Τα γεγονότα που ξεκίνησαν να εκτυλίσσονται τον περασμένο Φεβρουάριο ανέτρεψαν τις ζωές όλων μας.
Ο κορωνοϊός οδήγησε σε καραντίνες και lockdown, εξελίξεις οι οποίες μόλις πριν από λίγους μήνες, φάνταζαν βγαλμένες από ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά και σε μια οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τις Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ύφεση φέτος στην ΕΕ θα αγγίξει το 7,5% ενώ ευάλωτες χώρες όπως η Ελλάδα θα πληγούν ακόμα περισσότερο.
Πολλοί στην αρχή της κρίσης έσπευσαν να κατηγορήσουν την Ευρώπη για ατολμία, αναποφασιστικότητα, ακόμα και ανεπάρκεια . Όμως, όπως και σε κάθε κρίση, έκαναν λάθος. Η Ευρώπη ανασυντάχτηκε άμεσα και, στις πρωτοφανείς αυτές συνθήκες όπου τίθενται υπό αμφισβήτηση πράγματα που θεωρούμε δεδομένα όπως η ενιαία αγορά και η ελεύθερη κυκλοφορία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις και έδωσε λύσεις.
Το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός
Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση βρίσκεται μπροστά μας. Βλέπουμε τις οικονομικές, δημοσιονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά σε κάποια οι επιπτώσεις αυτές είναι πιο βαθιές. Επομένως, όπως σημείωσε εμφατικά η Πρόεδρος Von der Leyen, βρισκόμαστε για ακόμα μία φορά αντιμέτωποι με τις ίδιες δύο επιλογές: είτε θα προχωρήσουμε μόνοι, αφήνοντας πίσω χώρες, περιφέρειες και ανθρώπους, είτε θα πορευθούμε όλοι μαζί. Είτε θα δεχτούμε μια διαιρεμένη Ένωση, των εχόντων και των μη εχόντων, είτε θα κάνουμε μαζί το βήμα προς τα εμπρός.
Όπως και στις προηγούμενες κρίσεις που η Ευρώπη δοκιμάστηκε, έτσι και τώρα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η απάντηση είναι μια και δεδομένη: προχωράμε μπροστά όλοι μαζί. Και δε μένουμε στα λόγια: την προηγούμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε το μεγάλο βήμα προς τα εμπρός και χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της παρουσίασε μια τολμηρή αλλά ρεαλιστική πρόταση για ένα πακέτο ύψους άνω του 1,8 τρις ευρώ – 1,1 τρις ο αναθεωρημένος προϋπολογισμός της Ένωσης για τα επόμενα επτά χρόνια και 750 δις ευρώ το NextGenerationEU, ένα νέο ταμείο ανάκαμψης το οποίο θα διαθέσει 500 δις ευρώ σε επιδοτήσεις και 250 δις σε δάνεια. Αν συμπεριλάβουμε και τα τρία δίχτυα ασφαλείας των 540 δισ. ευρώ (μεταξύ των οποίων και το SURE) τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μιλάμε για ένα συνολικό ποσό 2,4 τρις ευρώ- πραγματικά πρωτοφανές αλλά και απολύτως αναγκαίο ώστε να μπορέσουμε να ανακάμψουμε ουσιαστικά από την κρίση αυτή.
Ένα επιπρόσθετο ΕΣΠΑ
Η αλληλεγγύη είναι μια έννοια συνυφασμένη με την Ευρώπη, και η πρόταση της Επιτροπής έχει την αλληλεγγύη στον πυρήνα της καθώς για πρώτη φορά την μπαίνει στο τραπέζι επισήμως η ανάληψη βαρών από κοινού από τους εταίρους ώστε να βοηθηθούν αυτοί που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Πρακτικά για την Ελλάδα, μια από τις πλέον ωφελημένες χώρες από την πρόταση, αυτό σημαίνει ένα επιπρόσθετο πακέτο ΕΣΠΑ για την επόμενη επταετία: εκτός από τα κονδύλια που η χώρα θα πάρει ούτως ή άλλως από τον πολυετή προϋπολογισμό (δηλαδή το «κανονικό» ΕΣΠΑ, όπως πήραμε και την περίοδο 2014-2020), θα πάρει επιπροσθέτως περίπου 32 ευρώ από το νέο ταμείο ανάκαμψης Next Generation EU , με τα 22-23 δις να είναι επιδοτήσεις!
Πρόκειται πραγματικά για εντυπωσιακά νούμερα τα οποία αποτελούν μια πρόκληση και μια ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη. Φυσικά κάθε κράτος μέλος, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του, θα καταρτήσει ένα σχέδιο για το πώς θα απορροφήσει και σε ποία προγράμματα θα διαθέσει τα κονδύλια αυτά. Αλλά σε κάθε περίπτωση, κοινή συνισταμένη είναι πως το Next Generation EU (όπως και ο πολυετής προϋπολογισμός) θα υποστηρίξει δράσεις οι οποίες θα συνδέονται με τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ευρώπης για το μέλλον, όπως είναι η πράσινη οικονομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Με την πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φιλοδοξεί όχι απλά να στηρίξει, αλλά και να «συντονίσει» την ευρωπαϊκή οικονομία με το βλέμμα προς το αύριο. Οι επιχορηγήσεις αυτές αποτελούν την κοινή επένδυση στο μέλλον μας και πλέον είναι στο χέρι των 27 να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία.
*Ο Γιώργος Μαρκοπουλιώτης είναι ο Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.