Σε ένα νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, η ιστορία μιας οικογένειας αποκαλύπτει την αθέατη καθημερινότητα όσων ζουν με την αβεβαιότητα του ρεύματος – και πώς η ηλεκτρική διασύνδεση μπορεί να γίνει η πιο σημαντική επένδυση σε ανθρώπινες ζωές.
Μια ιστορία που αξίζει να μοιραστούμε...
Η Δανάη είναι έξι ετών. Γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό στη Λέσβο, με μια σπάνια νευρολογική πάθηση που απαιτεί συνεχή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος για τη λειτουργία ειδικών ιατρικών συσκευών στο σπίτι της. Οι γονείς της, η Ελένη και ο Ανδρέας, ζουν με την καθημερινή αγωνία του τι θα γίνει στην επόμενη διακοπή ρεύματος: «Το οξύμετρο, ο αναπνευστήρας και ο εξοπλισμός υποστήριξης που έχουμε για τις κρίσεις – όλα εξαρτώνται από τη σταθερότητα του ρεύματος», εξηγεί η μητέρα. «Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι κάθε διακοπή ηλεκτροδότησης είναι και μια απειλή για τη ζωή του παιδιού μας».
Η σχεδόν αόρατη καθημερινότητα των νησιών
Για τους κατοίκους των νησιών του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, οι διακοπές ρεύματος δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι μέρος μιας παγιωμένης πραγματικότητας που δυσχεραίνει τις συνθήκες διαβίωσης, επηρεάζει κρίσιμες υποδομές, από τα σχολεία μέχρι τα νοσοκομεία, και εντείνει το αίσθημα απομόνωσης.
Σήμερα η ηλεκτροδότηση των νησιών αυτών βασίζεται σε τοπικούς θερμικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι λειτουργούν με πετρέλαιο. Αν και εξασφαλίζουν την παροχή ρεύματος, παρουσιάζουν αυξημένο κόστος λειτουργίας, έχουν περιορισμένη ευελιξία και δεν επιτρέπουν πάντα την ενσωμάτωση πράσινης ενέργειας. Αυτό το ενεργειακό πλαίσιο καθιστά δύσκολη τη διατήρηση σταθερότητας σε συνθήκες αιχμής ή κακοκαιρίας, ειδικά για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Μπορεί ένα καλώδιο να αποδειχθεί ευεργετικό και να δημιουργήσει ένα νέο μέλλον; Κι όμως, μπορεί!
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), το μεγάλο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα φιλοδοξεί να δώσει νέα πνοή σε αυτές τις περιοχές. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες επενδύσεις εθνικής σημασίας, με αναμενόμενο κόστος 2,34 δισ. ευρώ και χρονικό ορίζοντα υλοποίησης ως το 2030. Με τη διασύνδεση, πολλά νησιά από τη Λήμνο μέχρι την Κάρπαθο θα αποκτήσουν αξιόπιστη, συνεχή και πιο καθαρή ηλεκτροδότηση, κάτι που για οικογένειες όπως αυτή της Δανάης, σημαίνει ασφάλεια ζωής.
«Η ζωή μας εξαρτάται από την ασφάλεια του ρεύματος»
Η Ελένη θυμάται μια χειμωνιάτικη νύχτα που, εν μέσω ισχυρής κακοκαιρίας, το ρεύμα κόπηκε για περισσότερες από τέσσερις ώρες. «Δεν μπορούσαμε να ενεργοποιήσουμε το μηχάνημα υποστήριξης. Την τυλίξαμε με κουβέρτες, κρατούσαμε το χέρι της και προσευχόμασταν να μη χρειαστεί μεταφορά. Ήμασταν αποκομμένοι από τα πάντα».
Η σταθερότητα που προσφέρει η διασύνδεση δεν είναι απλώς τεχνικό δεδομένο – είναι ζήτημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Οικονομία, περιβάλλον και ενεργειακή ισότητα
Πέρα από την ανθρώπινη διάσταση, το έργο προσφέρει ευρύτερα οφέλη για τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων. Σε οικονομικό επίπεδο, η μείωση του κόστους παραγωγής ενέργειας θα ελαφρύνει σημαντικά τους λογαριασμούς των νοικοκυριών όλης της χώρας και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα τοπικών επιχειρήσεων, με όφελος που υπολογίζεται αθροιστικά σε έως και 12 δισ. ευρώ σε βάθος 25ετίας.
Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, η σταδιακή απόσυρση των πετρελαϊκών μονάδων θα μειώσει τις εκπομπές CO₂ και θα ανοίξει τον δρόμο για την πλήρη αξιοποίηση των ΑΠΕ.
Σε γεωστρατηγικό επίπεδο, η ενεργειακή ενσωμάτωση των απομακρυσμένων περιοχών ενισχύει την εθνική ενότητα και την ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος.
Η ταυτότητα των δύο κρίσιμων έργων
Από την Κόρινθο ως την Κω πρόκειται για την πρώτη διασύνδεση των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα και τη δεύτερη υποθαλάσσια HVDC διασύνδεση στην Ελλάδα (μετά την Κρήτη-Αττική). Αξίζει να σημειωθεί πως μέσω αυτής της διασύνδεσης, θα ενταχθούν στη συνέχεια στο ηπειρωτικό δίκτυο τα αυτόνομα ηλεκτρικά συστήματα έξι νησιών: Ρόδος, Κάρπαθος, Κάλυμνος, Σύμη, Πάτμος και Αρκιοί.
Από την άλλη πλευρά, η διασύνδεση των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος και Σκύρος) θα υλοποιηθεί με καλώδια εναλλασσόμενου ρεύματος (AC) υψηλής τάσης 150kV. Τα έργα αναμένεται να συγχρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών της ΕΕ, ενώ οι σχετικοί διαγωνισμοί είναι ήδη σε εξέλιξη. Η ολοκλήρωση αναμένεται έως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας.
Πρότυπα ίσων ευκαιριών
Η Δανάη χαμογελάει όταν ανάβει το αγαπημένο της νυχτερινό φωτάκι. Ίσως για άλλους να είναι μια ασήμαντη στιγμή. Για εκείνη και την οικογένειά της, είναι η σιγουριά ότι, ακόμη και τη νύχτα, το φως θα μείνει ανοιχτό.