Η εποχή της «φιλελεύθερης ομαλότητας» έχει παρέλθει, δίνοντας τη θέση της στον «ρεαλισμό των συμφερόντων». Σε αυτό το άναρχο τοπίο, η ακινησία ισοδυναμεί με περιθωριοποίηση και εθνική συρρίκνωση.
Η Ελλάδα κλήθηκε να επιλέξει και αποφάσισε: απέρριψε τον ρόλο του παθητικού «δέκτη» και μετασχηματίζεται σε απαραίτητο «πάροχο περιφερειακής ασφάλειας», λειτουργώντας πλέον ως αξιόπιστο αντίβαρο και στρατηγικό ανάχωμα για τη Δύση.
Οι πρόσφατες εξελίξεις –με αποκορύφωμα τη διάσκεψη P-TEC και την επίσκεψη της ουκρανικής ηγεσίας– δικαιώνουν μια στρατηγική με ισχυρό προσωπικό αποτύπωμα του Πρωθυπουργού. Η απόφαση να «βρέξουμε τα πόδια μας» παράγει μετρήσιμο μέρισμα, διαψεύδοντας το αφήγημα της εσωστρέφειας. Η στάση στο Ουκρανικό δεν ήταν απλώς ηθική επιλογή, αλλά επένδυση ζωτικού συμφέροντος που μετατρέπει τη διπλωματική αξιοπιστία σε εξαργυρώσιμο γεωπολιτικό κεφάλαιο.
Η απόδειξη αυτής της γεωπολιτικής αναβάθμισης δεν είναι θεωρητική, αλλά αποτυπώνεται σε αδιαμφισβήτητα δεδομένα. Η Ελλάδα έχει καταστεί η μοναδική πύλη εισόδου φυσικού αερίου για μια περιοχή που διψά για απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Ο «Κάθετος Διάδρομος» δεν είναι πλέον σχέδιο επί χάρτου, αλλά ο μοναδικός δρόμος ενεργειακής ασφάλειας που φτάνει μέχρι την εμπόλεμη ζώνη. Η χώρα μας, ουσιαστικά, καθίσταται αναντικατάστατος κρίκος στη δυτική αρχιτεκτονική, κάτι που κανένας σύμμαχος δεν μπορεί να αγνοήσει.
Κεντρικός πυλώνας αυτής της στροφής είναι η Θράκη. Στην Αλεξανδρούπολη, εκεί που το 2020 η Ελλάδα ύψωσε το ανάστημά της θωρακίζοντας τα ευρωπαϊκά σύνορα στον Έβρο, σήμερα οικοδομείται ένας κόμβος διεθνούς εμβέλειας. Τότε αποδείξαμε την αποτρεπτική μας ισχύ· σήμερα χτίζουμε πάνω σε αυτήν την ανάπτυξη. Το λιμάνι λειτουργεί διττά: ως ενεργειακή πύλη που παρακάμπτει τη Ρωσία και ως νατοϊκός κόμβος που μειώνει δραστικά τη γεωγραφική μόχλευση της Τουρκίας στα Στενά. Η αναβάθμιση των υποδομών μας, σε συνδυασμό με την ταχύτατη αμυντική θωράκιση, απαντά έμπρακτα σε κάθε αναθεωρητική βλέψη. Παράλληλα, η δυναμική αυτή δεν περιορίζεται εκεί. Το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για τα ελληνικά λιμάνια, η αναζωογόνηση σχημάτων όπως το «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, ΗΠΑ) και η στρατηγική συμμετοχή στον διάδρομο IMEC, συνθέτουν ένα πλέγμα που συνδέει τη γεωπολιτική της ενέργειας με τους νέους γεωοικονομικούς δρόμους που αγκαλιάζουν τις χώρες του Κόλπου και την Ινδία.
Μέσα από αυτούς τους διαδρόμους, η Ελλάδα μετατρέπει τις ελληνοτουρκικές διαφορές από μια διμερή τριβή, σε κεντρικό ζήτημα που αφορά την ευρύτερη σταθερότητα και τα στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης: όχι με κραυγές, αλλά με τη δημιουργία τετελεσμένων ισχύος και συμμαχιών. Στο ίδιο μήκος κύματος, η προσέλκυση αμερικανικών κολοσσών για έρευνες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης συνιστά έμπρακτη άσκηση κυριαρχίας, καθιστώντας την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων μας απαγορευτικά δαπανηρή για την Άγκυρα.
Ωστόσο, αυτός ο μαχητικός πατριωτισμός είναι γνήσιος και αποτελεσματικός μόνον όταν ενώνει. Στην αντίπερα όχθη των επιτυχιών, ελλοχεύει ο κίνδυνος του διαιρετικού λαϊκισμού. Οι εκφραστές του «ανέξοδου μαξιμαλισμού» και του «πατριωτισμού της ευκολίας» επενδύουν στη μιζέρια, βαφτίζοντας την απομόνωση «ανεξαρτησία» και την αδράνεια «σύνεση», αγνοώντας τις απαιτήσεις των καιρών.
Αυτή η εσωστρέφεια υπονομεύει την «ανθεκτικότητα», το νέο θεμέλιο της ασφάλειας μας. Η ανάπτυξη προϋποθέτει ασφάλεια και κοινωνική συνοχή, μακριά από δημαγωγίες που ναρκοθετούν την εθνική προσπάθεια και διαβρώνουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Είναι καιρός να λυτρωθούμε από τις αυταπάτες και τις βολικές ψευδαισθήσεις. Η Ελλάδα επέστρεψε στον χάρτη ως κεντρικό υποκείμενο και για να δρέψει τα οφέλη, οφείλει να παραμείνει ενεργητική, οικονομικά εύρωστη και αταλάντευτα αξιόπιστη.
Σε αυτή την πορεία, υπάρχει πάντα ένα «φυλακτό» ως πηγή έμπνευσης. Είναι η δύναμη που διατηρεί ζωντανή την ομολογία πίστης απέναντι στην αξιοπρέπεια ενός έθνους, που όχι μόνο τιμά την ιστορία του αλλά και συλλαμβάνει το παρόν για να ελευθερώσει το μέλλον του. Το φιλότιμο.
*Ο Σωτήρης Σέρμπος είναι Σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.