Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και καθηγητής στο ΑΠΘ, Ευάγγελος Βενιζέλος, κλείνοντας τις εργασίες του διήμερου συνεδρίου του κύκλου των ιδεών, υπογράμμισε ότι «η ελληνική δικαιοσύνη ως θεσμικό σύστημα είναι μεταρρυθμίσιμη αλλά χρειάζεται βούληση και συναίνεση για να ξεπεραστούν παθογένειες που χρονίζουν από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους».
«Όταν μιλάμε για δικαιοσύνη και για την ποιότητα της δικαιοσύνης μιλάμε για την ποιότητα του κράτους, για την ποιότητα κάθε εκδοχής της έννομης τάξης, στην οποία περιέρχεται και η οικονομία και η αγορά και η κοινωνία των πολιτών. Στην πραγματικότητα, αυτό που μας απασχολεί, είναι το πως συγκροτείται και λειτουργεί ένα έθνος και πως συγκροτούνται και λειτουργούν υπερεθνικές συσσωματώσεις όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολιτική συσσωμάτωση, πολύ ευρύτερη, είναι η Δύση και η φιλελεύθερη δημοκρατία που αυτή την περίοδο αυτή βρίσκονται υπό απειλή», τόνισε ο κ. Βενιζέλος και συνέχισε.
«Έχει πολύ μεγάλη σημασία, η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης ως εξουσίας και η αφύπνιση μιας ιδέας, μιας διεκδίκησης. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ελληνικό δικαστικό σύστημα, είναι προβλήματα γενετικά και όλα εντοπίζονται τα πρώτα χρόνια της επανάστασης, της παλιγγενεσίας και τις πρώτες δεκαετίες συγκρότησης του νέου ελληνικού κράτους, πριν έρθει στην Ελλάδα ο Καποδίστριας και η αντιβασιλεία. Και ο Καποδίστριας και ο Μάουερ, που είναι οι βασικοί συντελεστές των υποδομών του κράτους την περίοδο που η κεντρική προσωπικότητα ήταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Την περίοδο εκείνη, έχουμε όλα τα προβλήματα. Την αδυναμία της συγκρότησης και της λειτουργίας δικαστηρίων, την έλλειψη νομιμοποίησης των δικαστηρίων και φαινόμενα τόσο γνώριμα σε μας, όπως είναι ο πληθωρισμός των δικηγόρων».
«Το συνέδριo», είπε ο κ. Βενιζέλος, «θέλησε να ανοίξει ένα διάλογο στο πλαίσιο της κοινωνίας των πολιτών, χωρίς να θέλει ο Κύκλος Ιδεών να μονοπωλήσει αυτό το αντικείμενο αλλά θέλουμε να λειτουργούμε πάντα ως καταλύτης, προκειμένου αυτός ο εθνικός διάλογος να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει είτε τυπικά είτε άτυπα.
«Έχουμε πλήρη συνείδηση της πολυπλοκότητας του φαινομένου. Η ελληνική δικαιοσύνη ως θεσμικό σύστημα είναι μεταρρυθμίσιμη. Οι προβληματικές καταστάσεις όμως, ιδίως όταν είναι χρόνιες, δημιουργούν ένα είδος επικίνδυνου εθισμού και στάγδην, δηλητηριάζουν την κοινή συνείδηση, και την ειδική συνείδηση των παραγόντων της δικαιοσύνης με ένα μικρόβιο που θα το ονόμαζα "ολιγάρκεια". Είμαστε όλοι ολιγαρκείς ενώ θα έπρεπε να είμαστε πολύ απαιτητικοί για το πως θα έπρεπε να συγκροτείται και να λειτουργεί το δικαστικό σύστημα. Υπάρχουν χρόνιες καταστάσεις οι οποίες έχουν εμπεδωθεί και λειτουργούν ως μια αρνητική ρουτίνα. Νομίζω πως συμφωνούμε όλοι, ότι χρειάζεται βούληση, όχι μόνο πολιτική αλλά και βούληση των θεσμικών παραγόντων της δικαιοσύνης και βεβαίως συναίνεση, όχι μόνο πολιτική και θεσμική. Χρειάζεται διανοητική ευελιξία πρακτικότητα και συνείδηση ευθύνης. Δεν αρκούν οι αποσπασματικές παρεμβάσεις. Λείπει μια συστηματική και επίμονη προσέγγιση. Μία στρατηγική» υπογράμμισε ο κ. Βενιζέλος και κατέληξε.
«Κατέστη σαφές πως η ελληνική δικαιοσύνη μπορεί να καταστεί λειτουργικότερη, πριν να ολοκληρωθεί, οποιαδήποτε φιλόδοξη μεταρρύθμιση. Η δικαιοσύνη είναι το μεγάλο θεσμικό και μεγάλο αναπτυξιακό ζήτημα. Ο δικαστής καλείται να επιτελέσει ένα πάρα πολύ δύσκολο καθήκον αλλά είναι ο εγγυητής του κράτους δικαίου. Η κοινωνία δεν είναι κοινωνία δικαίου. Είναι μια κοινωνία που εκφράζει το «Bellum omnium contra omnes» (πόλεμος όλων εναντίον όλων), και πρέπει το κράτος δικαίου να καθυποτάσσει στο νομικό πολιτισμό την κοινωνία και γι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία να λειτουργούν οι θεσμοί του κράτους δικαίου».