Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έφυγε εκνευρισμένος από την Πράγα, όπως έφυγε εκνευρισμένος και από τη Νέα Υόρκη, όπου είχε πάει για την ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Και στις δύο περιπτώσεις, προσπάθησε να εμφανίσει την Ελλάδα ως μια χώρα επιθετική, που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης του απάντησε και τις δύο φορές, αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι έτσι κι αλλιώς η τακτική του Τούρκου προέδρου δεν βρίσκει αποδέκτες ή τουλάχιστον τους αποδέκτες που θα επιθυμούσε. Η κάποτε αξιοζήλευτη τουρκική διπλωματία μοιάζει να έχει βραχυκλώσει, η Τουρκία δεν μπορεί πια να παίζει με όλους. Πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο, γιατί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού.
Ο Ερντογάν, όμως, μένει προσκολλημένος στο δικό του όραμα, σε μια Τουρκία ισχυρή περιφερειακή δύναμη και ηγέτιδα στον μουσουλμανικό κόσμο. Όσο δεν του βγαίνουν τα χαρτιά που παίζει, τόσο πιο απρόβλεπτος και επικίνδυνος θα γίνεται και οι εκλογές που έχει μπροστά του τον Μάρτιο του 2023 τον ωθούν στα χειρότερα σενάρια για την Ελλάδα. Η ακραία ρητορική που έχει υιοθετήσει κατά της χώρας μας διαμορφώνει σταδιακά την κοινή γνώμη της γειτονικής χώρας και τη στάση της αντιπολίτευσης, και αυτό θεωρείται από όλους τους αναλυτές η πιο επικίνδυνη εξέλιξη.
Ο διακαής πόθος του Τούρκου προέδρου είναι μια συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν. Ο Αμερικανός πρόεδρος, όμως, απέφυγε να τον προσκαλέσει στον Λευκό Οίκο, και δεν τον είδε ούτε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Γενικά, το πρόγραμμα του Ερντογάν στη Νέα Υόρκη ήταν κατώτερο των προσδοκιών, και οι συναντήσεις που είχε με θεσμούς και πρόσωπα με επιρροή στην αμερικανική πολιτική δεν ήταν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Η αντίθεση με την υποδοχή που είχε ο Μητσοτάκης ήταν χτυπητή.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός και τον Λευκό Οίκο επισκέφθηκε σε κλίμα εγκαρδιότητας και στη Νέα Υόρκη, πέραν των κατ΄ ιδίαν συναντήσεων που είχε με άλλους ηγέτες, μίλησε στο Council of Foreign Relations, το σημαντικότερο think tank στις ΗΠΑ, και έδωσε συνεντεύξεις στο Bloomberg και στο CNN. Οι εμφανίσεις του αυτές ερμηνεύτηκαν ως δείγμα εκτίμησης από το αμερικανικό κατεστημένο, το οποίο δεν επιφύλαξε ανάλογη μεταχείριση στον Τούρκο πρόεδρο.
Πρόσωπα που γνωρίζουν, εκτιμούν ότι το προφίλ του Ερντογάν στην Αμερική υπέστη μεγάλο πλήγμα μετά τις επιθέσεις των σωματοφυλάκων του, το 2017, σε διαδηλωτές αρχικά στην Ουάσιγκτον και έπειτα στη Νέα Υόρκη. Αυτό ήταν ένα σημείο καμπής, το οποίο αντί να το διορθώσει μοιάζει σαν να κάνει τα πάντα για να μεγαλώσει το χάσμα. Η ομιλία του στον ΟΗΕ δεν βοήθησε τους σκοπούς του.
Στην Πράγα επιχείρησε να κάνει το ίδιο, να βρει ερείσματα επιτιθέμενος στην Ελλάδα, αγνοώντας τα προειδοποιητικά σημάδια. Αρχικά, ζήτησε να πάρει τον λόγο στην Ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, όπου 44 ηγέτες, οι 27 της ΕΕ και 17 γείτονές τους, συζητούσαν ανά ομάδες των 11 σε τέσσερα θεματικά τραπέζια (ενέργεια, κλίμα, οικονομία, ειρήνη, ασφάλεια). Οι διοργανωτές, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η Τσέχικη προεδρία αρνήθηκαν. Στη συνέχεια, ζήτησε να συμπροεδρεύσει σε ένα από τα τραπέζια, αλλά αυτό που πήρε ήταν η απλή συμμετοχή του στο τραπέζι για την ασφάλεια. Την ίδια ώρα ο Έλληνας πρωθυπουργός συμπροέδρευε στο τραπέζι για την ενέργεια μαζί με τον Ελβετό Πρόεδρο Ινιάτσιο Κασίς.
Το βράδυ στο δείπνο δεν προβλέπονταν παρεμβάσεις, παρά μόνο η ανακοίνωση των συμπερασμάτων κάθε τραπεζιού από εκείνους που το διηύθυναν. Εκεί, ωστόσο, του παραχώρησαν το δικαίωμα να εκφωνήσει ομιλία και ενώ είχε την επιλογή να μην αναφερθεί στην Ελλάδα, κατηγόρησε απρόκλητα τη χώρα μας ότι ανεβάζει την ένταση και προκαλεί. Ο Μητσοτάκης πήρε τον λόγο αμέσως και με σκληρή γλώσσα του ότι πρέπει να πάψει να αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών και να προσέλθει σε διάλογο. Συνεργάτες του Πρωθυπουργού, επισήμαιναν ότι ήταν ο μόνος ηγέτης που πήρε δύο φορές τον λόγο, μία για να απαντήσει στον Ερντογάν και μία για να παρουσιάσει τα συμπεράσματα του τραπεζιού για την ενέργεια.
Μετά από αυτή την αντιπαράθεση, ο Ερντογάν αποχώρησε από το δείπνο για να δώσει συνέντευξη Τύπου, ενώ οι υπόλοιποι ηγέτες παρέμειναν για περίπου δύο ώρες ακόμα. Αργότερα, οι συνεργάτες του Σαρλ Μισέλ έλεγαν ότι ο Τούρκος πρόεδρος είχε ενημερώσει ότι θα έμενε μέχρι να ολοκληρωθεί το δείπνο. Κανένας, όμως, δεν περίμενε ότι το έφευγε τόσο ξαφνικά. Σύμφωνα με ελληνικές πηγές, οι υπόλοιποι ηγέτες έμειναν άναυδοι από την όλη στάση του και την επόμενη ημέρα, στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, αρκετοί πλησίασαν τον Μητσοτάκη και τον επαίνεσαν για την απάντηση που έδωσε στον Ερντογάν. Στην Πράγα, δεν διαμορφώθηκε κλίμα αντιπαράθεσης των παρευρισκόμενων ηγετών με την Τουρκία, αλλά όλοι αντιλήφθηκαν ποιος είναι ο Ερντογάν έπειτα από όσα διαμείφθηκαν ενώπιόν τους.
Στην Πράγα ο Τούρκος πρόεδρος δεν βρήκε απέναντι του μόνο την Ελλάδα. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν του ζήτησε σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Τις προηγούμενες ημέρες, με αφορμή την υπογραφή νέου μνημονίου για την εφαρμογή του τουρκολιβυκού συμφώνου με την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, ο εκπρόσωπος Τύπου του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών καταδίκασε την ενέργεια αυτή με διατυπώσεις ασυνήθιστα σκληρές. Την ίδια στάση κράτησαν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, ενώ και η Αίγυπτος θεωρεί παράνομες αυτές τις συμφωνίες.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι εκείνος δεν κλείνει την πόρτα του διαλόγου, όμως λιγοστεύουν οι αισιόδοξοι ότι οι τουρκικές απειλές θα μείνουν μόνο στα λόγια. Αναλυτές στην Ελλάδα και στην Τουρκία εκτιμούν ότι ο Ερντογάν μίλησε έτσι στην Πράγα γιατί πίστευε ότι δεν θα έπαιρνε απάντηση, ότι θεωρεί ότι σε μια σύγκρουση με τη χώρα μας θα κερδίσει και ότι κινείται αψυχολόγητα, έχοντας καταστήσει τον αναθεωρητισμό δομικό στοιχείο της πολιτικής του. Στις ΗΠΑ και στην Πράγα, πήγε και έφυγε αμήχανος. Και τα μηνύματα που στέλνει είναι αντιφατικά. Από τη μια λέει «θα έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ» και από την άλλη ότι δεν αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά. Τάσσεται υπέρ του διαλόγου και ταυτόχρονα απειλεί «όποια χώρα μας ενοχλεί ή μας επιτίθεται». Έρχεται σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αλλά επιχειρεί να παίξει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Ρωσίας - Ουκρανίας και Αζερμπαιτζάν – Αρμενίας.
Είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κάποιος τον Ερντογάν αυτή την περίοδο. Ωστόσο, υπάρχουν δύο φανερές αδυναμίες στα επιχειρήματα του. Όταν απειλεί ότι αν δεν συμφωνήσουν οι ΗΠΑ για την αναβάθμιση των F-16 ξέρει ότι η προμήθεια άλλου τύπου αεροσκαφών θα του στοιχίσει πανάκριβα, την ώρα που η οικονομία του βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού και το τραπεζικό του σύστημα είναι εξαιρετικά ευάλωτο. Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από τότε που οι μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας ανέστειλαν τις συναλλαγές τους μέσω του ρωσικού συστήματος πληρωμών Mir, ώστε να αποφύγουν τον κίνδυνο των κυρώσεων,
έπειτα από τις αυστηρές προειδοποιήσεις του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών.