Στη Βαγδάτη του σήμερα, τα βλέμματα μοιράζονται ανάμεσα σε εκσκαφείς και… εκλογικές αφίσες.
Στις 11 Νοεμβρίου το Ιράκ προσέρχεται σε κοινοβουλευτικές εκλογές, μια χώρα που έχει περάσει από συμπληγάδες, αναζητά σταθερότητα και νέα πορεία. Το οικονομικό της μοντέλο παραμένει ακραία μονοδιάστατο — ο πετρελαϊκός τομέας αντιστοιχεί περίπου στο 99% των εξαγωγών και στο 42% του ΑΕΠ — ενώ η καθημερινότητα της πρωτεύουσας φανερώνει το εύρος της μεγάλης πρόκλησης: προβληματικές υποδομές, ελλείψεις σε δημόσια μέσα μεταφοράς, δημόσια κτήρια σε κακή κατάσταση, ανεπαρκής διαχείριση απορριμμάτων, ανύπαρκτα σε πάρα πολλά σημεία της πόλης πεζοδρόμια.
Όλα αυτά, όμως, συνυπάρχουν με μια έκρηξη ανοικοδόμησης. Η Βαγδάτη θυμίζει τεράστιο εργοτάξιο. Κι εκεί ακριβώς χωρά μια σοβαρή ελληνική παρουσία.
Μικτή Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδας–Ιράκ
Σε αυτό το σκηνικό, η Αθήνα επέλεξε να επανεκκινήσει ένα θεσμικό εργαλείο που είχε ξεχαστεί: τη Μικτή Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδας–Ιράκ, 25 χρόνια μετά την τελευταία συνεδρίαση στην Αθήνα. Η απόφαση είχε «κλειδώσει» σε επίπεδο Πρωθυπουργών στη Νέα Υόρκη το 2024 και η εφαρμογή της έγινε πράξη στη Βαγδάτη.
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών Χάρης Θεοχάρης, συμπροεδρεύοντας της 9ης Μικτής Επιτροπής και ηγούμενος τεχνικού και διπλωματικού κλιμακίου, υπέγραψε με τον Ιρακινό ομόλογό του, Υφυπουργό Κατασκευών και Οικισμών Hussein Abid Al-Ameer, το σχετικό Πρωτόκολλο. Όχι διακηρύξεις γενικόλογες, αλλά πλαίσιο εργασίας: εμπόριο, επενδύσεις, υποδομές, ενέργεια και ΑΠΕ, αγροτική παραγωγή, φαρμακοβιομηχανία, βιομηχανική συνεργασία.
Το ενδιαφέρον δεν είναι μόνο το «τι», αλλά και το «πώς». Στο περιθώριο της ολομέλειας, ο κ. Θεοχάρης είχε στοχευμένες διμερείς επαφές με τους αρμόδιους Υφυπουργούς Εξωτερικών για τη διμερή και πολυμερή οικονομική συνεργασία (κ. Al-Ullom και κ. Shorsh Khalid Said) και με τον Υφυπουργό Εμπορίου κ. Ghassan Farhan Hameed. Παράλληλα, είδε τον Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Επενδύσεων Haider Mohammed Makiya— εκεί όπου κρίνονται οι αδειοδοτήσεις και οι μεγάλες τοποθετήσεις κεφαλαίων — και τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εμπορικών Επιμελητηρίων Abdul Razzaq Al-Zuhairi, ανοίγοντας τον δίαυλο B2B που συχνά λείπει από τα χαρτιά.
Τα χρονοδιαγράμματα που ξεχωρίζουν
Δύο συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ξεχωρίζουν. Πρώτον, η νέα απευθείας αεροπορική σύνδεση Αθήνας–Βαγδάτης, που αναμένεται να ξεκινήσει έως τον Ιανουάριο του 2026, μειώνει αποστάσεις στην πράξη και διευκολύνει τουριστικές και επιχειρηματικές ροές. Δεύτερον, η διοργάνωση επιχειρηματικής αποστολής εντός του α’ τριμήνου του 2026, ώστε το θεσμικό πλαίσιο να μεταφραστεί σε συναντήσεις, φακέλους έργων και —τελικά — συμβάσεις. Αν κάτι έλειπε στις ελληνοϊρακινές σχέσεις ήταν η συνέχεια. Τώρα, μπαίνει σαφές χρονοδιάγραμμα κι η βούληση από πλευράς Ελληνικής κυβέρνησης και Χ. θεοχάρη η ιστορία αυτή να προχωρήσει.
Γιατί όμως να ενδιαφερθεί η ελληνική αγορά; Πέρα από τις προφανείς κατασκευές—σε μια πόλη που θα στρώσει δρόμους και δίκτυα —υπάρχουν πεδία όπου οι ελληνικές εταιρείες έχουν αποδείξει αξιόπιστη τεχνογνωσία. Στις υποδομές, μητροπολιτικά έργα οδοποιίας, αστικές αναπλάσεις, συστήματα ύδρευσης–αποχέτευσης, και — κρίσιμο —σύγχρονες λύσεις διαχείρισης απορριμμάτων. Στην ενέργεια, υπηρεσίες ΑΠΕ και ενεργειακής απόδοσης για μια οικονομία που οφείλει να διαφοροποιηθεί από το πετρέλαιο. Στην αγροδιατροφή, τεχνολογίες άρδευσης και logistics κρύας αλυσίδας που μπορούν να μειώσουν απώλειες και να αυξήσουν αξία. Στη φαρμακοβιομηχανία, παραγωγή και διάθεση γενοσήμων με εγγυήσεις ποιότητας. Και, ναι, στον τουρισμό και τη φιλοξενία, εκπαίδευση προσωπικού, οργάνωση υπηρεσιών, μοντέλα συνεργασίας που συνδέουν ταξιδιωτικές ροές με υγειονομική ασφάλεια και ψηφιακή εξυπηρέτηση.
Υπάρχει και ένας γεωοικονομικός άξονας που συχνά παραβλέπουμε αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Το Ιράκ βλέπει την Ελλάδα ως ευρωπαϊκό προθάλαμο. Μια ασφαλή είσοδο στην ενιαία αγορά και ένα logistics hub με λιμάνια, ναυτιλία και σιδηροδρομικές διασυνδέσεις που «κουμπώνουν» με τη Μέση Ανατολή. Αν η Βαγδάτη κτίζει δρόμους, η Αθήνα προσφέρει διέξοδο. Αυτή η συμπληρωματικότητα δεν είναι σλόγκαν, είναι το πρόσθετο κέρδος όταν οι διπλωματικές γέφυρες συναντούν τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Θεοχάρης: Θέσαμε βάσεις για μια νέα εποχή στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μας
Στο πολιτικό περιβάλλον μιας προεκλογικής περιόδου στο Ιρακ, οι υψηλοί τόνοι περισσεύουν. Η ελληνική αποστολή επέλεξε τον χαμηλό θόρυβο και την υψηλή στόχευση. «Θέσαμε τις βάσεις για μια νέα εποχή στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μας», είπε ο κ. Θεοχάρης, υπογραμμίζοντας ότι η αναβίωση της Επιτροπής «25 χρόνια μετά» δεν είναι συμβολική πράξη, αλλά αρχή συγκεκριμένων βημάτων: απευθείας πτήσεις, επιχειρηματικό φόρουμ, συμφωνημένες προτεραιότητες ανά κλάδο.
Φυσικά, κανείς δεν αγνοεί και τους κινδύνους. Θεσμικές ασυνέχειες, γραφειοκρατία, ζητήματα ασφάλειας, πολιτική ρευστότητα. Όμως η εμπειρία δείχνει ότι όπου υπάρχει θεσμικό κανάλι, πολιτική βούληση και σαφής λίστα έργων, οι πιθανότητες επιτυχίας πολλαπλασιάζονται. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί να «πατάς το πόδι» σε μια αγορά, πρέπει να ξέρεις πού πατάς και με ποιον προχωράς.
Αν κάτι μένει από το ταξίδι στη Βαγδάτη είναι η αίσθηση μιας χώρας που βιάζεται να ξανασταθεί στα πόδια της και ενός ελληνικού σχεδίου που αποφεύγει τα μεγάλα λόγια, επενδύοντας στην υπομονή, στη συνέχεια και στις συνεργασίες. Η Μικτή Επιτροπή άναψε το πράσινο. Από εδώ και πέρα, ο δρόμος, κυριολεκτικά και μεταφορικά, χτίζεται. Και η Ελλάδα έχει λόγο να είναι παρούσα όταν πέφτουν τα θεμέλια.