Σαν τη Λερναία Ύδρα μοιάζουν οι ανατιμήσεις. Την ώρα που πέφτει το βάρος στην απορρόφηση των κραδασμών από το «σεισμό» στην Ενέργεια, ξεπροβάλλουν νέες αυξήσεις σε πρώτες ύλες- τρόφιμα και απειλούν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Σήμερα ανακοινώνεται η «ασπίδα» προστασίας κατά των αυξήσεων
Μετά από πυρετώδεις διαβουλεύσεις ημερών, σήμερα ανακοινώνεται η “ασπίδα” απέναντι στις ανατιμήσεις που καταγράφονται, ειδικά τους τελευταίους μήνες, στο πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Με δεδομένο ότι το φαινόμενο έχει δυναμική και εξελίσσεται, το “παράθυρο” για ενίσχυση αυτής της “ασπίδας” παραμένει ανοικτό, ειδικά μετά το “πράσινο φως” από τις Βρυξέλλες για προστασία των ευάλωτων με μειώσεις φόρων ή/και εισοδηματικές ενισχύσεις.
Από τα περίπου 500 εκ. ευρώ του σημερινού “πακέτου”, τα 300 εκ. ευρώ στοχεύουν στην απορρόφηση των μεγάλων αυξήσεων στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι, η αρχική μηνιαία επιδότηση των 9 ευρώ αυξάνεται στα 15 ευρώ (δηλαδή 60 ευρώ στο τετράμηνο Σεπτεμβρίου- Δεκεμβρίου) και σε συνδυασμό με την εκπτωτική πολιτική των παρόχων, εκτιμάται ότι θα απορροφηθεί πάνω από το 80% των ανατιμήσεων. Ήδη η ΔΕΗ “τρέχει” έκπτωση ως 40% για μηνιαίες καταναλώσεις ως 600 kWh.
Τα υπόλοιπα 200 εκατ. Ευρώ θα αποσβέσουν μέρος των ανατιμήσεων σε πετρέλαιο- φυσικό αέριο, έτσι ώστε η θέρμανση να μη γίνει απαγορευτική. Η επιδότηση θέρμανσης, η οποία από πέρσι καλύπτει και το φυσικό αέριο, θα καλύψει περισσότερα νοικοκυριά, με διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων. Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι η “ασπίδα” θα καλύψει το 75% των νοικοκυριών. Ωστόσο, επειδή η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου φτάνει ή ξεπερνά το 100%, θα υπάρξει και ειδική επιδότηση υπό τη μορφή έκπτωσης στους λογαριασμούς του φυσικού αερίου.
Τι θα πληρώνουν τα νοικοκυριά
Οι υπολογισμοί που έχουν κάνει τα συναρμόδια υπουργεία, δείχνουν ότι με αυτή τη διπλή ενίσχυση, στους δικαιούχους επιδόματος θέρμανσης που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, η απορρόφηση των ανατιμήσεων φτάνει στο 43%, ενώ για τους υπόλοιπους στο 25%. Στην αντίστροφη ανάγνωση, οι δικαιούχοι επιδότησης θέρμανσης θα πρέπει να πληρώσουν από την τσέπη τους το 57% της αυξημένης τιμής του φυσικού αερίου και οι υπόλοιποι το 75%! Αν αναλογιστεί κανείς ότι η λιανική τιμή του φυσικού αερίου είναι διπλάσια από πέρσι, μπορεί να κάνει και τους υπολογισμούς για την επιβάρυνση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, παρά την εισοδηματική ενίσχυση από τη μείωση φόρων- εισφορών.
Τι θα αποφασιστεί για τις επιχειρήσεις
Κι ενώ για τα νοικοκυριά υψώνεται “ασπίδα”, αιωρείται το ερώτημα για το κόστος παραγωγής, δηλαδή τις αυξήσεις σε ηλεκτρικό, ρεύμα αλλά και πετρέλαιο κίνησης, που “πλήττουν” μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Οι Βρυξέλλες έχουν συμπεριλάβει στην “εργαλειοθήκη”, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, τη δυνατότητα μείωσης φόρων, αλλά με έναν τρόπο που περισσότερο μοιάζει να πετάει το μπαλάκι στην εξέδρα. Η κυβέρνηση αν και έχει δεχθεί εισηγήσεις από κλαδικούς φορείς για προσωρινή μείωση είτε του ΦΠΑ είτε των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης, προκρίνει στην παρούσα φάση τις απευθείας ενισχύσεις, αφήνοντας προφανώς ως εφεδρεία κι έσχατη λύση, το “πείραγμα” των φόρων.
Στα ύψη η αμόλυβδη στην Ελλάδα
Την ίδια ώρα, τα συγκριτικά στοιχεία από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν για μια ακόμα φορά ότι η Ελλάδα έχει την αμόλυβδη με την 4η υψηλότερη τιμή στην Ευρώπη, την ώρα που χώρες με πολύ υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ βρίσκονται πολύ χαμηλότερα. Η εικόνα αλλάζει τελείως, αν η σύγκριση γίνει με βάση τις τιμές προ φόρων, οπότε η Ελλάδα κατρακυλά στη 14η θέση και μάλιστα κάτω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο. Το συμπέρασμα είναι προφανές.
Οι ανατιμήσεις στην Ενέργεια δεν είναι οι μόνες που απειλούν τα νοικοκυριά. Τα νέα στοιχεία από τον FAO, τον Οργανισμό του ΟΗΕ που “μετράει” τις διεθνείς τιμές των τροφίμων, είναι τουλάχιστον ανησυχητικά, καθώς δείχνουν ότι ο Γενικός Δείκτης βρίσκεται στα επίπεδα του 2011, όταν είχε υπάρξει ανάλογη κρίση. Καταρρίπτοντας, δε, το επιχείρημα ότι οι τιμές των τροφίμων επιστρέφουν απλώς στα προ πανδημίας επίπεδα, το 2019 ο Food Index ήταν στις 95 μονάδες, το 2020 στις 98 μονάδες και το Σεπτέμβριο του 2021 στις 130 μονάδες, καταγράφοντας αύξηση 32,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα.
Μια ματιά στα επιμέρους στοιχεία επιβεβαιώνει και ενισχύει την εικόνα των τελευταίων εβδομάδων:
- · Τα δημητριακά κατέγραψαν αύξηση 2,6% από τον Αύγουστο και 28,5% από το Σεπτέμβριο του 2020
- · Ειδικά το σιτάρι ανέβηκε 4% σε ένα μήνα και 41% από πέρσι, με έναν εκρηκτικό συνδυασμό αυξημένης ζήτησης- περιορισμού της εξαγωγικής δραστηριότητας να “υπόσχεται” ανοδική πορεία
- · Τα σπορέλαια (κυρίως φοινικέλαιο) ανέβηκαν 2,9% σε ένα μήνα και 60% από πέρσι
- · Τα γαλακτοκομικά πήραν αύξηση 1,7% σε ένα μήνα και 15,2% από πέρσι
- · Η ζάχαρη “φρέναρε” μετά την εκτίναξη του Αυγούστου αλλά είναι αυξημένη 53,5% από πέρσι
Τα στοιχεία του πληθωρισμού και ειδικά οι επιμέρους δείκτες Διατροφής και Στέγασης, που δημοσιεύονται σήμερα, θα αποκαλύψουν το εύρος των επιπτώσεων από τις διεθνείς ανατιμήσεις το Σεπτέμβριο. Ήδη, έχουν γίνει αυξήσεις ως 15% στο ψωμί και αντίστοιχες σε τυποποιημένα προϊόντα, ενώ οι καιρικές συνθήκες έπαιξαν και θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις τιμές των νωπών φρούτων και λαχανικών.
«Κύμα» αυξήσεων στην αγορά -10% πάνω η τιμή του καφέ
Στην αγορά για πρώτη φορά καταγράφηκε σε έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ, η πρόθεση αυξήσεων από 1 στις 4 επιχειρήσεις, λόγω του κύματος ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, τρόφιμα κι ενέργεια. Παρά το ότι μέχρι τώρα υπήρξε διάθεση αυτοσυγκράτησης, καταγράφονται αυξήσεις γύρω στο 10% στην τιμή του καφέ, ωστόσο όπως λένε άνθρωποι της αγοράς, οι μεγάλες αλυσίδες ετοιμάζονται και αυτές για ανάλογες αυξήσεις, οι οποίες τελικά δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν το 10% λόγω και του υψηλότερου κόστους από την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης.
Στο αμιγώς κομμάτι της εστίασης, πέρα από τις ανατιμήσεις- όχι γενικευμένου χαρακτήρα επί του παρόντος- στο σουβλάκι (γύρω στο 15%) και στην πίτσα (ακόμα και 20-30%), που χαρακτηρίζονται ως είδη ευρείας κατανάλωσης, η αγορά προαναγγέλλει σταδιακές ανατιμήσεις και στους τιμοκαταλόγους των εστιατορίων, λόγω των πιεστικών αυξήσεων στις πρώτες ύλες, δηλαδή κρέας, οπωροκηπευτικά, ελαιόλαδο και σπορέλαια.