Το τελευταίο διάστημα, μια σειρά από γεγονότα και ειδήσεις που αφορούν την τουρκική διείσδυση στον ευαίσθητο γεωπολιτικό χώρο της Ανατολικής Μεσογείου έχει σημάνει συναγερμό στις ελληνικές διπλωματικές υπηρεσίες.
Η εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η επικείμενη συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας στον αμυντικό τομέα, καθώς και η χθεσινή πληροφορία για την παραχώρηση θαλάσσιων οικοπέδων προς έρευνα στην Άγκυρα από τον μέχρι πρότινος θανάσιμο αντίπαλο της Τουρκίας, στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό στην ελληνική διπλωματία, η οποία παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τις εξελίξεις στην περιοχή.
Η Ελλάδα, ανήσυχη για τις επιπτώσεις που ενδέχεται να έχουν αυτές οι εξελίξεις στα εθνικά της συμφέροντα, παρακολουθεί στενά την αναπτυσσόμενη δυναμική στην Ανατολική Μεσόγειο. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναδυόμενη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου στον τομέα της άμυνας, καθώς και η πολιτική στροφή που συντελείται στην Ανατολική Λιβύη, η οποία σταδιακά επαναπροσεγγίζει την Άγκυρα.
Συμφωνία Λιβύης με Τουρκία για σεισμικές έρευνες στα θαλάσσια σύνορα νότια της Κρήτης
Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες που μετέδωσε το Bloomberg, ο ηγέτης της Ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ, σχεδιάζει να παραχωρήσει σε τουρκικές εταιρείες το δικαίωμα εκτέλεσης σεισμικών ερευνών σε θαλάσσιες ζώνες που εκτείνονται από τη Λιβύη ως τα νότια της Κρήτης.
Αν αυτή η είδηση επιβεβαιωθεί, αναδεικνύει ξεκάθαρα ότι και τα δύο πολιτικά κέντρα της διαιρεμένης αφρικανικής χώρας ακολουθούν κοινή στρατηγική στο ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών, η οποία βασίζεται στο αμφιλεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Να σημειωθεί πως η διεθνώς αναγνωρισμένη μεταβατική κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία έχει υπό τον έλεγχό της το δυτικό τμήμα της Λιβύης, έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία της Τουρκίας για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών σε θαλάσσιους χώρους νότια της Κρήτης.
Επιπλέον, στο πρόσφατο παρελθόν, τα δύο μέρη, σε πλήρη συντονισμό και επικαλούμενα το τουρκολιβυκό μνημόνιο, έχουν αμφισβητήσει επίσημα την ελληνική κυριαρχία σε περιοχές του θαλάσσιου χώρου της Κρήτης.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του διεθνούς μέσου ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, ελεγχόμενη από τον Χαφτάρ, πρόκειται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δίνοντας έτσι στην Αγκυρα το πράσινο φως για έρευνες και εκμετάλλευση στην ευρύτερη περιοχή.
Επιφυλακτική η Αθήνα για την πολιτική στροφή του Χαφτάρ
Ωστόσο, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα επιμένουν να κρατούν επιφυλάξεις σχετικά με την επιβεβαίωση αυτής της εξέλιξης. Για την ελληνική πλευρά, το ουσιαστικό ζητούμενο παραμένει ο σεβασμός επί του πρακτέου της μέσης γραμμής που χωρίζει τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας και Λιβύης, καθώς μεταξύ των δύο χωρών δεν έχει συναφθεί συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ.
Βέβαια, στο γενικότερο πλαίσιο, η πολιτική στροφή του Χαφτάρ και η πιθανή σύναψη συμφωνίας με την Τουρκία αναδεικνύουν τη στρατηγική επιδίωξη της Αγκυρας να εδραιώσει την επιρροή της στη Μεσόγειο, διευρύνοντας την γεωπολιτική της παρουσία στην κρίσιμη περιοχή της Βόρειας Αφρικής. Η συγκεκριμένη κίνηση συμπίπτει χρονικά με τις σιωπηλές αλλά μετρήσιμες μεταβολές στις σχέσεις Τουρκίας και Αιγύπτου, οι οποίες, παρά το παρελθόν που σημαδεύτηκε από εντάσεις, αποκαλύπτουν στοιχεία προσέγγισης.
Έτσι, η Ανατολική Μεσόγειος εισέρχεται σε μία νέα περίοδο γεωπολιτικής αναταραχής και ανακατατάξεων, όπου Ελλάδα και Κύπρος καλούνται να ανταποκριθούν με ψυχραιμία και επάρκεια , προκειμένου να προστατεύσουν τα ζωτικά τους συμφέροντα και να αποτρέψουν ενδεχόμενες συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Ωστόσο , όπως επισημαίνουν έμπειροι αναλυτές το γεγονός ότι η Τουρκία αξιοποιεί την ταχύτατα ενισχυμένη αμυντική της βιομηχανία ως εργαλείο διπλωματικής διείσδυσης, γεγονός που δημιουργεί ένα αισθητό δομικό μειονέκτημα προς όφελος της στον ευρύτερο ανταγωνισμό για την Ανατολική Μεσόγειο.