Η στρατηγική της ευρωπαϊκής βιομηχανίας το 2022 θα κριθεί σε πολλά μέτωπα, ενώ η πανδημία καλπάζει.
Το 2022 προμηνύεται μια ακόμη δύσκολη χρονιά για την Ευρώπη. Η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια είναι πολύ αρνητικοί παράγοντες για μια οικονομία. Η μετάλλαξη Όμικρον σαρώνει την ευρωπαϊκή ήπειρο με εκατοντάδες χιλιάδες κρούσματα καθημερινά, και η οικονομική δραστηριότητα συνεχίζει να δοκιμάζεται.
Σε αυτήν τη φάση, τα επιτελεία της ΕΕ εκφράζουν την ανησυχία τους για την οικονομία. Ένα νέο λοκντάουν, μια ένταση της ήδη υπάρχουσας αβεβαιότητας στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια αγορά σηματοδοτεί σοβαρούς κινδύνους για ένα νέο οικονομικό «σοκ».
Μπορεί τα επίπεδα ανάπτυξης στην ευρωζώνη να σημειώνουν βελτίωση, αλλά με μέτρο σύγκρισης το 2019 η κατάσταση παραμένει αρκετά δυσάρεστη.
Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας στην ΕΕ, η ιδέα μιας νέας βιομηχανικής στρατηγικής αποκτούσε υπόσταση με σταθερές διαβουλεύσεις του Ευρωκοινοβουλίου, της Κομισιόν και του Συμβουλίου. Τον Μάρτιο του 2020, στις αρχές της πανδημίας,
η Κομισιόν δημοσίευσε τη νέα βιομηχανική στρατηγική.
Διττή μετάβαση -Πράσινη και ψηφιακή βιομηχανία
Τον Οκτώβριο του 2020 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή οι ηγέτες των κρατών μελών, επιβεβαίωσε την ανάγκη να προωθηθεί η εφαρμογή της νέας στρατηγικής στην ευρωπαϊκή βιομηχανία. Έτσι, η Κομισιόν, τον Μάιο του 2021 επικαιροποίησε τη στρατηγική της με όρους πανδημίας.
Με στόχο την κλιματική ουδετερότητα και την ψηφιακή πρωτοπορία, η ευρωπαϊκή βιομηχανία πρέπει να ανοίξει δρόμο για την είσοδο της ΕΕ στη νέα εποχή με βιώσιμους όρους.
Ο σκόπελος της πανδημίας θα ξεπεραστεί μόνο με ένα βιώσιμο σχέδιο στην οικονομία. Αυτό ήταν το μήνυμα της Κομισιόν.
Η αξία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας
Η βιομηχανία, με τα στοιχεία του 2020, αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 20% της οικονομίας της ΕΕ, απασχολώντας περίπου 35 εκατομμύρια εργαζόμενους, τροφοδοτώντας εκατομμύρια θέσεις εργασίας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Αντιπροσωπεύει το 80% των εξαγωγών αγαθών. Η ΕΕ συνιστά επίσης κορυφαίο παγκόσμιο πάροχο και προορισμό άμεσων ξένων επενδύσεων.
Διδάγματα της πανδημίας
Η πανδημία προκάλεσε σοβαρότατα πλήγματα σε μια οικονομία που ήδη περνούσε σε φάση ύφεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανέδειξε σοβαρά στρατηγικά προβλήματα στην αγορά της ΕΕ και ειδικά στη βιομηχανία της.
Επέφερε περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών στα σύνορα. Οδήγησε σε μειωμένη διαθεσιμότητα βασικών προϊόντων εξαιτίας της διάρρηξης των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και προκάλεσε σοβαρή διαταραχή στη ζήτηση.
Το πρόβλημα της εξάρτησης σε στρατηγικούς τομείς -Κίνα
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που ανέδειξε η πανδημία ήταν ο βαθμός εξάρτησης της ευρωπαϊκής αγοράς από τρίτους.
Η βασική αλλαγή που καλείται να πραγματοποιήσει η ΕΕ αφορά στην εξάρτησή της από συγκεκριμένες πηγές. Η ανάγκη για διαφοροποιημένες εμπορικές σχέσεις είναι αδήριτη, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά όργανα. Μεγάλο μέρος των προϊόντων εισάγονται από την Κίνα και μάλιστα αφορά σε στρατηγικούς τομείς.
Σύμφωνα με σχετική έκθεση που κατήρτισε η Κομισιόν, η ΕΕ έχει σοβαρές εξαρτήσεις σε στρατηγικά προϊόντα. Πρώτες ύλες, όπως το Λίθιο και το Κοβάλτιο, μπαταρίες, ημιαγωγοί, ακόμα και φαρμακευτικά προϊόντα, απαραίτητα για την ανάκαμψη, την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση είναι συνδεδεμένα με συγκεκριμένες αγορές, κατά βάση με την Κίνα, γεγονός που εγείρει ζήτημα αυτονομίας και αυτάρκειας για την Ένωση.
Τι ζητούν οι ευρωβουλευτές
Από το 2022, σε πρώτο στάδιο, με όχημα το Ταμείο Ανάκαμψης και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης, το Ευρωκοινοβούλιο έχει καταλήξει ότι με επίκεντρο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να δοθούν τονωτικές ενέσεις στην οικονομική τους δραστηριότητα, με ιδιαίτερη στήριξη σε περίοδο έξαρσης της πανδημίας.
Στο δεύτερο όμως και κρισιμότερο στάδιο η βιομηχανική στρατηγική θα πρέπει να διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα στους εξής βασικούς άξονες:
- Αναζωογόνηση περιοχών που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα χρησιμοποιώντας το ταμείο δίκαιης μετάβασης, το οποίο αποτελεί μέρος του σχεδίου της ΕΕ για τη χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα
- Εστίαση στις κοινωνικές πτυχές της διαρθρωτικής αλλαγής
- Διασφάλιση της επένδυσης των επιδοτήσεων της ΕΕ σε περιβαλλοντικά βιώσιμες εταιρείες και ενίσχυση της βιώσιμης χρηματοδότησης σε εταιρείες που βρίσκονται σε διαδικασία απανθρακοποίησης
- Χρήση του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα για την προστασία των κατασκευαστών και των θέσεων εργασίας στην ΕΕ από τον αθέμιτο διεθνή ανταγωνισμό
- Ύπαρξη μιας φαρμακευτικής βιομηχανίας που βασίζεται στην έρευνα και κατάρτιση ενός σχέδιο για τον μετριασμό του κινδύνου έλλειψης φαρμάκων
- Αξιοποίηση της κυκλικής οικονομίας, δίνοντας προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας
- Χρήση αερίου ως δυνητικά πρωτοποριακή τεχνολογία με σκοπό την μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και το υδρογόνο
- Επένδυση στην τεχνητή νοημοσύνη και εφαρμογή μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ψηφιακής τεχνολογίας και δεδομένων, οικοδόμηση ενός καλύτερου συστήματος ψηφιακής φορολογίας και ανάπτυξη ευρωπαϊκών προτύπων για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο
- Περισσότερες επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη
- Αναθεώρηση των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ για τη διασφάλιση παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας