Σε «ταραγμένα νερά» το επικείμενο ραντεβού Μητσοτάκη- Ερντογάν. Η μάχη των Navtex και οι επιδιώξεις της Αθήνας
Η πρόσφατη αλληλουχία των γεγονότων στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο προμηνύει σε μεγάλο βαθμό πως η εποχή των «ήρεμων νερών» στα ελληνοτουρκικά αποτελεί παρελθόν, με τους ηγέτες των δύο χωρών να συναντώνται στη Νέα Υόρκη περί τα τέλη Σεπτέμβρη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υπό το βάρος ενός νέου σκηνικού έντασης που φαίνεται να διαμορφώνεται στις σχέσεις των δύο πλευρών του Αιγαίου.
Το πιο πρόσφατο επεισόδιο στο σίκουελ των ελληνο-τουρκικών εντάσεων εκτυλίχθηκε χθες μετά τη γνωστοποίηση της τουρκικής NAVTEX με την οποία αναγγέλλεται ότι το γνωστό ωκεανογραφικό «Πίρι Ρέις» πρόκειται να πραγματοποιήσει έρευνες για δέκα ημέρες περίπου στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο σε περιοχές, οι οποίες εκτείνονται νότια της Χίου και μέχρι τη νησίδα Καλόγερος, στη μέση του Αιγαίου, δυτικά της Λέσβου και ανατολικά της Σαμοθράκης.
Παρότι με βάση τη Navtex ο πλους του τουρκικού ωκεανογραφικού αναμένεται εντός των διεθνών υδάτων , η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και την πορεία του πλοίου τα επόμενα εικοσιτετράωρα.
Γιαυτο το λόγο ο υδρογραφικός σταθμός της Λήμνου εξέδωσε αντιNAVTEX (154/25), δηλώνοντας ότι η Αγκυρα δεν έχει αρμοδιότητα για την έκδοση ναυτικών αναγγελιών σε περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη κίνηση της Άγκυρας δεν συνιστά απαραίτητα πρόκληση επι του πεδίου αλλά αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κυρίως εξαιτίας της χρονικής συγκυρίας κατά την οποία επιλέχθηκε να ξεκινήσει ο απόπλους του ωκεανογραφικού που τα τελευταία χρόνια έχει πρωταγωνιστήσει σε διάφορα επεισόδια του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού επι του πεδίου.
Συνεπώς, δεν περνά απαρατήρητο από την ελληνική διπλωματία το γεγονός πως η γνωστοποίηση της συγκεκριμένης τουρκικης Navtex ήλθε μερικά εικοσιτετράωρα μετά το επίσημο ενδιαφέρον του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού της Chevron για τα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης αλλά και της χθεσινής δήλωσης του Έλληνα Πρωθυπουργού στο περιθώριο της συνάντησης του με τον Αντόνιο Κόστα, που επανέλαβε την πρόθεση της Αθήνας να εμποδίσει την ένταξη της Τουρκίας στη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ε.Ε μέσω του χρηματοδοτικού μηχανισμού SAFE , ένα δεν αρθεί πρώτα το τουρκικό Casus Belli εναντίον της Ελλάδας.
Εκνευρισμός στην Άγκυρα από την ενεργότερη ανάμειξη των ΗΠΑ
Είναι σαφές , πώς η ενεργότερη ανάμειξη του αμερικανικού παράγοντα στις ενεργειακές εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο δημιουργεί νέα δεδομένα στην περιοχή, προκαλώντας εκνευρισμό στην Άγκυρα , που βλέπει πως το ενδιαφέρον των Αμερικανών μπορεί να καθορίσει το γεωπολιτικό παιχνίδι στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, δημιουργώντας ένα ανάχωμα στην αναθεωρητική πολιτική της στην περιοχή , καθώς η πάγια άποψη της τουρκικής διπλωματίας πως κανένα ενεργειακό έργο δεν μπορεί να προχωρήσει στην περιοχή χωρίς την έγκριση της Άγκυρας στη προκειμένη περίπτωση θα μπορούσε δυνητικά να προσκρούσει στις εγγυήσεις ασφαλείας που προσφέρει για την Ελλάδα η εμπλοκή ενός αμερικανικού κολοσσού.
Στο ίδιο πλαίσιο μια ενδεχόμενη εμπλοκή στην δρομολογούμενη εμβάθυνση της ευρωτουρκικής αμυντικής συνεργασίας εξαιτίας της Ελλάδας , οξύνει σαφώς έτι περαιτέρω το κλίμα του ελληνοτουρκικού διαλόγου, διότι όπως είναι εύλογο η Αγκυρα έχει επενδύσει σημαντικά στην προοπτική που προσφέρουν τα ευρωπαϊκά κεφάλαια για την περαιτέρω ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας.
Υπενθυμίζεται ακόμη πως , την προηγούμενη εβδομάδα είχε προηγηθεί η έκδοση μιας ακόμη τουρκικής anti-Navtex με την οποία η Αγκυρα αμφισβητούσε για άλλη μια φορά τη δικαιοδοσία των ελληνικών Αρχών στην έκδοση ναυτικών αναγγελιών στην ανατολική Μεσόγειο με αφορμή την πολυεθνική άσκηση «ΕΥΝΟΜΙΑ 6» η οποία ξεκίνησε στις 11 Σεπτεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 18 του μήνα με τη συμμετοχή της Ελλάδας , της Κύπρου, της Γαλλίας και την Ιταλίας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός πως η τουρκική αντίδραση στην άσκηση προέκυψε μετά την ανακοίνωση του υπουργείου ΕΘνικής Αμυνας της Κύπρου που υποστήριζε πως η τετραμερής συνεργασία καταδεικνύει τη συλλογική δέσμευση των τεσσάρων κρατών στο Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), στο Διεθνές Δίκαιο.
Όλα αυτά, τη στιγμή που το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έβαλε ξανά στο στόχαστρο του, τον Έλληνα υπουργό Εθνικής Αμυνας, Νίκο Δένδια, με αφορμή ανάρτησή του για την «Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας». «Απορρίπτουμε τις αβάσιμες και προκλητικές δηλώσεις των ελληνικών αρχών, οι οποίες έγιναν με την πρόφαση της αποκαλούμενης επετείου της περιόδου κατά την οποία η Ελλάδα προσπαθούσε να εισβάλει και να καταλάβει την Ανατολία», ανέφερε σε γραπτή δήλωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, φωτογραφίζοντας τον Νίκο Δένδια, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος με τις πρόσφατες δηλώσεις Φιντάν για την εσωτερική πολιτική της Ελλάδας , προσέθεσε στην ίδια ανακοίνωση πως « Καλούμε τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν να ενεργούν με βάση εσωτερικούς πολιτικούς υπολογισμούς και να προβαίνουν σε ενέργειες που αποσκοπούν στην καλλιέργεια εχθρότητας μεταξύ των δύο λαών», κατέληξε η δήλωση του τουρκικού υπουργείου.
Οι επιδιώξεις της Αθήνας
Υπό το πρίσμα της σύνθετης εξίσωσης που διαμορφώνεται στα ελληνοτουρκικά , οι δυο ηγέτες θα κληθούν να απαντήσουν κατά τη διάρκεια της επικείμενης συνάντησης τους στην έδρα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών στο ερώτημα , εάν οι σχέσεις των δύο χωρών μπορούν να μπουν ξανά σε τροχιά σύγκλισης.
Ωστόσο, τις προθέσεις της Αθήνας λίγο πριν το κρίσιμο ραντεβού των ηγετών σκιαγράφησε για ακόμη μια φορά ο έλληνας Υπουργός Εξωτερικών.
Ο Γ. Γεραπετρίτης μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, υποστήριξε πως παρότι δεν έχει προσδιοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία για τη συνάντηση των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, ευελπιστεί, ότι θα βρεθεί ο κατάλληλος χρόνος και πως δεν θα είναι εθιμοτυπική, αλλά, θα συζητηθούν όλα τα τρέχοντα ζητήματα.
Παράλληλα , επεσήμανε πως είναι εύλογο να αντιδρά η Τουρκία: «Έχει μια δικιά της αντίληψη για τις αξιώσεις που έχει στην Ανατολική Μεσόγειο» , υποστήριξε με νόημα υπουργός , ενώ στον αντίποδα πρόσθεσε πως «εμείς θα επιμείνουμε σε κάτι, το οποίο είχαμε πει εξαρχής. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να συζητήσει ποτέ θέματα κυριαρχίας και δεν πρόκειται να προβεί σε καμία παραχώρηση».
Τέλος, εξέφρασε την εκτίμηση πως δεν υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών και τόνισε πως, «Εάν η Τουρκία θεωρεί ότι σε ό,τι αφορά το μέρος των οριοθετήσεων των θαλασσίων ζωνών, της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας, υπάρχει ένα θέμα διαφωνίας μεταξύ των δύο χωρών, υπάρχει πάντοτε ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου».