Μέχρι τον ερχόμενο Απρίλιο θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με το πόσα από τα φετινά υπερέσοδα του ΦΠΑ αναγνωρίζονται από την Κομισιόν ως μόνιμου χαρακτήρα, προερχόμενα από τη φοροδιαφυγή.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το… κοντέρ συνεχίζει να γράφει. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, τα έσοδα του ΦΠΑ στο επτάμηνο ήταν αυξημένα κατά 1,123 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 7,7% σε σχέση με πέρσι.
Η τελευταία εκτίμηση του μακροοικονομικού σεναρίου τον Μάρτιο 2025 ήταν ρυθμός αύξησης 4,6% για το 2025 συνολικά και, καθώς δεν έχει ληφθεί κάποιο νέο μέτρο για την αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ, η αύξηση αυτή οφείλεται στο ότι αποδίδουν περισσότερο τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής και της μείωσης του «κενού» ΦΠΑ (διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS, MyData κ.λπ.).
Το «κενό» ΦΠΑ
Πρακτικά, μιλάμε για περίπου 1 δισ. ευρώ ακόμα από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, που προστίθεται στα σχεδόν 2 δισ. ευρώ του 2024, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις ότι, όσο ωριμάζουν τα ψηφιακά εργαλεία της ΑΑΔΕ, τόσο θα κλείνει το «κενό» ΦΠΑ, δηλαδή οι απώλειες εσόδων, και θα διευρύνονται τα δημοσιονομικά περιθώρια για φοροελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις μόνιμου χαρακτήρα.
Η τελευταία έκθεση της Κομισιόν έδειξε ότι το «κενό» ΦΠΑ στην Ελλάδα περιορίστηκε στο 13,7%, δηλαδή 11,7 μονάδες κάτω από τα επίπεδα του 2018. Πρακτικά, μιλάμε για απώλειες εσόδων γύρω στα 3 δισ. ευρώ, όταν το 2017 η «τρύπα» ξεπερνούσε τα 7 δισ. ευρώ. Αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτά τα στοιχεία αφορούν στο 2022, δηλαδή πριν ενεργοποιηθούν τα εργαλεία της ΑΑΔΕ, μάλλον επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις ότι το 2024 το «κενό» περιορίστηκε γύρω στο 10%, με την προοπτική να πιάσει τον μέσο όρο της Ευρώπης (γύρω στο 7%) στη διετία 2025-2026.
Στο τραπέζι νέα μέτρα φοροελαφρύνσεων
Το «πακέτο» των 1,7 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ και θα ενεργοποιηθεί την Πρωτοχρονιά είναι πολύ πιθανό να ενισχυθεί όταν θα «κλείσει» η ετήσια έκθεση προόδου του Μεσοπρόθεσμου, περί τα τέλη του ερχόμενου Απριλίου.
Αν και είναι ακόμα νωρίς να εκτιμηθεί η σύνθεση των νέων μέτρων, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Το αν αυτή η μείωση θα είναι μισή ή μία μονάδα θα εξαρτηθεί από το εύρος του «πακέτου» και από το πώς θα θελήσει το οικονομικό επιτελείο να το ανακατανείμει.
Για παράδειγμα, μια περαιτέρω μείωση των ενδιάμεσων συντελεστών της φορολογικής κλίμακας θα ήταν επιθυμητή, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, ενώ, αντιθέτως, μια μείωση των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων δεν θα έλυνε τα προβλήματα παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητάς τους.
Τα «αγκάθια»
Παρά τα χειροπιαστά αποτελέσματα από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες θεωρούν ότι υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν.
Ειδικότερα, κατά την Κομισιόν, η φοροδιαφυγή στον τομέα των καυσίμων παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ενώ πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν απώλεια εσόδων (από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης) ύψους έως και 500 εκατ. ευρώ ετησίως! Η ολοκλήρωση του νομικού πλαισίου για το «εργαλείο» παρακολούθησης της φορολογικής αρχής και η εγκατάσταση συσκευών εντοπισμού σε οχήματα μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και σε πλοία αναμένεται να συμβάλουν θετικά.
Επιπροσθέτως, η Ελλάδα θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την επιβολή του νομικού πλαισίου με την τροποποίηση των δικαστικών κωδίκων και την αύξηση της ικανότητας της τελωνειακής αρχής να διενεργεί φυσικούς ελέγχους. Πέραν τούτου, η υπό εξέλιξη οργανωτική μεταρρύθμιση της τελωνειακής διοίκησης για τη συγκέντρωση των ελέγχων, η οποία υποστηρίζεται από το Σχέδιο Ανάκαμψης, αναμένεται και προσδοκάται να ενισχύσει περαιτέρω τη φορολογική συμμόρφωση.