίως το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Πιο αιχμηρός για τη στάση του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου ήταν ο βουλευτής Σερρών και γραμματέας Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ, Τάσος Χατζηβασιλείου.
Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, δήλωσε: «Ορισμένοι πολιτικοί στην Κύπρο ας μην παίζουν παιχνίδια στην πλάτη ενός τόσο σημαντικού έργου». Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ενώ η επίσημη θέση της κυπριακής κυβέρνησης είναι υπέρ της υλοποίησης του έργου, «υπάρχει εσωτερική διχογνωμία που εκφράζεται κυρίως μέσω του υπουργού Οικονομικών, κ. Κεραυνού». Όπως δήλωσε για τις δηλώσεις του κ. Κεραυνού, σύμφωνα με τις οποίες εκείνος δεν βλέπει βιωσιμότητα στο έργο, «δεν έχω εικόνα ότι αυτό είναι επίσημη κυπριακή θέση για το καλώδιο. Το αντίθετο. Γνωρίζω ότι η επίσημη κυπριακή τοποθέτηση είναι υπέρ του έργου». Ζήτησε, μάλιστα, ξεκάθαρη τοποθέτηση από τη Λευκωσία: «Η κυπριακή κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει μια σαφή θέση. Η Κύπρος δεν μπορεί να παίζει κορώνα-γράμματα με τα έργα αυτά».
Ο βουλευτής της ΝΔ θύμισε ότι το έργο της διασύνδεσης συζητείται εδώ και χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο και χαρακτήρισε το καλώδιο «έργο ειρηνικής υποδομής, έργο προόδου και ευημερίας». Όπως είπε, «θα βγάλει από την ενεργειακή απομόνωση πρωτίστως την Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι δηλαδή πολύ πιο ωφέλιμο γι’ αυτούς».
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Τάσος Χατζηβασιλείου διατύπωσε την πολιτική θέση της ελληνικής κυβέρνησης με σαφήνεια: «Εμείς στηρίζουμε το έργο αυτό, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό για όλη την Ευρώπη. Στηρίζουμε την Κύπρο - έχουμε αδελφική σχέση, που ορθώς διατηρούμε ισχυρή. Αλλά πρέπει κάποια στιγμή να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους».