Νέα προγράμματα απασχόλησης για χιλιάδες νέους προ των πυλών, ποια είναι τα νέα προγράμματα στέγασης που ετοιμάζονται.
Σχεδόν το 90% του προϋπολογισμού για το «Σπίτι μου» έχει εξαντληθεί, μαρτυρώντας αφενός το μεγάλο ενδιαφέρον των νέων για την απόκτηση κατοικίας με ευνοϊκούς όρους, αφετέρου ότι, παρά τις ενστάσεις όσων υποστήριζαν πως δεν υπάρχουν ακίνητα με τέτοια χαρακτηριστικά, οι ενδιαφερόμενοι τα εντόπισαν στην Αττική και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Ο διοικητής της ΔΥΠΑ, σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή του στο iefimerida, ανοίγει τα χαρτιά του όχι μόνο για τα νέα προγράμματα στέγασης που ετοιμάζονται, αλλά και για τα προγράμματα απασχόλησης-κατάρτισης που εστιάζουν στους νέους και στους μακροχρόνια ανέργους. Είναι ενδεικτικό ότι το ειδικό πρόγραμμα κατάρτισης για ψηφιακές και «πράσινες» δεξιότητες, που ξεκίνησε για να καλύψει 80.000 ανέργους, αισίως έχει «ανοίξει» σε 150.000!
Ένα ακόμα ενθαρρυντικό στοιχείο για τη στόχευση αυτών των προγραμμάτων είναι πως από τα έως τώρα στοιχεία προκύπτει ότι όσοι άνεργοι προσλαμβάνονται με ειδικά προγράμματα, σε ποσοστό τουλάχιστον 64% παραμένουν στη θέση τους έναν χρόνο μετά το τέλος της επιδότησης μισθού/εισφορών.
Το πρόγραμμα «Σπίτι Μου»
1. Να δούμε κατ' αρχάς το πρόγραμμα «Σπίτι μου». Επειδή μάλλον υπήρξε κάποια σύγχυση για το αν θα ανοίξει εκ νέου η πλατφόρμα, θα ήταν χρήσιμο να μας διευκρινίσετε πώς έχει ακριβώς η κατάσταση και σε ποια φάση είναι το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, καθώς το νομοσχέδιο ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο και οι αιτήσεις «άνοιξαν» στις 3 Απριλίου, δηλαδή σε διάστημα περίπου 3 μηνών.
Η ανταπόκριση των νέων στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης ήταν πραγματικά εντυπωσιακή, αφού οι αιτήσεις τον πρώτο μήνα έφτασαν τις 26.000, ενώ ο αρχικός προϋπολογισμός των 500 εκατ. ευρώ (375 εκατ. ευρώ της ΔΥΠΑ ΚΑΙ 125 εκατ. ευρώ των τραπεζών) εξαντλήθηκε στο τέλος Ιουνίου.
Η τεράστια ζήτηση αναδεικνύει τη μεγάλη ανάγκη των νέων για μια τέτοια δράση, αλλά και γενικότερα την ανάγκη της κοινωνίας για την επανεκκίνηση της στεγαστικής πολιτικής μετά από μια δεκαετία αδράνειας.
Για αυτό στο πρώτο νομοσχέδιό της η νέα κυβέρνηση διπλασίασε τον προϋπολογισμό του προγράμματος, από 500 εκατ. ευρώ στο 1 δισ. ευρώ, ώστε να καλύψει τη ζήτηση και να δώσει τη δυνατότητα σε χιλιάδες επιπλέον νέους και νέα ζευγάρια να αποκτήσουν την πρώτη τους κατοικία με άτοκο ή χαμηλότοκο δάνειο με πολύ ευνοϊκούς όρους.
Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος η πλατφόρμα των αιτήσεων παρέμενε ανοιχτή, αλλά για μια περίοδο 2-3 εβδομάδων που είχαν εξαντληθεί οι αρχικοί πόροι μέχρι την αύξηση του προϋπολογισμού, η μετατροπή των προεγκρίσεων σε εγκρίσεις μετά την εύρεση ακινήτου δεν προχωρούσε καθώς απαιτούσε δέσμευση του ποσού του δανείου. Αμέσως μετά την ψήφιση του διπλασιασμού των διαθέσιμων πόρων, οι μετατροπές έγιναν άμεσα για το σύνολο.
Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 39.583 αιτήσεις, εκ των οποίων 88% έχουν αξιολογηθεί (23.652 έχουν λάβει προέγκριση και 11.356 έχουν απορριφθεί), ενώ 8.286 έχουν λάβει έγκριση για δάνειο 105.812 μέσο όρο, δηλαδή έχει βρεθεί ακίνητο και προχωρά ο νομικός και τεχνικός έλεγχος, δεσμεύοντας συνολικά 888 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 89% του προϋπολογισμού.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το 56% των δανείων αφορά σε ζευγάρια νέων, το 88% αφορά σε νέους με εισοδήματα κάτω των 24.000 ευρώ, ενώ το 40% περίπου αφορά σε κατοικίες εκτός Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Δηλαδή, τα στοιχεία δείχνουν ότι η στόχευση του προγράμματος ήταν στη σωστή κατεύθυνση.
2. Επειδή είναι προφανές ότι με 10.000 δάνεια δεν μπορεί να λυθεί το μεγάλο πρόβλημα της στέγης για τους νέους, σκέφτεστε να διαθέσετε ένα νέο κονδύλι για το «Σπίτι μου»; Εναλλακτικά, θα μπορούσε να «τρέξει» ένα νέο αντίστοιχο πρόγραμμα, με διαφορετικά χαρακτηριστικά; Για παράδειγμα, να αφορά μόνο σε ηλικίες ως 30 ετών, με μικρότερη συμμετοχή των τραπεζών;
Όπως έχει ανακοινωθεί, η στεγαστική πολιτική περιλαμβάνει πολλά νέα και καινοτόμα εργαλεία, πέρα από τα «παραδοσιακά» προγράμματα, όπως η επιδότηση ενοικίου που παρέχει ο ΟΠΕΚΑ, αλλά και τα στεγαστικά δάνεια της ΔΥΠΑ.
Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο «Σπίτι μου» μάς έδωσε, πέρα από την αρμοδιότητα, εργαλεία όπως η κοινωνική αντιπαροχή, για την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου για εξασφάλιση ποιοτικής κατοικίας νέων με χαμηλό ενοίκιο, με προοπτική αγοράς (rent-to-own), αλλά και η δράση «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», μέσω της οποίας επιδοτείται η ανακαίνιση κενών ιδιωτικών κατοικιών, προκειμένου να διατεθούν στη συνέχεια για μίσθωση, ώστε να αυξηθεί η προσφορά στην αγορά στέγης.
Στο επόμενο διάστημα, το μεγάλο «στοίχημα» για τη ΔΥΠΑ αποτελεί η γρήγορη και αποτελεσματική αξιοποίηση ιδιόκτητων οικοπέδων εντός σχεδίου, κάποια από τα οποία έχουν και οικοδομική άδεια για την κατασκευή κατοικιών, ώστε να προχωρήσει η υλοποίηση της κοινωνικής αντιπαροχής, αλλά και η ολοκλήρωση της κατασκευής 120 εργατικών κατοικιών στα Γρεβενά και στα Γιαννιτσά, όπως και η διάθεση 100+ κενών και αδιάθετων ιδιόκτητων διαμερισμάτων σε ευάλωτους πολίτες και οικογένειες.
Και βέβαια, σε στενή συνεργασία με το νεοσύστατο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, θα προχωρήσουμε στον σχεδιασμό νέων δράσεων. Το σίγουρο είναι ότι ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό σχέδιο στεγαστικής πολιτικής για την αντιμετώπιση ενός σύνθετου προβλήματος απαιτεί σύνθεση διαφορετικών εργαλείων και όχι απλά μία μόνο προσέγγιση ή δράση.
Νέα προγράμματα απασχόλησης για χιλιάδες νέους προ των πυλών
3. Στο άλλο μεγάλο θέμα, της ανεργίας, είναι αυτή τη στιγμή «ανοικτά» κάποια προγράμματα για νέους και μακροχρόνια ανέργους. Τι προβλέπει ο σχεδιασμός για το 2024;
Με «οδηγό» τα προγράμματα απασχόλησης νέα γενιάς που κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ 135.000 προσλήψεων ανέργων τα τελευταία 3,5 χρόνια, υπερτριπλασιάζοντας τον ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, η ΔΥΠΑ συνεχίζει να επενδύει σε ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης που βοηθούν τους ανέργους να βρουν μια καλή, σταθερή δουλειά και τις επιχειρήσεις να βρουν το κατάλληλο προσωπικό.
Αυτή την περίοδο υλοποιούνται 7 προγράμματα επιδότησης της εργασίας με 26.000 διαθέσιμες θέσεις για όλες τις ηλικιακές ομάδες και για όλη την επικράτεια, με ποσοστά επιχορήγησης έως 100% μισθού και εισφορών και συνολική επιδότηση έως 17.000 ευρώ ανά θέση.
Ενδεικτικά, το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης για την πρόσληψη μακροχρόνια ανέργων 45 ετών και άνω καλύπτει έως το 80% του μισθού και των εισφορών για 18 μήνες, έως 13.709 ευρώ ανά νέα θέση εργασίας και οι διαθέσιμες θέσεις ανέρχονται στις 7.000, ενώ το πρόγραμμα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας του ΕΣΠΑ για νέους έως 29 ετών στις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας για 7 μήνες παρέχει επιδότηση 100% και οι διαθέσιμες θέσεις ανέρχονται στις 3.000.
Καλούμε όλες τις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν την επιχορήγηση που προσφέρουν οι δράσεις μας και η διαδικασία συμμετοχής είναι πολύ απλή. Οι επιχειρήσεις υποβάλλουν ηλεκτρονικά αίτηση μέσω gov.gr, οι εργασιακοί σύμβουλοι της ΔΥΠΑ υποδεικνύουν στην επιχείρηση υποψηφίους σύμφωνα με τα απαιτούμενα προσόντα της θέσης και κατόπιν η επιχείρηση επιλέγει μεταξύ των υποψηφίων και κάνει πρόσληψη.
Κοιτώντας μπροστά, από τον επόμενο μήνα ξεκινούν αι 4 νέες δράσεις κατάρτισης και απασχόλησης για 52.000 ανέργους, ώστε να αποκτήσουν δεξιότητες που έχει ανάγκη η αγορά εργασίας και να ενισχυθεί η απασχολησιμότητά τους.
Το πρόγραμμα κατάρτισης «νέας γενιάς» του Ταμείου Ανάκαμψης που ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο αποτελεί τη μεγαλύτερη δράση που έχει υλοποιηθεί ποτέ στη χώρα, στο πλαίσιο της εθνικής προσπάθειας απόκτησης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας (upskilling/reskilling), κυρίως σε ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες. Αρχικά αφορούσε σε 80.000 άνεργους, αλλά μετά τη μεγάλη ανταπόκριση επεκτάθηκε για 40.000 επιπλέον ανέργους.
Μετά την κάλυψη των θέσεων, η ΔΥΠΑ προχωράει στην επέκταση του προγράμματος, δίνοντας τη δυνατότητα σε επιπλέον 30.000 ανέργους να αποκτήσουν ή να αναβαθμίσουν τις επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητές τους, με σχετική πιστοποίηση. Όσοι ωφελούμενοι ολοκληρώσουν την κατάρτιση και επιτύχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων, θα λάβουν έως 1.000 ευρώ εκπαιδευτικό επίδομα, δηλαδή 5 ευρώ ανά ώρα κατάρτισης και ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης ανέρχεται σε 60.300.000€.
Με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, η ΔΥΠΑ προχωράει επίσης στην υλοποίηση μιας νέας δράσης που αφορά σε 15.000 ανέργους ηλικίας 25-45 ετών. Μετά την κατάρτισή τους θα ακολουθεί πρόγραμμα επιδοτούμενης 6μηνης απασχόλησης σε επιχειρήσεις, προκειμένου να εφαρμόσουν και να εξασκήσουν τις νέες δεξιότητες και γνώσεις τους, με τη ΔΥΠΑ να καλύπτει έως και το 100% του μισθού και των εισφορών για την πρόσληψη ανέργων. Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης ανέρχεται σε 88.700.000€.
Τέλος, θα υλοποιήσουμε νέα δράση για 5.000 ανέργους για την κάλυψη του μεγάλου αριθμού κενών θέσεων στον τομέα της παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, με συνολικό προϋπολογισμό 6 εκατ. ευρώ, και νέο πρόγραμμα στήριξης της νέας επιχειρηματικότητας με 14.800 ευρώ επιχορήγηση για 2.000 νέες επιχειρήσεις που έχουν δημιουργήσει πρώην άνεργοι ηλικίας 30-55 ετών στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, Δυτικής Μακεδονίας, Ιονίων Νήσων, Πελοποννήσου, Βορείου Αιγαίου, Κρήτης και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ.
4. Από τα στοιχεία που έχετε, τι προκύπτει για όσους εντάχθηκαν σε κάποιο πρόγραμμα επιδότησης απασχόλησης; Παρέμειναν στις θέσεις τους μετά τη λήξη των προγραμμάτων ή επέστρεψαν στη λίστα των ανέργων; Υπάρχουν κλαδικά στοιχεία που φανερώνουν ποιες επιχειρήσεις «κρατάνε» τους εργαζόμενους από προγράμματα απασχόλησης;
Για πρώτη φορά η ΔΥΠΑ προχώρησε στην αξιολόγηση των προγραμμάτων της, ώστε να διερευνήσει την εξέλιξη των ωφελουμένων στην αγορά εργασίας μετά το τέλος της επιδοτούμενης εργασίας, στο πλαίσιο της συστηματικής παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, με στόχο τη συνεχή βελτίωσή τους.
Η Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού της ΔΥΠΑ ανέλυσε συνδυαστικά στοιχεία από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της ΔΥΠΑ και από το Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για συνολικά 40.000 ωφελούμενους 11 διαφορετικών προγραμμάτων δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας της περιόδου Ιουνίου 2020 - Δεκεμβρίου 2021, αναζητώντας την ύπαρξη εργασιακής σχέσης (σε οποιονδήποτε εργοδότη) σε 3 χρονικά σημεία: 1 ημέρα, 6 μήνες και 12 μήνες μετά την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της συμμετοχής στο πρόγραμμα. Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων, το 74% των ωφελουμένων εργαζόταν 1 ημέρα μετά τη λήξη του προγράμματος, το 70% των ωφελουμένων εργαζόταν 6 μήνες μετά και το 64% των ωφελουμένων εργαζόταν 12 μήνες μετά.
Τα μηνύματα λοιπόν είναι θετικά, αλλά η αναλυτική έκθεση αποτελεσμάτων, που αναμένεται να δημοσιευθεί στο επόμενο διάστημα, θα μας δώσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, καθώς θα περιλαμβάνει ανάλυση χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων, ειδικοτήτων και κλάδων, αλλά και των ωφελουμένων, ώστε να αντλήσουμε κρίσιμα συμπεράσματα.
5. Συμμερίζεστε την άποψη ότι η ανεργία στην Ελλάδα έχει αποκτήσει δομικά χαρακτηριστικά κι ως εκ τούτου δύσκολα θα υποχωρήσει κάτω από το 10%;
Όχι βέβαια, αν το πίστευα θα έπρεπε να έχω παραιτηθεί. Σίγουρα η μείωση από το 11% στο 8% είναι πιο δύσκολη από την ισόποση μείωση από το 23% στο 20%, αλλά ο κυβερνητικός στόχος για μείωση της ανεργίας κάτω από 10% το 2025 και κάτω από 8% το 2027 με τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, είναι εφικτός και ρεαλιστικός, αρκεί να συνεχιστεί η κυβερνητική πολιτική που δίνει έμφαση στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στις μεταρρυθμίσεις, στις επενδύσεις, στις δεξιότητες και στην καινοτομία.
Η μείωση της ανεργίας κατά 38% σε τέσσερα χρόνια, από 17,8% τον Ιούλιο του 2019 σε 11,1% τον Ιούνιο 2023, δεν έτυχε αλλά πέτυχε, είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών και μάλιστα σε μια πρωτόγνωρη περίοδο λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.
Σε αυτή την προσπάθεια, η ΔΥΠΑ, ως επιχειρησιακός βραχίονας του κράτους για την καταπολέμηση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης, έχει κομβικό ρόλο και οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και κατάρτισης έχουν συνδράμει σημαντικά στη μείωση της ανεργίας.