Κι εκεί που φαινόταν ότι το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, η θετική έκπληξη από το ΑΕΠ άνοιξε διάδρομο 350 εκατ. Ευρώ για να περάσουν οι ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ.
Επί μήνες η ειδική Ομάδα Εργασίας επεξεργαζόταν σενάρια, προκειμένου να «κουμπώσουν» οι αυξημένες αντικειμενικές αξίες με τον ΕΝΦΙΑ, όχι μόνο χωρίς να προκύψουν επιβαρύνσεις για τη μεγάλη μάζα των φορολογούμενων, αλλά με στόχο να προκύψουν και μειώσεις. Ο εξίσωση έγινε ακόμα πιο δύσκολη με τη δέσμευση απέναντι στους Θεσμούς ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερο- άρα θα έπρεπε να γίνουν εσωτερικές ανακατατάξεις στην κατανομή του φόρου- ενώ το θερμόμετρο «κοκκίνισε» όταν «κλείδωσε» η κατάργηση του Συμπληρωματικού Φόρου με τη σημερινή του μορφή.
Πώς ξεπεράστηκαν οι δυσκολίες
Ενδεικτικό των δυσκολιών είναι ότι ο αρχικός σχεδιασμός για ανακοινώσεις τον περασμένο Νοέμβριο, μαζί με την κατάθεση του Προϋπολογισμού, δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί, ενώ ακόμα και πριν από καμιά δεκαριά ημέρες δεν υπήρχε φως για ελαφρύνσεις ευρείας κλίμακας, πέρα από τα 70 εκατ. Ευρώ που ενσωμάτωσε τελικά ο Προϋπολογισμός. Τι άλλαξε στο μεσοδιάστημα; Η επιβεβαίωση της... απογείωσης του ΑΕΠ, που έδωσε «αέρα» και στο 2022, δημιουργώντας έτσι δημοσιονομικό χώρο για ελαφρύνσεις χωρίς να επηρεάζεται ο αρχικός στόχος για περιορισμό του πρωτογενούς ελλείμματος στο 1,4%.
Μείωση φόρου ως και 30% βάσει των συντελεστών
Εν αναμονή του νομοσχεδίου και των λεπτομερειών της νέας δομής του πολυσυζητημένου φόρου σε περίπου δύο εβδομάδες, από την παρουσίαση που έκανε το οικονομικό επιτελείο επιβεβαιώθηκαν οι πληροφορίες για ριζικό λίφτινγκ σε κλιμάκια και συντελεστές του φόρου. Είναι ενδεικτικό ότι στις περιοχές με χαμηλές και μεσαίες Τιμές Ζώνης δεν μειώθηκαν απλώς οι συντελεστές, αλλά «έσπασαν» τα κλιμάκια, με αποτέλεσμα ακίνητα ως 100.000 ευρώ να έχουν μείωση του φόρου κατά 30%, με άμεσα ωφελημένους πάνω από 730.000 φορολογούμενους.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ο συντελεστής του βασικού φόρου κτισμάτων για τιμή ζώνης από 1.051 έως 1.500 ευρώ/τ.μ. διαμορφώνεται σε 2,80 ευρώ/τ.μ. αντί 3,70 που ισχύει σήμερα, δηλαδή μείωση 27%. Πολλές περιοχές της Δυτικής Αττικής και πόλεις στην Περιφέρεια καλύπτονται από αυτήν την αλλαγή. Επίσης, για τιμή ζώνης από 1.501 έως 2.500 ευρώ ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 3,70 ευρώ/τ.μ., ενώ με το ισχύον καθεστώς για τιμή ζώνης από 1.501 έως 2.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 4,5 ευρώ/τ.μ. και από 2.001 έως 2.500 είναι 6. Αυτή η παρέμβαση καλύπτει μεγάλο όγκο αστικών ζωνών στα Βόρεια και Νότια Προάστια και είναι ενδεικτικό ότι περίπου 400.000 φορολογούμενοι με ακίνητα αξίας ως 150.000 ευρώ θα έχουν μείωση φόρου 25%.
Ποιοι θα βάλουν... βαθιά το χέρι στην τσέπη
Από την άλλη, περίπου 185.000 φορολογούμενοι θα χρειαστεί να βάλουν πολύ πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, καθώς πρόκειται κατά κύριο λόγο για ιδιοκτήτες ακινήτων σε περιοχές- «φιλέτα» που εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα, πληρώνοντας τον πραγματικό φόρο που τους αναλογεί αντί των... ψιχίων που πλήρωναν ως τώρα. Παραθαλάσσιες ζώνες σε πλούσια Κυκλαδονήσια είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση.
Η ενσωμάτωση του Συμπληρωματικού Φόρου στο βασικό φόρου του ΕΝΦΙΑ ήταν, επίσης, μια πρόκληση, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι τα έσοδα από τα τα φυσικά πρόσωπα ανέρχονταν σε περίπου 368 εκ ευρώ κι από τις επιχειρήσεις άλλα 278 εκ ευρώ. Ο κύβος ερρίφθη και η κατάργηση του πρόσθετου φόρου επί της συνολικής ακίνητης περιουσίας- γιατί αυτό είναι ο Συμπληρωματικός Φόρος- είναι γεγονός. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι οι «έχοντες» θα αντιμετωπιστούν όπως οι υπόλοιποι φορολογούμενοι.
Τι αλλαγές έγιναν
Ως τώρα, ο Συμπληρωματικός Φόρος επιβαλλόταν επί συνολικής περιουσίας άνω των 250.000 ευρώ, με ειδική κλίμακα. Πλέον, το κάθε ακίνητο θα αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και μόνο εφόσον η αξία του συγκεκριμένου ακινήτου ξεπερνά τις 400.000 ευρώ θα εφαρμόζεται πρόσθετος φόρος με ειδική κλίμακα. Προκειμένου, δε, να αποφευχθούν αδικίες και στρεβλώσεις για περιπτώσεις που υπάρχει συγκυριότητα ή άλλα εμπράγματα δικαιώματα διαφορετικών φορολογούμενων επί του ίδιου ακινήτου, μπαίνει και δεύτερη ασφαλιστική δικλείδα. Για να ενεργοποιείται αυτή η προσαύξηση φόρου, δεν αρκεί το ακίνητο να ξεπερνά τις 400.000 ευρώ, αλλά θα πρέπει και ο φορολούμενος να έχει περιουσία άνω των 300.000 ευρώ.
Από την κατάργηση του Συμπληρωματικού Φόρου εξαιρούνται οι επιχειρήσεις, αν και υπήρχαν σενάρια για ολική εξάλειψη του φόρου. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι τα νομικά πρόσωπα θα συνεχίσουν να επιβαρύνονται με διπλό φόρο επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας τους. Ένα ακόμα στοιχείο, που διαφοροποιεί τα νομικά από τα φυσικά πρόσωπα είναι οι Συντελεστές Εμπορικότητας. Αν και υπήρχαν εισηγήσεις από παράγοντες της αγοράς για εξορθολογισμό αυτών των Συντελεστών, που απηχούν άλλες εποχές, πολύ πιο ανθηρές, σε αυτήν τη φάση δεν θα υπάρξουν αλλαγές.
Παραδείγματα του νέου ΕΝΦΙΑ
Διαμέρισμα στη Νέα Σμύρνη, 1ου ορόφου, 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης, 1.200 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 310,80 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 235,20 ευρώ, μειωμένος κατά 24,32%.
Διαμέρισμα στην Πετρούπολη, 1ου ορόφου, 220 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.150 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 279,92 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 198,45 ευρώ, μειωμένος κατά 29,05%.
Διαμέρισμα στο Λαύριο, 1ου ορόφου, 110 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.100 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 341,88 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης ανέρχεται στα 1.300 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 258,72 ευρώ, μειωμένος κατά 24,32%.
Διαμέρισμα στον Πλατύ Γιαλό της Μυκόνου, 1ου ορόφου, 200 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 2.500 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.828 ευρώ. Το 2022, με την τιμή ζώνης να διαμορφώνεται στα 3.250 ευρώ, ο φόρος που αναλογεί είναι 2.424 ευρώ, αυξημένος κατά 32,60%.
Διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή, 1ου ορόφου, 300 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης, 1.250 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.217,40 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 1.027 ευρώ, μειωμένος κατά 15,64%.
Διαμέρισμα στη Σαντορίνη, 1ου ορόφου, 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.950 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.744 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης ανέρχεται στα 5.050 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 1.991,75 ευρώ, αυξημένος κατά 14,21%.
Διαμέρισμα στη Μύκονο, 1ου ορόφου, 250 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.900 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 10.206 ευρώ. Το 2022, με την τιμή ζώνης να διαμορφώνεται στα 5.900 ευρώ, θα πληρώσει φόρο 11.891,24 ευρώ, αυξημένος κατά 16,51%.