Υπό άλλες συνθήκες, σήμερα θα ήταν ημέρα πανηγυρισμών, με την ανακοίνωση διψήφιου ποσοστού αύξησης του ΑΕΠ να σηματοδοτεί την επιστροφή- έστω σταδιακή- στην κανονικότητα.
Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν ότι οι μακροοικονομικοί δείκτες, όσο ανθηροί κι αν είναι, δεν κάνουν «γκελ» στους πολίτες όταν αυτοί βρίσκονται αντιμέτωποι με μια ακόμα επιβάρυνση του οικογενειακού τους προϋπολογισμού.
Στις 12 το μεσημέρι η ΕΛΣΤΑΤ θα δημοσιοποιήσει τα προσωρινά στοιχεία για το ΑΕΠ του β’ 3μήνου, με τις πληροφορίες να συγκλίνουν ότι σε σύγκριση με πέρσι προκύπτει διψήφια αύξηση, ενώ δυναμική είναι η ανάκαμψη και σε σχέση με το α’ 3μηνο του 2021. Τα στοιχεία δεν πέφτουν ως κεραυνός εν αιθρία, καθώς καθ’ όλη τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών οι πρόδρομοι δείκτες «φωτογράφιζαν» αυτήν την τάση ομαλοποίησης της κατάστασης στην αγορά. Με αυτό το δεδομένο, «κλειδώνει» και η αναθεώρηση των προβλέψεων για τους φετινούς ρυθμούς ανάπτυξης στο 4% ή και λίγο παραπάνω.
Λιανικό εμπόριο
Ενδεικτικό είναι ότι ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου το β’ 3μηνο ήταν υψηλότερος κατά 5,4% σε σύγκριση με το δ’ 3μηνο του 2019, δηλαδή ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα. Σύμφωνα με την επεξεργασία των οικονομολόγων της Eurobank, oι κατηγορίες καταστημάτων που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα ήταν τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super markets, 9,3%), τα τρόφιμα ποτά και καπνός (4,5%), τα φαρμακευτικά και καλλυντικά (35,5%), τα έπιπλα ηλεκτρικά είδη και οικιακός εξοπλισμός (17,2%) και τα βιβλία, χαρτικά και λοιπά είδη (14,9%). Bάσει των παραπάνω στοιχείων αποδεικνύεται ότι η συμπιεσμένη ζήτηση στην οικονομία έχει εκτονωθεί σε έναν βαθμό (π.χ. οι πωλήσεις στην ένδυση και υπόδηση υπολείπονται κατά 4,8% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα). Συνεπώς, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα εφαρμοστούν εκ νέου ισχυρά περιοριστικά μέτρα στο άμεσο μέλλον, η περαιτέρω ενίσχυση του όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο θα κριθεί από την πορεία των εισοδημάτων. Και κάπου εδώ αναδεικνύεται η μάχη της καθημερινότητας.
Η μάχη της καθημερινότητας σκιάζει την ανάκαμψη της οικονομίας
Η αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης από τις αρχές του χρόνου, σε συνδυασμό με τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και τις μειωμένες κρατήσεις φόρου από πέρσι κιόλας, όταν άλλαξε η φορολογική κλίμακα, αναμφίβολα ενίσχυσαν το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων, ενώ στην ίδια λογική ήταν και η μείωση του περσινού ΕΝΦΙΑ κατά 22% μεσοσταθμικά. Από την άλλη, το τίμημα για τη διάσωση των θέσεων εργασίας απέναντι στο σοκ της πανδημίας, ήταν υψηλό, καθώς χιλιάδες εργαζόμενοι τέθηκαν σε αναστολή σύμβασης και άλλοι μπήκαν σε καθεστώς μερικής απασχόλησης, με αποτέλεσμα τη συμπίεση των εισοδημάτων τους. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας το 2020 μειώθηκαν κατά 2,1%, ενώ κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα κατακρημνίστηκε μετά το 2010 λόγω της οικονομικής κρίσης.
Με αυτά τα δεδομένα, το κύμα ανατιμήσεων απειλεί να «ρουφήξει» τα οφέλη των έως τώρα παρεμβάσεων για την ενίσχυση των εισοδημάτων, ενώ ειδικά όσον αφορά στα νοικοκυριά που κινούνται στη χαμηλότερη εισοδηματική βαθμίδα, το πλήγμα θα είναι βαρύτερο, καθώς οι αυξήσεις θα «χτυπήσουν» αγαθά και υπηρεσίες που δεν είναι ελαστικές: τρόφιμα, θέρμανση και ηλεκτρικό ρεύμα.
Το αυξημένο κόστος ενέργειας
Ειδικά όσον αφορά στο κόστος ενέργειας φαίνεται ότι έχει προτεραιότητα γιατί ανατροφοδοτεί τον κύκλο των ανατιμήσεων. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζονται παρεμβάσεις στο Κοινωνικό Τιμολόγιο με διπλό χαρακτήρα: 1) αύξηση των προβλεπόμενων εκπτώσεων 2) διεύρυνση των δικαιούχων, που σήμερα υπολογίζονται σε περίπου 500 χιλιάδες νοικοκυριά. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, δεν λύνεται το πρόβλημα με τα αυξημένα τιμολόγια σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις π.χ. αρτοποιεία, που ετοιμάζονται να μετακυλήσουν στους καταναλωτές μέρος των ανατιμήσεων. Την ερχόμενη Δευτέρα, μαζί με το κουδούνι των σχολείων θα «σημάνει» και η πρώτη αύξηση στο ψωμί, το οποίο από 0,70- 0,80 ευρώ θα ξεπεράσει ενδεχομένως το 1 ευρώ ή και το 1,20 ευρώ για κάποια είδη.
Βαρύς Σεπτέμβρης με τετραπλή πληρωμή φόρων
Στη μάχη της καθημερινότητας δεν μπορεί να αγνοηθεί το βάρος των φορολογικών υποχρεώσεων, έστω κι αν αυτές είναι «ελαφρύτερες» από πέρσι. Ως τις 17 του μήνα θα πρέπει να καταβληθεί διπλή δόση φόρου εισοδήματος για όσους δεν υπέβαλαν τη δήλωση τους ως τον Αύγουστο- απομένουν περίπου 500.000 δηλώσεις σε εκκρεμότητα- ενώ ως το τέλος του μήνα θα πρέπει να πληρωθεί η δόση Σεπτεμβρίου απ’ όλους. Ο Σεπτέμβριος έχει και ΕΝΦΙΑ. Η εφαρμογή για διορθώσεις στον ΕΝΦΙΑ κλείνει αύριο κι αυτό σημαίνει ότι αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για την εκκαθάριση του φόρου. Τα σημειώματα αναμένεται να αναρτηθούν γύρω στις 20 του μήνα, η 1η δόση πρέπει να πληρωθεί ως το τέλος του Σεπτεμβρίου και η εξόφληση να γίνει ως το τέλος του ερχόμενου Φεβρουαρίου.