Η υποψηφιότητα του Κυριάκου Πιερρακάκη για την προεδρία του Eurogroup θέτει την Ελλάδα μπροστά σε μία δοκιμασία υψηλού συμβολισμού στην πορεία της προς την πλήρη αποκατάσταση στην Ευρωζώνη από την εποχή της κρίσης και μετά.
Το Bloomberg σε εκτενές δημοσίευμα αναφέρεται στην αυριανή (Πέμπτη 11/12) μάχη του Ελληνα υπουργού Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη με τον Βέλγο ομόλογό του Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ για τη θέση του προέδρου του Eurogroup — του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, των οποίων οι πολύωρες νυχτερινές συνεδριάσεις πριν από περισσότερο από μία δεκαετία είχαν ως μόνιμο επίκεντρο την Ελλάδα για όλους τους λάθος λόγους.
Το αφήγημα της «εθνικής αποκατάστασης»
Το αποτέλεσμα παραμένει αβέβαιο, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αποφεύγουν μέχρι στιγμής να δηλώσουν ποιον θα στηρίξουν. Ωστόσο, το αφήγημα της «εθνικής αποκατάστασης» που προβάλλει η Αθήνα μετά από πολυετή προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι κάτι που ο αντίπαλος του Πιερρακάκη δεν μπορεί να προσφέρει.
«Θα ήταν πραγματική αναγνώριση της επιτυχίας της Ελλάδας να γυρίσει σελίδα και να ηγηθεί της ευρωζώνης», δηλώνει ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο πρώην Ολλανδός υπουργός Οικονομικών, πρόεδρος του Eurogroup κατά την περίοδο της ελληνικής κρίσης χρέους. «Όλη η σκληρή δουλειά και οι μεταρρυθμίσεις απέδωσαν. Είναι παράδειγμα για πολλά άλλα κράτη-μέλη».
Από τις φωνές για Grexit στη δημοσιονομική θεαματική πρόοδο
Ο Ντάισελμπλουμ βρέθηκε στο τιμόνι του Eurogroup την περίοδο που η Ελλάδα βρισκόταν στην πλέον δυσμενή οικονομικά θέση, στα τέλη Ιουνίου του 2015. Μία ημέρα μετά την αιφνιδιαστική προκήρυξη δημοψηφίσματος για τους όρους του νέου πακέτου διάσωσης — και την έκκληση της τότε κυβέρνησης στους πολίτες να πουν «όχι» — η συνεδρίαση στις Βρυξέλλες εξελίχθηκε στη πιο τεταμένη που είχε ποτέ πραγματοποιηθεί.
Όταν ο τότε Έλληνας υπουργός Οικονομικών αποχώρησε, οι υπόλοιποι υπουργοί συζήτησαν τρόπους «απομόνωσης» των οικονομιών τους από αυτό που φαινόταν να είναι ένα πιθανό Grexit.
Τέτοια επεισόδια, σε συνδυασμό με την πολυετή κρίση χρέους που έπληξε τη νότια Ευρώπη και την Ιρλανδία και οδήγησε σε τρία αλλεπάλληλα προγράμματα διάσωσης για την Αθήνα, συνέβαλαν στο να αποκτήσει το Eurogroup αρνητικό κοινωνικό αποτύπωμα στην Ελλάδα. Για χρόνια, πολλοί πολίτες το θεωρούσαν ένα από τα βασικά όργανα που λάμβαναν σκληρές αποφάσεις για τη μοίρα τους.
Σήμερα όμως, σύμφωνα με τις πρόσφατες μετρήσεις της ΕΕ, η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο ποσοστό πολιτών που υποστηρίζουν «περισσότερο συντονισμό» οικονομικής πολιτικής ανάμεσα στα κράτη της ευρωζώνης — παρότι το 28% εξακολουθεί να θεωρεί ότι το ευρώ είναι «κακό πράγμα» για τη χώρα.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει κάνει θεαματική πρόοδο. Αν και το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει το υψηλότερο στην ΕΕ, ο λόγος αυτός μειώνεται ταχύτατα. Η χώρα είναι από τις λίγες που πετυχαίνουν πλέον πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται ταχύτερα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές — έστω κι αν έχει ακόμη δρόμο να καλύψει μετά από χρόνια χαμένης ανάπτυξης.
Το Βέλγιο δίνει αγώνα να τιθασεύσει τα ελλείμματά του
Την ίδια ώρα, το Βέλγιο —έδρα μεγάλων ευρωπαϊκών θεσμών και του ΝΑΤΟ— πασχίζει να τιθασεύσει τα ελλείμματά του, τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ το όριο του 3% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ. Το χρέος της χώρας μάλιστα ενδέχεται μέχρι το τέλος της δεκαετίας να ξεπεράσει εκείνο της Ελλάδας.
Η αλλαγή ηγεσίας στο Eurogroup συντελείται σε μια περίοδο αυξανόμενων προκλήσεων: από την προσπάθεια της Ευρώπης να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της και την άνοδο της κινεζικής επιρροής έως τις πιο επιθετικές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ. Παράλληλα, οι χώρες επιβαρύνονται με τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ να δαπανούν 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.
Αντίθετα με τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έπαιξε στην κρίση χρέους, το Eurogroup τα τελευταία χρόνια δυσκολεύεται να βρει τον βηματισμό του. Στις πιθανές μελλοντικές προτεραιότητες συγκαταλέγονται η ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ, η άρση εμποδίων στις εθνικές κεφαλαιαγορές και η έκδοση ψηφιακής μορφής του κοινού νομίσματος.
Σημαντικό πεδίο ενδιαφέροντος αποτελεί και η άνοδος των κρυπτονομισμάτων — τομέας στον οποίο κάποιοι θεωρούν ότι ο Πιερρακάκης διαθέτει πλεονέκτημα, λόγω της προηγούμενης θητείας του ως υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Ελλάδας.
Μέχρι σήμερα, το Eurogroup έχει μόλις τέσσερις μόνιμους προέδρους στα 20 χρόνια ύπαρξης της θέσης: τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ από το Λουξεμβούργο (2005–2013), τον Ντάισελμπλουμ (2013–2018), τον Πορτογάλο Μάριο Σεντένο και τον απερχόμενο Ντόνοχιου.