Στις Βρυξέλλες για έγκριση φέρνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το «ψηφιακό ευρώ», στην προσπάθειά της να θωρακίσει τους Ευρωπαίους και τις συναλλαγές τους από τις συνεχείς ανακατατάξεις στο διεθνές σκηνικό.
Ακούγοντας «ψηφιακό ευρώ», οι περισσότεροι ευλόγως μπορεί να σκέφτονται πως μιλάμε για οποιοδήποτε ευρώ αλλάζει χέρια μέσω ψηφιακής τραπεζικής συναλλαγής, όχι δηλαδή στη μορφή χαρτονομισμάτων ή κερμάτων. Κι όμως είναι κάτι άλλο.
Πρόκειται για ένα σχέδιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που ετοιμάζεται εδώ και έξι χρόνια, ωστόσο το τελευταίο διάστημα «τρέχει» πιο γρήγορα και πλέον τίθεται στην ευχέρεια των οργάνων της ΕΕ, Συμβουλίου (δηλαδή των κυβερνήσεων των κρατών-μελών) και Κοινοβουλίου να εγκρίνουν την είσοδό του στις ζωές μας.
Κάπως απλοϊκά μιλώντας, θα μπορούσε κανείς να το περιγράψει ως μια προπληρωμένη ψηφιακή κάρτα που θα λειτουργεί ως εφαρμογή πορτοφολιού στις «έξυπνες» συσκευές μας, αλλά θα λειτουργεί υπό την αιγίδα της ΕΚΤ. Από τον τραπεζικό μας λογαριασμό θα γεμίζουμε το «ψηφιακό ευρώ» με ένα ποσό το οποίο θα μπορούμε να ξοδεύουμε κατά το δοκούν.
«Θέλουμε μια ευρωπαϊκή πρόταση, ένα ισχυρό νόμισμα που να σας βοηθά να πραγματοποιείτε συναλλαγές διαδικτυακά, από άτομο σε άτομο και μεταξύ επιχειρήσεων», είπε η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.
Γιατί χρειαζόμαστε έναν ακόμα τρόπο να πληρώνουμε;
Στην ίδια συνέντευξη η κα. Λαγκάρντ τόνισε πως το «ψηφιακό ευρώ» θα έρθει για να συμπληρώσει, όχι για να αντικαταστήσει τα μετρητά, τα οποία ούτως ή άλλως αρκετοί Ευρωπαίοι προτιμούν ακόμα.
Σε σχετικό ρεπορτάζ του Euractiv, σημειώνονται δύο λόγοι για τους οποίους το οικονομικό επιτελείο της ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη προωθεί το «ψηφιακό ευρώ»:
- Πρώτον, για να μειωθεί η χρήση μετρητών. Αυτό σύμφωνα με ειδικούς θα προσφέρει ασφάλεια σε περίπτωση κρίσεων, στο πλαίσιο ενός ψηφιακού κόσμου. «Υποστηρίζουν πως χρειαζόμαστε ένα ψηφιακό ισοδύναμο αυτού στο οποίο προστρέχουμε όταν έχουμε πρόβλημα. Στο παρελθόν, προστρέχαμε στα μετρητά. Σε τί θα προστρέχουμε σε έναν ψηφιακό κόσμο;» είπε η Μαρία Δεμερτζή που ηγείται του τομέα Οικονομικής Στρατηγικής και Χρηματο-οικονομικών στο think-tank «The Conference Board».
- Δεύτερον, για λόγους γεωπολιτικούς. Οι ψηφιακές πληρωμές στη ζώνη του ευρώ κυριαρχούνται από παρόχους με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως τη Visa και τη Mastercard. Το «ψηφιακό ευρώ», από την άλλη πλευρά, θα χρησιμοποιεί ευρωπαϊκή υποδομή πληρωμών, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση της ΕΕ από τον ολοένα και λιγότερο αξιόπιστο διατλαντικό της εταίρο.
Η δεύτερη εκλογή Τραμπ, πόσο μάλλον η επιβολή υψηλών δασμών προς τις χώρες της ΕΕ, μάλλον επιτάχυνε τις προετοιμασίες της ΕΚΤ για το «ψηφιακό ευρώ» καθώς έγινε σαφές πως, προς το παρόν τουλάχιστον, η Ευρώπη δεν μπορεί να δίνει λευκή επιταγή στις ΗΠΑ όσον αφορά την ασφάλεια των συναλλαγών στο έδαφός της.
Προβληματισμοί και εμπόδια
Φυσικά το «ψηφιακό ευρώ» δεν έρχεται χωρίς δεύτερες σκέψεις. Διατυπώνονται δύο βασικές ενστάσεις, η πρώτη από όσους διατηρούν επιφυλάξεις σχετικά με την ιδιωτικότητα και τον έλεγχο, η δεύτερη από τους τραπεζίτες που φοβούνται διαρροές κεφαλαίων προς το εγγυημένο πορτοφολι της ΕΚΤ.
Όσον αφορά στην πρώτη ένσταση, αναρωτιούνται ορισμένοι πώς το «ψηφιακό ευρώ» έρχεται να λειτουργήσει ως εναλλακτική στα μετρητά όταν δεν προσφέρει ανωνυμία; Για να απαντήσει στην εύλογη αυτή ανησυχία, η ΕΚΤ εξετάζει να λανσάρει εκτός από την κανονική online εκδοχή και μία μορφή «ψηφιακού ευρώ» που θα κινείται όμως εκτός διαδικτύου και θα λειτουργεί - τεχνικά μιλώντας - με κάποιον άλλο τρόπο. Αυτό ίσως μεταφραστεί σε ένα υπο-πορτοφόλι για μικρά ποσά.
Σχετικά με τη δεύτερη ένσταση, μήπως δηλαδή καταθέτες τραβούν μεγάλα ποσά από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς - στους οποίους η ΕΚΤ εγγυάται τις πρώτες 100.000 σε περίπτωση τραπεζικής κατάρρευσης - για να τα βάζουν στο «ψηφιακό ευρώ» που θα είναι της ΕΚΤ και άρα δεν καταρρέει, υπάρχει προς το παρόν η σκέψη να μπει πλαφόν 3.000 ευρώ. Ένα ποσό που, όπως λένε, είναι αρκετό για άμεσες δαπάνες ή δαπάνες έκτακτης ανάγκης, αλλά μικρό για να προκαλέσει σωρρευτικά πρόβλημα στις υπάρχουσες ιδιωτικές τράπεζες.
Εάν το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο ανάψουν «πράσινο φως» για το «ψηφιακό ευρώ», υπάρχουν σκέψεις μήπως τον ερχόμενο Οκτώβριο κάνει την εμφάνισή του ως προτεινόμενη εφαρμογή στα κινητά μας τηλέφωνα.