Τα επίσημα ποσοστά αύξησης των ενοικίων (9,9% κατά την ΕΛΣΤΑΤ), είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Όχι μόνο γιατί οι πραγματικές αυξήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες, αν κρίνει κανείς κι από το ότι τα δηλωθέντα ενοίκια στην εφορία είναι πολύ μικρότερα των πραγματικών, αλλά κυρίως γιατί τα χαρακτηριστικά των μισθωμένων κατοικιών απέχουν έτη φωτός από το ιδανικό.
Τι αναζητά το 31% των νοικοκυριών, που δεν έχει ιδιόκτητη κατοικία; Μάλλον τα αυτονόητα, αν σκεφτεί κανείς ότι σε πολλές περιοχές δεν αρκεί ούτε ένας μισθός για να καλυφθεί η μηνιαία δαπάνη του ενοικίου: ανακαινισμένα σπίτια που να μην μπάζουν από παντού, αυτονομία θέρμανσης και ει δυνατόν θέση στάθμευσης έτσι ώστε να μην μετατρέπεται σε... σαφάρι το πάρκινγκ για το αυτοκίνητο της οικογένειας. Καλύπτονται αυτές οι προδιαγραφές; Ούτε καν, ενώ όπου προσφέρονται αξιοπρεπή ακίνητα το ενοίκιο είναι “φαρμάκι”.
Ο επώδυνος συμβιβασμός
Μια ακόμα έρευνα αποτυπώνει την παραπάνω οδυνηρή πραγματικότητα. Τι ψάχνουν οι επίδοξοι μισθωτές κατοικίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Remax; Ας πάρουμε για παράδειγμα τις γειτονιές της Αττικής.
Οι περισσότεροι αναζητούν διαμερίσματα διαμπερή και φωτεινά σε ποσοστό 94%, σε ήσυχες περιοχές σε ποσοστό 62%, την ύπαρξη εξωτερικού χώρου ή θέας και χώρου στάθμευσης (56%). Η ανακαίνιση είναι ζητούμενο για το 82% των ενοικιαστών, ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στα κουφώματα, με το 69% να προτιμά κουφώματα αλουμινίου και το 25% νέας τεχνολογίας (PVC κ.λπ.). Στη θέρμανση, το 75% ζητά φυσικό αέριο, ενώ το ενδιαφέρον για Smart Home αυτοματισμούς παραμένει σχετικά περιορισμένο (19% επιθυμητό, 81% αδιάφορο). Η πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς παραμένει βασική προτεραιότητα για το 94% των ενοικιαστών.
Πού καταλήγουν, βλέποντας τα ζητούμενα ενοίκια; Σε έναν επώδυνο συμβιβασμό. Κατ’ αρχάς, σε όλη τη διάρκεια του 2025, το 53,7% των μισθώσεων αφορούσε κατοικίες έως 75 τ.μ., δηλαδή μάλλον μικρές. Σημειωτέον, πανελλαδικά, το 44,7% των μισθώσεων αφορά κατοικίες έως 50 τ.μ. Ο συμβιβασμός δεν περιορίζεται, όμως, στα τετραγωνικά και τον αριθμό των δωματίων. Η πλειονότητα των μισθώσεων (84,9%) αφορά κατοικίες άνω των 20 ετών, ενώ για νεόδμητα ακίνητα ηλικίας έως 5 ετών οι μισθώσεις ανέρχονται σε μόλις 4,3% επί του συνόλου, γεγονός που αντανακλά αφενός το απόθεμα παλαιότερων ακινήτων που υπάρχει στην κτηματαγορά, αφετέρου τις οικονομικές επιλογές των ενοικιαστών. Συμπέρασμα; Οι περισσότεροι “επιλέγουν” μικρά και παμπάλαια σπίτια, έτσι ώστε να αντέχει ο μηνιαίος τους προϋπολογισμός.
«Φούρνος» το καλοκαίρι και «ψυγείο» τον χειμώνα
Φυσικά, η “επιλογή” ενός παλιού και πολλές φορές όχι ανακαινισμένου σπιτιού έχει το αντίτιμο της. Μπορεί το ενοίκιο μιας τέτοιας κατοικίας να μοιάζει βατό, αλλά όταν στην εξίσωση μπει το πόσο ζεστό ή κρύο είναι το σπίτι μας το καλοκαίρι και τον χειμώνα, η εικόνα αλλάζει προς το χειρότερο.
Σύμφωνα με έρευνα της Greenpeace, η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο παλιά και ενεργειακά ευάλωτα αποθέματα κατοικιών στην Ευρώπη, με πάνω από το 50% των σπιτιών χτισμένα πριν το 1980, δηλαδή πριν από την εφαρμογή οποιασδήποτε υποχρέωσης θερμομόνωσης. Σήμερα, περίπου 3 εκατ. κατοικίες δεν έχουν καμία μόνωση, ενώ μόλις 86 χιλιάδες διαθέτουν ολοκληρωμένα συστήματα. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν προκαλεί έκπληξη ότι το 34% των νοικοκυριών δηλώνει πως δεν δροσίζεται επαρκώς το καλοκαίρι, ποσοστό που αγγίζει το 50% στα πιο ευάλωτα οικονομικά στρώματα.
Ενδεικτικές είναι οι μετρήσεις που έκανε η οργάνωση το καλοκαίρι που μας πέρασε. H έρευνα πεδίου ανέδειξε ότι σε αμόνωτες και ήπια ανακαινισμένες κατοικίες, ο μέσος όρος των θερμοκρασιών κατά τον καύσωνα του Ιουλίου ξεπέρασε τους 30°C, ενώ στα παθητικά σπίτια κυμάνθηκε στους 26–28°C. Τον Αύγουστο, παρότι δεν υπήρξε αντίστοιχο κύμα καύσωνα, οι θερμοκρασίες εντός των αμόνωτων και ήπια ανακαινισμένων σπιτιών παρέμειναν ψηλά, γύρω στους 29°C. Παράλληλα, καταγράφηκαν υψηλά επίπεδα υγρασίας, υπερβάσεις στα ανώτατα όρια συγκέντρωσης CO₂ και θόρυβοι σε αμόνωτα σπίτια άνω των ορίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.