Και, ώ του θαύματος, φαίνεται να σαλεύει η παγκόσμια σοσιαλδημοκρατία ή προοδευτική παράταξη. Και για κάποιους άλλους, πιο ανυπόμονους/αισιόδοξους φαίνεται να αναγεννιέται από τις στάχτες της.
Αρκεσε ένας εξωγενής παράγοντας, απρόβλεπτος και αόρατος, ο κηροποιός, προκειμένου να αναζωπυρώσει την παγκόσμια πολιτική φιλολογία ως προς τις λάθος αρχές και πρότυπα πάνω στις οποίες έχουν δομηθεί και λειτουργούν οι σύγχρονες κοινωνίες, πόσο ευάλωτα είναι τα κοινωνικά, οικονομικά και θεσμικά κεκτημένα και οι ανθρώπινες σχέσεις.
Πόσο αυτονόητα εξάγονται οι διαπιστώσεις ότι η πρόσφατη περιπέτεια συνιστά απότοκο της κλιματικής κρίσης και των μοντέλων ανάπτυξης, πόσο απαραίτητα είναι τα διεθνή πολιτικά αντίβαρα στους κυριάρχους εξωθεσμικούς μηχανισμούς ρύθμισης των οικονομικών αλλά και πολιτικών εξελίξεων, πόση ζημιά έχει επιφέρει η απόλυτη επικυριαρχία των ατομικών δικαιωμάτων έναντι των συλλογικών, πόσο κρίσιμος και πολύτιμος είναι ο παρεμβατικός ρόλος των κρατών και η πρωτοκαθεδρία της πολιτικής και της κοινωνικής συμμετοχής έναντι των σύγχρονων τεχνοκρατικών και ιεραρχικών δομών της «αμυντικής δημοκρατίας».
Οι συζητήσεις επί των προαναφερομένων ζητημάτων συνιστά προνομιακό πεδίο για τις αρχές και προστάγματα της προοδευτικής παράταξης, της Σοσιαλδημοκρατίας. Η ιστορική ομιλία του προέδρου Μπάιντεν ενώπιον των δύο νομοθετικών σωμάτων των ΗΠΑ έθεσε το πλαίσιο της σύγχρονης παγκόσμιας πολιτικής διακυβέρνησης.
Ως απότοκο του νέου αυτού αφηγήματος παρακολουθήσαμε τη λήψη πρωτόγνωρων, για τα δεδομένα της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης, αποφάσεων. Παγκόσμια ενιαία φορολόγηση των πολυεθνικών και συμμετοχή των κρατών στην κατανομή της, αμοιβαιοποίηση χρεών, ανατροπή περιοριστικών οικονομικών πολιτικών με ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων, ενίσχυση των διεθνών οργανισμών, ενίσχυση των δημόσιων δομών διακυβέρνησης κ.λπ.
Συγχρόνως, η διαφαινόμενη -και επιθυμητή για μας- εκλογική νίκη των Γερμανών και η επανάκαμψη των Νορβηγών Σοσιαλδημοκρατών, η ενίσχυση όλων σχεδόν των αντίστοιχων ευρωπαϊκών κομμάτων, όχι μόνο έναντι των ακροδεξιών και εθνικιστικών κομμάτων αλλά και αυτού του Λαϊκού Κόμματος, είναι αναπόφευκτο -αν δεν συμβαίνει ήδη- να δρομολογήσει σοβαρές διαδικασίες ιδεολογικοπολιτικής ανασυγκρότησης, οργανωτικής επανασύστασης και προγραμματικής επικαιροποίησης της προοδευτικής, σοσιαλιστικής παράταξης. Ένα νέο Επινέ, πανευρωπαϊκό ή και παγκόσμιο αυτή τη φορά, 50 χρόνια μετά το προηγούμενο, που ανασυγκρότησε το τότε Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Και όσον αφορά τα καθ' ημάς;
Με ποιες συνθήκες και όρους είναι προετοιμασμένη η ελληνική προοδευτική παράταξη να συμμετάσχει και να συμβάλει στις διαφαινόμενες διεργασίες; Κατά την εκτίμησή μου, με ελάχιστες έως μηδενικές.
Βασικό έλλειμμα: Αν για την Ευρώπη οι προαναφερόμενες διεργασίες θα συνιστούν πορεία προς την «ανασυγκρότηση» του χώρου, για τη χώρα μας είναι πιο επώδυνη γιατί θα συνιστά διαδικασία «συγκρότησης». Πολιτικής, προγραμματικής και οργανωτικής. Αν και, διαχρονικά, οι πολιτικοί συσχετισμοί στη χώρα μας ήταν σαφώς υπέρ της λεγόμενης προοδευτικής παράταξης, δεν ευτύχησε να αποκτήσει αντίστοιχο κόμμα, ως τμήμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.
Ας μην ξεχνάμε ότι για το παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ η Σοσιαλδημοκρατία συνιστούσε ιδεολογικό αντίπαλο, ένα ρεύμα που είχε διαβρωθεί και υποταγεί πλήρως στο ευρωπαϊκό κατεστημένο. Η κουλτούρα αυτή -λόγω και της επιρροής του ΠΑΣΟΚ- κατέστη, μέχρι και σήμερα, δομικό στοιχείο της εγχώριας προοδευτικής παράταξης.
Από την άλλη, η μετεξέλιξη του ρεύματος της Ανανεωτικής Αριστεράς έτεινε να ενσωματώσει και να εκφράσει βασικές αρχές της Σοσιαλδημοκρατίας, πλην όμως ήταν αδύνατον να επηρεάσει καθοριστικά το κυρίαρχο ρεύμα.
Οι πιο πάνω μελαγχολικές διαπιστώσεις θεωρώ ότι επιβεβαιώνονται από τις εσωκομματικές διεργασίες στους δύο φορείς της ελληνικής κεντροαριστεράς: του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ. Οι διεργασίες αυτές υποτάσσονται πλήρως στις ιστορικές παθογένειες συγκρότησης του χώρου και τη συζήτηση με όρους παρελθόντος. Ενώ, δηλαδή, οι ηγεσίες των δύο κομμάτων πλειοδοτούν στην αποκλειστικότητα εγχώριας εκπροσώπησης του πλαισίου Μπάιντεν και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, συγχρόνως έχουν αναδυθεί σε ένα ιδιότυπο και αναχρονιστικό μπρα ντε φερ για την αυθεντική εκπροσώπηση του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ. Αντιπαράθεση που, δυστυχώς, εκδηλώνεται και στη μικρότερη κλίμακα της διαδικασίας εκλογής ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ.
Όταν τον Σεπτέμβριο του 2015 συγκροτήσαμε (ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ είχαμε θέσει ως στρατηγικό στόχο, στο τέλος της διαδρομής τη συγκρότηση και λειτουργία ενός σύγχρονου, κόμματος αρχών, που να εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, ως βασικής συνθήκης αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού του πολιτικού συστήματος της χώρας μας.
Σήμερα συζητάμε με όρους «ιστορικής δικαίωσης».
Δυστυχώς, αποτύχαμε, σύντροφοι...
- Ο Νίκος Τσούκαλης είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής της ΔΗΜΑΡ