Σε μία πανέμορφη τελετή έγιναν τα αποκαλυπτήρια της νέας βιοκλιματικής όψης του κεντρικού κτιρίου του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Ένα έργο που άλλαξε μορφή στο Πεντάγωνο και που το υπουργείο Άμυνας θέλει να γίνει σημείο αναφοράς για την Αθήνα, καθώς θα είναι ορατό σε όσους κινούνται επί της Λεωφόρου Μεσογείων, μία από τις πλέον κεντρικές λεωφόρους.
Η νέα όψη στο Πεντάγωνο
Η νότια όψη του κτιρίου, που έχει συνολικό μήκος μεγαλύτερο από 340 μέτρα, καλύφθηκε εξωτερικά στο σύνολό της με λευκές περσίδες αλουμινίου. Συγκεκριμένα, υπάρχουν 730 κάθετες σειρές περσίδων, όπου η κάθε μία έχει ύψος 30,5 μέτρα.
Το έργο της βιοκλιματικής όψης συνδυάστηκε αφενός με το έργο του Κώστα Βαρώτσου που εγκαινιάστηκε στις 26 Μαρτίου 2025 από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και αφετέρου με την προσθήκη δύο ελαιώνων εκατέρωθεν του μνημείου.
Η «Κιβωτός Εθνικής Μνήμης» είναι μία συλλογή από γυάλινες κολώνες που τοποθετούνται σε μία καμπύλη. Ξεκινούν από ύψος ενός περίπου μέτρου και φτάνουν έως και τα έξι μέτρα, ενώ φέρουν πάνω τους χαραγμένα τα ονόματα των 121.692 πεσόντων των Εθνικών Αγώνων της Ελλάδας. Τα ονόματα «αιωρούνται στον χώρο», ενώ και ο βραδινός φωτισμός των γυαλιών τους προσδίδει ιδιαίτερες χρωματικές ανταύγειες.
Οι δύο ελαιώνες που πλαισιώνουν το έργο έχουν τους ιδιαίτερα συμβολικούς αριθμούς των 25 και 28 ελαιόδεντρων, συμβολίζοντας τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28ης Οκτωβρίου 1940, αντίστοιχα.
Επιπλέον, στον περιβάλλοντα χώρο, στο νότιο τμήμα του Στρατοπέδου Α. Παπάγου, απομακρύνθηκαν υπόστεγα στάθμευσης οχημάτων και εγκαταστάθηκαν εκατοντάδες νέα δέντρα, δημιουργώντας χώρους πρασίνου.
Οι περσίδες αυτές δεν έχουν ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, αλλά πυκνώνουν και αραιώνουν ακολουθώντας έναν σταθερό ρυθμό, που διακόπτεται στα σημεία των εισόδων των Γενικών Επιτελείων, όπου κάθε μία έχει τον δικό της θυρεό (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας).
Στο κέντρο του κτιρίου δεσπόζει η σκάλα της κεντρικής εισόδου, η οποία έχει μήκος περίπου 75 μέτρα, είναι ελλειπτικού σχήματος και αποτελείται από 20 συνολικά σκαλιά, ένα μεγάλο πλατύσκαλο και δύο ράμπες πρόσβασης.
Η μοναδική αυτή προσέγγιση έγινε από τον γλύπτη και καθηγητή Κώστα Βαρώτσο, με τη συνεργάτιδά του, αρχιτέκτονα Χρυσάνθη Ασπρουλοπούλου.
Η χρηματοδότηση του έργου αποτελεί δωρεά της εταιρείας METLEN Energy & Metals.
Ήδη έχει σχεδιαστεί η επέκταση της βιοκλιματικής όψης για την ενεργειακή αναβάθμιση και στο υπόλοιπο κτίριο, καθώς και στο εσωτερικό του (είσοδοι, διάδρομοι, κοινόχρηστοι χώροι και γραφεία), με στόχο την περαιτέρω αύξηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Στρατοπέδου «Παπάγου» στην περιοχή.
Ποιοι πήγαν στην εκδήλωση
Στην εκδήλωση παρευρέθη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τον οποίο υποδέχτηκε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας.
Στην εκδήλωση παρέστησαν επίσης, μεταξύ άλλων, οι: Κωστής Χατζηδάκης, Νικήτας Κακλαμάνης, Παύλος Μαρινάκης, Τάκης Θεοδωρικάκος, Κυριάκος Πιερρακάκης, Ντόρα Μπακογιάννη, Γιάννης Κεφαλογιάννης, Kώστας Κυρανάκης, Μάκης Βορίδης, Νίκη Κεραμέως, Σοφία Ζαχαράκη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, Ευάγγελος Βενιζέλος, Χάρης Δούκας, Κώστας Μπακογιάννης, Νίκος Χαρδαλιάς κ.ά.
Παρών και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της METLEN, Ευάγγελος Μυτιληναίος, ο οποίος χρηματοδότησε το έργο.
Η αναφορά Μητσοτάκη στην Πολεμική Αεροπορία
Ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στάθηκε στο εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ για τη νέα εικόνα του υπουργείου Άμυνας τόνισε ότι πρόκειται για μια «διαμόρφωση μίας πραγματικά πολύ εντυπωσιακής πρόσοψης, που φιλτράρει το φως του παρόντος, διατηρώντας τη διαύγεια του παρελθόντος. Αντανακλά, όμως, ταυτόχρονα και τον δυναμισμό του μέλλοντος».
Ο Κ. Μητσοτάκης στάθηκε ιδιαίτερα στην Πολεμική Αεροπορία, τονίζοντας:
Έχουμε ήδη αποκτήσει αναβαθμισμένα μαχητικά Rafale, αναβαθμισμένα F-16 Viper, σύντομα, αεροσκάφη F-35, μία Αεροπορία η οποία μας εξασφαλίζει πια στρατηγική αεροπορική υπεροχή, προβάλλοντας αποτρεπτική ισχύ σε ολόκληρη την περιοχή. Το Πολεμικό μας Ναυτικό μετά από πολλά χρόνια εκσυγχρονίζεται με τις φρεγάτες Belh@rra και τις ιταλικές φρεγάτες Bergamini. Ο Στρατός Ξηράς εξοπλίζεται με συστήματα αιχμής.
Όλα αυτά την ώρα που προωθούμε πια πολλά μη επανδρωμένα μέσα. Κάποια από αυτά, όχι όλα, παρέλασαν χθες στα πλαίσια της εντυπωσιακής παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου. Αναπτύσσουμε την «Ασπίδα του Αχιλλέα», έναν αδιαπέραστο θόλο προστασίας πολλαπλών επιπέδων.
Ο Κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, το άλλο εμβληματικό έργο του Κώστα Βαρώτσου στο υπουργείο, κάνοντας λόγο για ένα «πραγματικά εντυπωσιακό μνημειακό γλυπτό που αφιερώνεται στους 121.692 γνωστούς στρατιώτες μας που έπεσαν για την ελευθερία και την ειρήνη, για την εθνική αξιοπρέπεια και την πρόοδο της χώρας. Είναι αξίες που απαιτούν καθημερινή προστασία, ενώ συχνά τις θεωρούμε δεδομένες».
Κατά την ομιλία του ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στον Άγνωστο Στρατιώτη, λέγοντας: «Τιμητικό καθήκον για το υπουργείο να φροντίζει κάθε τοπόσημο που συνδέεται με τους ήρωές μας με πρώτο τον χώρο του Άγνωστου Στρατιώτη, ένα μνημείο, όπως είπε και ο υπουργός, που θα αποκτήσει τη νέα μορφή που του αξίζει, υπηρετώντας πρώτα και πάνω από όλα την ενότητα και την κοινή διαδρομή του λαού μας. Είναι αλήθεια ότι η πρωτεύουσά μας, όπως και όλες οι πόλεις μας έχουν ανάγκη από σημεία ισχυρού συμβολισμού της εθνικής αυτοπεποίθησης».
Για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων είπε ότι «η υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της πατρίδας μας είναι απόλυτη προτεραιότητα» στους δύσκολους καιρούς που βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Για την επόμενη δωδεκαετία, οι δεσμευμένοι πόροι για επενδύσεις στην Εθνική Άμυνα ξεπερνούν τα 28 δισ. ευρώ», τόνισε ο πρωθυπουργός.
Εξήγησε ακόμη αναλυτικά τις προσθήκες σε οπλικά συστήματα που έχουν γίνει και προγραμματίζονται στο μέλλον στο Στρατό Ξηράς, στο Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία.
«Η εθνική θωράκιση αναβαθμίζεται εμπλουτίζοντας τα καθήκοντά της και εμβαθύνοντας τους δεσμούς των Ενόπλων Δυνάμεων με την κοινωνία», επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης.
Απευθυνόμενος στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων τόνισε ότι βρίσκονται στο επίκεντρο «του πατριωτισμού της ευθύνης και του αποτελέσματος» που υπηρετεί η κυβέρνηση της χώρας.
Δένδιας: Ημέρα υψηλού συμβολισμού
Από την πλευρά του, ο Ν. Δένδιας έκανε λόγο για μία «ημέρα υψηλού συμβολισμού και ξεχωριστή για τις Ένοπλες Δυνάμεις». Αναφερόμενος στο ιστορικό του νοτίου κτιρίου που ανακαινίστηκε, σχολίασε πως «η νέα εικόνα εκφράζει το υπουργείο Άμυνας».
Ο υπουργός Άμυνας πρόσθεσε πως «η νέα εικόνα δεν είναι αισθητική παρέμβαση, αλλά ο συμβολισμός της προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Αλλαγή φιλοσοφίας των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Μπορούμε να σκεφτούμε έξω από το άσχημο τσιμεντένιο κουτί, όπως αυτό που ήταν το κτίριο επί δεκαετίες».
Ακόμη, ο Νίκος Δένδιας προανήγγειλε πως σύντομα θα γίνει προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάδειξη του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη.
Βαρώτσος: Δημιουργήσαμε ένα φωτεινό κτίριο, ανοιχτό στην κοινωνία
Ο αρχιτέκτονας του έργου στο Πεντάγωνο, ο Κώστας Βαρώτσος, ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη νέα εικόνα του υπουργείου Άμυνας.
Στην ομιλία του, ο Κώστας Βαρώτσος έκανε λόγο για ένα έργο στο οποίο ήθελε να δημιουργήσει ένα «φωτεινό» κτίριο, ανοιχτό προς την κοινωνία. Πρόσθεσε, μάλιστα, για το μνημείο των Πεσόντων, πως η ιδέα του ήταν να μη δημιουργηθεί ένας «τάφος, αλλά τα ονόματα να αιωρούνται προς το Φως». Έκανε λόγο για τα εγκαίνια ενός «θαύματος» και μία δουλειά που είχε στόχο να κάνει «μια πολιτισμική πρόταση για την Ελλάδα από έναν θεσμό του ελληνικού κράτους».
Ιδιαίτερη στιγμή ήταν η σκέψη που μοιράστηκε για το σχέδιο που εμπνεύστηκε με το Μνημείο των Πεσόντων.
«Μου έδωσαν στα χέρια 121.000 ονόματα πεσόντων, που έπεσαν για να είμαστε εμείς εδώ. Δεν ήθελα να τα βάλω σε έναν τάφο, ήθελα να αιωρούνται προς το φως. Ήθελα να σας λέει το πόσο σημαντική είναι η ειρήνη. Τη σημασία της μόνον ο στρατός μπορεί να την εκφράσει, γιατί ξέρει τι σημαίνει πόλεμος».
Η τελετή και το δρώμενο
Μια συμβολική αναπαράσταση του πνεύματος σύμπνοιας και του υψηλού φρονήματος που διακατείχε τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και την ελληνική κοινωνία συνολικά, σε κρίσιμες στιγμές, όταν χρειάστηκε η κινητοποίησή τους για την υπεράσπιση των συνόρων και της ειρήνης, παρουσιάστηκε στο ξεκίνημα της εκδήλωσης των αποκαλυπτηρίων του Πενταγώνου.
Το δρώμενο «έντυσαν» με την αφήγησή τους η Άντζελα Γκερέκου και ο Άκης Σακελλαρίου, οι οποίοι παρουσίασαν και την εκδήλωση.
Οι ερμηνείες του Άγγελου Παπαδημητρίου και του Μανώλη Μητσιά συνόδευσαν το θεατρικό δρώμενο.
Δείτε εικόνες από τους καλεσμένους στην εκδήλωση
Φωτογραφίες: Eurokinissi και ΓτΠ, Δημήτρης Παπαμήτσος