Οι εικόνες με τις ουρές χιλιομέτρων από φορτηγά έξω από τα τελωνεία στα βόρεια σύνορα της χώρας, φιγουράρουν ήδη στα διεθνή πρακτορεία και κάνουν τον γύρο του κόσμου.
Ανάλογα, εκτενή ρεπορτάζ για τα μπλόκα που πληθαίνουν και τους αποκλεισμούς κεντρικών οδικών αρτηριών, συζητούνται ευρέως σε οικονομικούς κύκλους και το ερώτημα που μοιραία γεννάται είναι πώς βιώνει η αγορά την κατάσταση και τι μέλλει γενέσθαι αν οι αγροτικές κινητοποιήσεις τραβήξουν ως την περίοδο των εορτών ή πάμε σε ακόμα πιο σκληρές μορφές διεκδικήσεων, με αποκλεισμούς λιμανιών, αεροδρομίων, τελωνείων.
Η αγορά σε εγρήγορση
“Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ελλείψεις. Οι επιχειρήσεις είχαν προνοήσει να γεμίσουν τις αποθήκες τους”, σημειώνει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, συμπληρώνοντας, όμως, ότι “ακόμα δεν έχει ξεκινήσει η μεγάλη κατανάλωση της εορταστικής περιόδου” κι ότι “ είναι θέμα χρόνου να εμφανιστούν ελλείψεις, αν οι κινητοποιήσεις παραταθούν και πλέον των δύο εβδομάδων”.
Χαμηλά κρατά τους τόνους και ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας, Μ. Σαββίδης, σημειώνοντας ότι ναι μεν οι προμήθειες για τα Χριστούγεννα ολοκληρώθηκαν τον προηγούμενο μήνα, αλλά αν κλείσουν αεροδρόμια και λιμάνια, τότε θα υπάρξει θέμα.
Οι εξαγωγές νωπών προϊόντων
Το πρώτο καμπανάκι έχει ήδη χτυπήσει, πάντως, από εξαγωγείς νωπών προϊόντων, οι οποίοι δυσκολεύονται να μεταφέρουν τα φορτία τους προς τις βαλκανικές χώρες. “Το κυριότερο πρόβλημα που εντοπίζεται είναι στις εξαγωγές νωπών προϊόντων όπου ο χρόνος ζωής τους είναι μικρός κι εκεί δεν υπάρχει κανένα περιθώριο χρονικής υστέρησης παράδοσης. Αν συνεχιστεί το κλείσιμο των οδών των τελωνείων και όλων των δρόμων που οδηγούν τα προϊόντα μας στο εξωτερικό θα επιφέρει επιπρόσθετες δυσκολίες”, επισημαίνει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Α. Καλαμπόκης, με φόντο τις πολύωρες καθυστερήσεις στα δρομολόγια προς τα σύνορα και τις αναμονές στα τελωνεία.
“Έφτασα εδώ από το Κερατσίνι, βρίσκομαι εδώ για δύο ημέρες και θα φύγω αύριο. Δεν μπορώ να οδηγήσω το βράδυ, έτσι θα περάσω τα σύνορα και θα περιμένω να φύγω αύριο”, δήλωσε οδηγός νταλίκας στο Reuters, όντας ακινητοποιημένος στο τελωνείο του Προμαχώνα, το οποίο, όπως και αυτό της Εξοχής, θα μένει κλειστό από τις 12 το μεσημέρι ως τις 8 το βράδυ, τουλάχιστον ως την Κυριακή. Ανάλογες κινητοποιήσεις γίνονται στα τελωνεία των Κήπων, των Ευζώνων, της Νίκης, προκαλώντας αναταράξεις στις εξαγωγές προς Σκόπια, Βουλγαρία, Τουρκία.
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο διέρχονται από τα τελωνεία της Β. Ελλάδας περί τα 6 εκατομμύρια οχήματα. Από αυτά, γύρω στα 2,5 εκατομμύρια περνάνε από τον Προμαχώνα, άλλα 1,9- 2,3 εκατομμύρια από τους Εύζωνες και περίπου 600 χιλιάδες από τους Κήπους.
Οι επιπτώσεις των προηγούμενων κινητοποιήσεων
Η αγορά επί του παρόντος κρατά χαμηλά τους τόνους, προσδοκώντας ότι θα βρεθεί πεδίο συνεννόησης μεταξύ αγροτών- κυβέρνησης. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν υπάρχει ανησυχία για τις πιθανές επιπτώσεις, λαμβάνοντας υπόψιν την εμπειρία ανάλογων κινητοποιήσεων τα προηγούμενα χρόνια.
Κωδικοποιώντας τις επιπτώσεις από τα μπλόκα και τους αποκλεισμούς του 2016, του 2019, του 2023 και του 2024, ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ καταγράφει:
- απώλειες στους εξαγωγείς φρούτων- ακυρώσεις παραγγελιών- σε προηγούμενα μπλόκα, οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν απώλειες 4-5 εκατ. ευρώ ημερησίως
- πρόσκαιρες ελλείψεις σε πατάτες, φρούτα, νωπά και γαλακτοκομικά- αύξηση λιανικών τιμών 2% με 7%
- αύξηση χρόνου μεταφοράς προϊόντων 20-80% ανάλογα με το μήκος της παράκαμψης- αύξηση στο κόστος των μεταφορέων 10-25% σε καύσιμα, εργατοώρες, διόδια και πρόστιμα για ημερήσιες υπερβάσεις εργασίας- μετακύλιση κόστους από εταιρείες logistics με επίναυλο σε εμπορικές επιχειρήσεις
- κίνδυνος αλλοίωσης και καταστροφής νωπών προϊόντων όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά
- στη βιομηχανία και μεταποίηση δημιουργείται έλλειψη πρώτων υλών που οδηγεί σε προσωρινές μειώσεις παραγωγής κατά 10-15%.