Πάλι ανάποδα κινούνται στις Βρυξέλλες, καθώς αντί να αντιμετωπίσουν την παγιωμένη πραγματικότητα των υψηλότερων τιμών ενέργειας σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα, ετοιμάζονται να βάλουν «μαχαίρι» στα μέτρα στήριξης.
Από τη χθεσινή παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγινε σαφές ότι στις Βρυξέλλες- και όχι μόνο- θεωρούν ότι κλείνει η περίοδος κρίσης που άνοιξε με τον κορωνοϊό και συνεχίστηκε με την εκτίναξη του κόστους των πρώτων υλών και της ενέργειας. Και ακριβώς με αυτό το σκεπτικό, λειτουργώντας ως... βοσκός, προσπαθούν να βάλουν τα κράτη- μέλη στο... μαντρί, δηλαδή στους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, όπως εν πάση περιπτώσει αυτοί διαμορφωθούν, όταν τα βρουν οι Βόρειοι με τους Νότιους. Μέχρι να συμβεί αυτό, η Κομισιόν θα δώσει κατευθύνσεις και για τα μέτρα στήριξης, που υιοθετήθηκαν ως αντίβαρο στο ενεργειακό κόστος.
Οι ενεργειακές τιμές δεν θα επανέλθουν στα επίπεδα του 2020
Το οξύμωρο είναι ότι την ώρα που οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες ετοιμάζονται να δώσουν οδηγίες δημοσιονομικού συμμαζέματος, παραδέχονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ότι αφενός οι αβεβαιότητες παραμένουν αφετέρου δεν πρόκειται να επανέλθουν οι ενεργειακές τιμές στα επίπεδα του 2020. Το ερώτημα που μένει να αιωρείται είναι αν αυτό σημαίνει ότι οι τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες- και όχι μόνο- ζητούν από τους πολίτες να σφίξουν το ζωνάρι για την επόμενη δεκαετία, οπότε υποτίθεται πως η “πράσινη” μετάβαση θα έχει καταστήσει φτηνή την ηλεκτρική ενέργεια.
«Εάν οι τιμές χονδρικής παραμένουν σταθερές και το χαμηλότερο κόστος ενέργειας περνάει στις τιμές λιανικής πώλησης όπως προβλέπεται σήμερα, τα μέτρα κυβερνητικής υποστήριξης θα πρέπει να “σβήσουν” περαιτέρω το 2024 και η σχετική εξοικονόμηση θα πρέπει να συμβάλλει στη μείωση των ελλειμμάτων», είναι η πρώτη οδηγία της Κομισιόν, ωστόσο αυτό που αποφεύγει να θίξει είναι ότι αυτή η σταθεροποίηση των χονδρικών τιμών γίνεται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από αυτά του 2020, άρα αν δεν υπάρχει “μαξιλάρι” επιδοτήσεων ή άλλων μέτρων στήριξης, η επιβάρυνση των καταναλωτών θα είναι σημαντική.
Η χονδρική τιμή στην Ελλάδα το 2020 κυμάνθηκε από τα 28,50 ως τα 58,93 ευρώ. Το 2021, καταγράφηκε άνοδος μήνα με το μήνα ως τα 235,80 ευρώ το Δεκέμβριο και το 2022 βιώσαμε το μεγάλο σοκ με τις τιμές να φτάνουν ως τα 436,53 ευρώ. Από την αρχή του 2023, η υποχώρηση της τιμής του φυσικού αερίου ακόμα και κάτω από τα 50 ευρώ, βοήθησε έτσι ώστε η μέση χονδρική τιμή του ρεύματος να διαμορφώνεται στα 170,42 ευρώ. Σε σχέση με την τρέλα του περασμένου 12μήνου η κατάσταση είναι σαφώς καλλίτερη, αλλά οποιαδήποτε σύγκριση με τα δεδομένα του 2020 προκαλεί σύγκρυο.
Κομισιόν: Τα μέτρα στήριξης πρέπει να «μαζευτούν»
Παρά ταύτα, οι τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες- και όχι μόνο- επιμένουν ότι τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να “μαζευτούν”, αφού έχουν μεγάλο κόστος για τους Προϋπολογισμούς. Ακόμα κι αν κάποιος έμπαινε στη λογική τους, δεν θα μπορούσε να μην αναρωτηθεί: και γιατί να εξαντληθούν οι τεχνοκρατικές εισηγήσεις στο συμμάζεμα των μέτρων στήριξης και να μην αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στη ρίζα του, αποσυνδέοντας την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από αυτήν του φυσικού αερίου; Η απροθυμία των Βόρειων να αποδεχθούν αυτήν την επιλογή, δείχνει ότι προτάσσουν την εύκολη λύση, δηλαδή το “στρίμωγμα” νοικοκυριών- επιχειρήσεων, με βασικό επιχείρημα ότι τα κράτη- μέλη θα πρέπει να μπουν στη λογική της εξοικονόμησης ενέργειας.
Τιμές ενέργειας
Και τι θα γίνει αν οι τιμές της ενέργειας ξαναπάρουν την ανηφόρα, όπως εκτιμούν ουκ ολίγοι αναλυτές, όταν η Ευρώπη θα πρέπει να ξαναγεμίσουν τις αποθήκες τους; Κι εδώ η Κομισιόν εμφανίζεται να προκρίνει την εύκολη λύση: “τα μέτρα θα πρέπει να προστατεύουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Μια τέτοια κίνηση θα μείωνε το δημοσιονομικό κόστος, θα ενθαρρύνει την εξοικονόμηση ενέργειας και θα επιτρέψει στην οικονομία να προσαρμοστεί με βαθμιαία και βιώσιμο τρόπο σε περιορισμένο χρονικό διάστημα”.
Στα καθ’ ημάς, μια τέτοια προσέγγιση συνεπάγεται κατάργηση του Μηχανισμού Επιδότησης και απευθείας ενισχύσεις μόνο στα νοικοκυριά με πολύ χαμηλό εισόδημα ή αναδιάρθρωση του Μηχανισμού έτσι ώστε να επιδοτεί είτε πολύ χαμηλές καταναλώσεις είτε νοικοκυριά με πολύ χαμηλό εισόδημα. Η κυβέρνηση επ’ αυτού έχει δεσμευθεί ότι οι επιδοτήσεις θα συνεχιστούν όσο η τιμή της κιλοβατώρας ξεπερνά τα 16- 17 λεπτά. Το ερώτημα θα επαναδιατυπωθεί όταν το Μάιο η Κομισιόν δώσει συγκεκριμένες κατευθύνσεις ανά χώρα, με βάση τα Προγράμματα Σταθερότητας που θα υποβληθούν τον Απρίλιο...